เครื่องหมายเปรียบเทียบ ภาษาซี (c) ใช้ในการเปรียบเทียบค่า ว่ามีค่าเป็นจริงหรือเป็นเท็จ สามารถนำไปประยุกต์ ใช้ในการเป็นตัวตัดสินใจ หรือการเลือกกระทำ ก่อนอื่นจะต้องทราบเครื่องหมายต่าง ๆ ดังนี้ เครื่องหมาย == หมายถึงเท่ากับ เครื่องหมาย != หมายถึงไม่เท่ากับ เครื่องหมาย < หมายถึงน้อยกว่า เครื่องหมาย <= หมายถึงน้อยกว่าหรือเท่ากับ เครื่องหมาย > หมายถึงมากกว่า เครื่องหมาย >= หมายถึงมากกว่าหรือเท่ากับ เครื่องหมายตรรกศาสตร์นำมาใช้ในการพิจารณาผลลัพธ์ เครื่องหมายที่ใช้สำหรับการดำเนินการทางตรรกศาสตร์มีอยู่ 3 ชนิดคือ && , ||, ! && เรียกว่า and ภาษาไทยใช้คำว่า และ มีค่าความจริง กรณีเดียวคือ จริงและจริง เป็นจริง นอกนั้นเป็นเท็จทุกกรณี || เรียกว่า or ภาษาไทยใช้คำว่า หรือ มีความเป็นเท็จ กรณีเดียวคือ เท็จและเท็จ เป๋นเท็จ นอกนั้นเป็นจริงทุกกรณี ตัวดำเนินการ (Operators) คือกลุ่มของเครื่องหมายหรือสัญลักษณ์ที่ใช้ทำงานเหมือนกับฟังก์ชัน แต่แตกต่างกันตรงไวยากรณ์หรือความหมายในการใช้งาน ในภาษา Python นั้นสนับสนุนตัวดำเนินการประเภทต่างๆ สำหรับการเขียนโปรแกรม เช่น ตัวดำเนินการ นี่เป็นรายการของตัวดำเนินการในภาษา Python ที่คุณจะได้เรียนในบทนี้
Assignment operatorตัวดำเนินการที่เป็นพื้นฐานที่สุดสำหรับการเขียนโปรแกรมในทุกๆ ภาษาก็คือ ตัวดำเนินการกำหนดค่า (Assignment operator) ตัวดำเนินการนี้แสดงโดยใช้เครื่องหมายเท่ากับ (
ในตัวอย่าง เป็นการใช้งานตัวดำเนินการกำหนดค่าสำหรับกำหนดค่าให้กับตัวแปรประเภทต่างๆ โดยทั่วไปแล้ว ตัวดำเนินการกำหนดค่านั้นเกือบจะใช้ในทุกๆ ที่ในโปรแกรมและเป็นตัวดำเนินการที่ใช้บ่อยที่สุดของในบรรดาตัวดำเนินการทั้งหมด Arithmetic operatorsตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์ (Arithmetic operators) คือตัวดำเนินการที่ใช้สำหรับการคำนวณทางคณิตศาสตร์ในพื้นฐาน เช่น การบวก การลบ การคูณ และการหาร มากไปกว่านั้น ในภาษา Python ยังมีตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์เพิ่มเติม เช่น การหารเอาเศษ (Modulo) การหารแบบเลขจำนวนเต็ม และการยกกำลัง เป็นต้น นี่เป็นตารางของตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์ในภาษา Python ตัวดำเนินการชื่อตัวอย่าง+บวก (Addition)10 + 3–ลบ (Subtraction)10 – 3*คูณ (Multiplication)10 * 3/หาร (Division)10 / 3//หารปัดเศษ (Division and floor)10 // 3%หารเอาผลลัพธ์เฉพาะเศษ (Modulus)10 % 3**ยกกำลัง (Power)10 ** 3ในตารางข้างบน เรามีตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์ประเภทต่างๆ สำหรับการคำนวณเกี่ยวกับคณิตศาสตร์เบื้องต้น คุณอาจจะคุ้นเคยกับตัวดำเนินการบวก ลบ คูณ หาร ในการเรียนระดับมัธยมศึกษามาบ้างแล้ว ในภาษา Python นั้นสนับสนุนตัวดำเนินการสำหรับการหารเอาเศษเช่นเดียวกับภาษาอื่นๆ และนอกจากนี้ ยังมีตัวดำเนินการแบบการหารที่ได้ผลลัพธ์เป็นจำนวนเต็ม และการหาเลขยกกำลังเพิ่มเข้ามา มาดูตัวอย่างการใช้ตัวดำเนินการประเภทต่างๆ ในภาษา Python
ในตัวอย่าง เราได้ประกาศตัวแปร 0 เป็นการหารเช่นเดียวกัน แต่ผลลัพธ์ของการหารนั้นจะตัดส่วนที่เป็นทศนิยมทิ้งไป ส่วนตัวดำเนินการ 1 นั้นเป็นการหารโดยผลลัพธ์จะเป็นเศษของการหารแทน ส่วนสุดท้าย 2 นั้นแทนการยกกำลัง
นี่เป็นผลลัพธ์การทำงานของโปรแกรมในการใช้งานตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์ Comparison operatorsตัวดำเนินการเปรียบเทียบ (Comparison operators) คือตัวดำเนินการที่ใช้สำหรับเปรียบเทียบค่าหรือค่าในตัวแปร ซึ่งผลลัพธ์ของการเปรียบเทียบนั้นจะเป็น True หากเงื่อนไขเป็นจริง และเป็น False หากเงื่อนไขไม่เป็นจริง ตัวดำเนินการเปรียบเทียบมักจะใช้กับคำสั่งตรวจสอบเงื่อนไข if และคำสั่งวนซ้ำ for while เพื่อควบคุมการทำงานของโปรแกรม นี่เป็นตารางของตัวดำเนินการเปรียบเทียบในภาษา Python ในตาราง แสดงให้เห็นถึงตัวดำเนินการเปรียบเทียบประเภทต่างๆ เช่น การเปรียบเทียบความเท่ากัน โดยคุณสามารถใช้ตัวดำเนินการเปรียบเทียบเพื่อเปรียบเทียบว่าค่าในตัวแปรนั้นเท่ากันหรือไม่ หรือการเปรียบเทียบค่ามากกว่าหรือน้อยกว่า ต่อไปมาดูตัวอย่างการใช้งานตัวดำเนินการเปรียบเทียบในภาษา Python
ในตัวอย่าง เป็นการเปรียบเทียบค่าประเภทต่างๆ ในคำสั่งกลุ่มแรกนั้นเป็นการใช้ตัวดำเนินการเปรียบเทียบกับค่าคงที่ ในกลุ่มที่สองเป็นการใช้งานกับตัวแปร ซึ่งถ้าหากเงื่อนไขเป็นจริงจะได้ผลลัพธ์เป็น True และถ้าหากไม่จริงจะได้ผลลัพธ์เป็น False
นี่เป็นผลลัพธ์การทำงานของโปรแกรมในการใช้ตัวดำเนินการเปรียบเทียบ Logical operatorsตัวดำเนินการตรรกศาสตร์ (Logical operators) คือตัวดำเนินการที่ใช้สำหรับประเมินค่าทางตรรกศาสตร์ ซึ่งเป็นค่าที่มีเพียงจริง (True) และเท็จ (False) เท่านั้น โดยทั่วไปแล้วเรามักใช้ตัวดำเนินการตรรกศาสตร์ในการเชื่อม Boolean expression ตั้งแต่หนึ่ง expression ขึ้นไปและผลลัพธ์สุดท้ายที่ได้นั้นจะเป็น Boolean นี่เป็นตารางของตัวดำเนินการตรรกศาสตร์ในภาษา Python ตัวดำเนินการชื่อตัวอย่างandผลจะเป็นจริง ก็ต่อเมื่อ ตัวถูกดำเนินการทั้งสองด้านของตัวดำเนินการ and มีค่าเป็นจริง5<7 and 7>3 จริง(True)orผลจะเป็นจริง ก็ต่อเมื่อ ตัวถูกดำเนินการตัวใดตัวหนึ่งจากทั้งสองด้านของตัวดำเนินการ or มีค่าเป็นจริง7<5 or 7>3 จริง(True)notผลจะเป็นจริง ก็ต่อเมื่อ ตัวถูกดำเนินการมีค่าเป็นเท็จ (เป็นการสลับระหว่างข้อมูลที่เป็นจริงและเป็นเท็จ)not(5<7) เท็จ(False)ในภาษา Python นั้นมีตัวดำเนินการทางตรรกศาสตร์ 3 ชนิด คือ ตัวดำเนินการ 3 เป็นตัวดำเนินการที่ใช้เชื่อมสอง Expression และได้ผลลัพธ์เป็น True หาก Expression ทั้งสองเป็น True ไม่เช่นนั้นจะได้ผลลัพธ์เป็น False ตัวดำเนินการ 4 เป็นตัวดำเนินการที่ใช้เชื่อมสอง Expression และได้ผลลัพธ์เป็น True หากมีอย่างน้อยหนึ่ง Expression ที่เป็น True ไม่เช่นนั้นได้ผลลัพธ์เป็น False และตัวดำเนินการ 5 ใช้ในการกลับค่าจาก True เป็น False และในทางกลับกัน มาดูตัวอย่างการใช้งาน |