เขียนสัญลักษณ์แทนการคํานวณทางคณิตศาสตร์ มีสัญลักษณ์ คือ

เครื่องหมายในภาษาคอมพิวเตอร์

เครื่องหมายในการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ภาษาคอมพิวเตอร์สามารถเข้าใจความหมาย และสามารถทำงานได้นั้น จะถูกแบ่งออกตามประเภทของการใช้งานและเหตุการณ์ เช่น ต้องการเปรียบเทียบนิพจน์ว่าเป็นจริงหรือเท็จ ก็จะใช้เครื่องหมายทางตรรกศาสตร์เข้ามาเปรียบเทียบ หรือหากต้องการเปรียบเทียบนิพจน์หรือค่า 2 ค่าว่ามากกว่าหรือน้อยกว่า ก็จะใช้เครื่องหมายเปรียบเทียบ มากกว่า (>) หรือน้อยกว่า (<) เป็นต้น ดังนั้นเครื่องหมายในภาษาคอมพิวเตอร์ จะถูกแบ่งออกเป็น 3 ประเภทคือ

เครื่องหมายทางคณิตศาสตร์

เครื่องหมายเปรียบเทียบ

เครื่องหมายทางตรรกศาสตร์

——————————————————————————————————————————

1. เครื่องหมายทางคณิตศาสตร์

เครื่องหมายทางคณิตศาสตร์ นับเป็นเครื่องหมายที่มีความคุ้นเคยและมีการใช้งานบ่อยที่สุด ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการคำนวณพื้นฐาน เช่น บวก ลบ คูณ และหาร เครื่องหมายทางคณิตศาสตร์ที่สามารถใช้งานได้ในการเขียนโปรแกรมภาษาซี ดังตารางที่ 1

ตารางที่ 1 เครื่องหมายทางคณิตศาสตร์

เครื่องหมาย	เนินการ	ความหมาย และตัวอย่างการใช้งาน
+	บวก	ใช้เพื่อบวก เช่น a + b
-	ลบ	ใช้เพื่อลบ เช่น a – b
*	คูณ	ใช้เพื่อคูณ เช่น a * b
/	หาร	ใช้เพื่อหาร เช่น a / b
%	หารแบบเอาเศษ (Modulo)	ใช้เพื่อหารแบบเอาเศษที่เหลือ เช่น a % b

ตัวอย่าง กำหนดให้กับนิพจน์และผลลัพธ์ที่ได้ โดยในทีนี้กำหนดให้ตัวแปร i และ j มีชนิดข้อมูลเป็นเลขจำนวนเต็ม และตัวแปร j ถูกกำหนดให้มีค่าเท่ากับ 5

นิพจน์	ผลลัพธ์ i
i = i + j	10
i = j - 2	3
i = 2 * j	10
i = j / 2	2
i = i % 2	1

นอกจากนี้ ในภาษาซียังมีเครื่องหมายที่ใช้ในทางคณิตศาสตร์อื่น ๆ อีก เพื่อใช้ในการเพิ่ม
หรือลดค่าของตัวแปร ซึ่งสามารถแบ่งตามการใช้งานได้หลากหลายวิธี ดังตารางที่ 2

ตารางที่ 2 เครื่องหมายทางคณิตศาสตร์เพิ่มเติม

เครื่องหมาย	ดำเนินการ	ความหมาย และตัวอย่างการใช้งาน
++	เพิ่มค่าทีละ 1	ใช้เพื่อเพิ่มค่าอีก 1 ให้กับตัวแปร เช่น a = b++ หากตัว แปร b = 5 ค่าของตัวแปร a จะเท่ากับ 6
--	ลดค่าทีละ 1	ใช้เพื่อลดค่าอีก 1 ให้กับตัวแปร เช่น a = b-- หากตัว แปร b = 5 ค่าของตัวแปร a จะเท่ากับ 4
+=	บวกค่าด้วยตัวแปร	เช่น a += b คือ การบวกค่าตัวแปร a ด้วยตัวแปร b
-=	ลดค่าด้วยตัวแปร	เช่น a -= b คือ การลดค่าตัวแปร a ด้วยตัวแปร b
*=	คูณค่าด้วยตัวแปร	เช่น a *= b คือ การคูณค่าตัวแปร a ด้วยตัวแปร b
/=	หารค่าด้วยตัวแปร	เช่น a /= b คือ การหารค่าตัวแปร a ด้วยตัวแปร b
%=	หารแบบเอาเศษ ด้วยตัวแปร	เช่น a %= b คือ การหารแบบเอาเศษค่าตัวแปร a ด้วยตัวแปร b

ตัวอย่าง กำหนดให้ i และ j เป็นตัวแปรชนิดเลขจำนวนเต็ม มีค่าเท่ากับ 5 และ 7 ตามลำดับ ส่วนตัวแปร f และ g เป็นตัวแปรชนิดเลขจำนวนจริง มีค่าเท่ากับ 5.5 และ -.325 ตามลำดับ และต่อไปนี้เป็นนิพจน์ในรูปแบบต่าง ๆ และผลลัพธ์ที่ได้ ทั้งนี้แต่ละนิพจน์ให้ใช้ค่าตัวแปรเริ่มต้นตามที่กล่าวมา

นิพจน์	นิพจน์ที่เขียนในรูปแบบทั่วไป	ผลลัพธ์
i += 5	i = i +5	10
f -= g	f = f - g	8.75
j *= (i - 3)	j = j * (i - 3)	14
f /=3	f = f / 3	1.833333
i % = (j - 2)	i = i % (j - 2)	0

——————————————————————————————————————————
2. เครื่องหมายเปรียบเทียบ

เครื่องหมายการเปรียบเทียบ เป็นเครื่องหมายที่มีความสำคัญอีกเช่นกัน เพื่อเปรียบเทียบค่าของตัวแปรตั้งแต่ 2 ค่าขึ้นไป โดยผลลัพธ์จากการเปรียบเทียบจะได้เป็นค่าจริง (True) หรือ เท็จ (False)
โดยเครื่องหมายในการเปรียบเทียบ ดังตารางที่ 3

ตารางที่ 3 เครื่องหมายการเปรียบเทียบ

เครื่องหมาย	การเปรียบเทียบ	ความหมาย และตัวอย่างการใช้งาน
==	เท่ากับ	ตัวอย่าง a == b เป็นการเปรียบเทียบการเท่ากับระหว่างตัวแปร a และ b ซึ่งจะให้ค่าผลลัพธ์เป็นจริงหรือเท็จ
!=	ไม่เท่ากับ	ตัวอย่าง a != b เป็นการเปรียบเทียบการไม่เท่ากับระหว่างตัวแปร a และ b ซึ่งจะให้ค่าผลลัพธ์เป็นจริงหรือเท็จ
<	น้อยกว่า	ตัวอย่าง a < b เป็นการเปรียบเทียบการน้อยกว่าระหว่างตัวแปร a และ b ซึ่งจะให้ค่าผลลัพธ์เป็นจริงหรือเท็จ
<=	น้อยกว่าหรือเท่ากับ	ตัวอย่าง a <= b เป็นการเปรียบเทียบการน้อยกว่าหรือเท่ากับระหว่างตัวแปร a และ b ซึ่งจะให้ค่าผลลัพธ์เป็นจริงหรือเท็จ
>	มากกว่า	ตัวอย่าง a > b เป็นการเปรียบเทียบการมากกว่าระหว่างตัวแปร a และ b ซึ่งจะให้ค่าผลลัพธ์เป็นจริงหรือเท็จ
>=	มากกว่าหรือเท่ากับ	ตัวอย่าง a >= b เป็นการเปรียบเทียบการมากกว่าหรือเท่ากับระหว่างตัวแปร a และ b ซึ่งจะให้ค่าผลลัพธ์เป็นจริงหรือเท็จ

ตัวอย่างถ้าตัวแปร i, j และ k มีชนิดข้อมูลเป็นเลขจำนวนเต็ม มีค่า 1, 2 และ 3 ตามลำดับ และจากนิพจน์ต่อไปนี้ จะได้ผลลัพธ์จากการตรวจสอบดังนี้

นิพจน์	ผลจากการเปรียบเทียบค่า	ผลลัพธ์
i < j	True	1
(i + j) >=k	True	1
(j + k) > (i + 5)	False	0
j == 2	False	0

——————————————————————————————————————————

3. เครื่องหมายทางตรรกศาสตร์

เครื่องหมายทางตรรกศาสตร์ เป็นการเปรียบเทียบค่าความเป็นจริง หรือเท็จ ระหว่างสิ่งต่าง ๆ สองสิ่งว่าเป็นจริงหรือเท็จ ซึ่งในการเปรียบเทียบทางตรรกศาสตร์นี้นิยมนำมาใช้กับระบบคอมพิวเตอร์ เพื่อเลือกตัดสินใจการทำงานจากผลลัพธ์ที่เป็นจริงหรือเท็จ โดยทั่วไปแล้วเครื่องหมายทางตรรกศาสตร์จะมีอยู่ 3 เครื่องหมายด้วยกัน ดังตารางที่ 4 ถึง ตารางที่ 7

ตารางที่ 4 เครื่องหมายทางตรรกศาสตร์

เครื่องหมาย	การเปรียบเทียบ	ความหมายและ ตัวอย่างการใช้งาน
&&	และ (and)	ตัวอย่าง (a<2) && (b>3) เปรียบเทียบระหว่าง ค่า 2 ค่าโดยถูกเชื่อมด้วย "และ" แล้วให้ผลลัพธ์ เป็นจริงหรือเท็จ
\|\|	หรือ (or)	ตัวอย่าง (a<2) \|\| (b>3) เปรียบเทียบระหว่าง ค่า 2 ค่าโดยถูกเชื่อมด้วย "หรือ" แล้วให้ผลลัพธ์ เป็นจริงหรือเท็จ
!	นิเสธ (not)	ตัวอย่าง !a จะได้ผลลัพธ์ตรงข้ามของค่า a เช่น หากตัวแปร a มีค่าเป็นจริง !a ก็จะให้ค่าเป็นเท็จ

ตารางที่ 5 หลักการดำเนินการด้วยเครื่องหมาย &&

ค่า A	ค่า B	ผลลัพธ์ของ A && B
T	T	T
T	F	F
F	T	F
F	F	F

ตารางที่ 6 หลักการดำเนินการด้วยเครื่องหมาย ||

ค่า A	ค่า B	ผลลัพธ์ของ A \|\| B
T	T	T
T	F	T
F	T	T
F	F	F

ตารางที่ 7 หลักการดำเนินการด้วยเครื่องหมาย !

ค่า A	ผลลัพธ์ของ !A
T	F
F	T

ตัวอย่าง กำหนดให้ i มีชนิดข้ัอมูลเป็นจำนวนเต็ม มีค่าเท่ากับ 7 และ f มีชนิดข้อมูลเป็นเลขจำนวนจริงมีค่าเท่ากับ 5.5 ส่วน c เป็นตัวแปรชนิดตัวอักษร ที่มีค่าเท่ากับ w และต่อไปนี้เป็นนิพจน์ตรรกะในรูปแบบต่าง ๆ และผลลัพธ์ที่ได้

นิพจน์	ผลลัพธ์
(i >=6) && (c == 'w')	1
(i >= 6) \|\| (c == 119)	1
(f < 11) && (i > 100)	0
(c != 'p') \|\| ((i + f) <= 10)	1
f > 5	1

——————————————————————————————————————————

ลำดับความสำคัญของตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์

ลำดับที่	เครื่องหมาย	ลำดับการทำงาน
1	( )	-
2	++ , --	ซ้ายไปขวา
3	* , / , %	ซ้ายไปขวา
4	+ , -	ซ้ายไปขวา
5	< , <= , > , >=	ซ้ายไปขวา
6	== , !=	ซ้ายไปขวา
7	&&	ซ้ายไปขวา
8	\|\|	ซ้ายไปขวา
9	= , += , -= , *= , /= , %=	ซ้ายไปขวา

         ในการทำงานของตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์ คอมพิวเตอร์จะมีลำดับการทำงานดังนี้
                  1. ( ) คอมพิวเตอร์จะทำการคำนวณในวงเล็บก่อนเสมอ
                  2. * , / , % จากนั้นจะทำการคูณ หาร มอดูลัส เรียงจากซ้ายไปขวา เจอเครื่องหมายใด
         ก่อนทำก่อน
                  3. + , - และทำการบวก ลบ เรียงจากซ้ายไปขวา

ตัวอย่าง กำหนดให้ตัวแปร i และ j เป็นเลขจำนวนเต็มมีค่าเท่ากับ 20 และ 8 ตามลำดับ ผลลัพธ์จากนิพจน์นี้ค่า ans จะมีค่าเท่ากับ 8 ซึ่งเป็นไปตามลำดับการประมวลผลดังต่อไปนี้

ลำดับ	นิพจน์	นิพจน์ที่ถูกประมวลผลก่อน
1	ans = 2 * ((i / 5) + (4 * (j - 2)) % (j - 2)	(i / 5), (j - 2) และ (j - 2)
2	ans = 2 * (4 + (4 * (6)) % 6 )	4 * 6
3	ans = 2 * (4 + 24 % 6)	24 % 6
4	ans 2 * (4 + 0)	4 + 0
5	ans = 2 * 4	2 * 4
6	ans = 8