พระอัญญาโกณฑัญญะ คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง ศึกษาเล่าเรียนและมีความเชี่ยวชาญในวิชาที่เรียน ตลอดถึงการนำวิชาความรู้ที่ได้รับมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิต อาศัยประสบการณ์มาปรับปรุงแก้ไขในส่วนที่บกพร่อง 2. เป็นผู้มีความสันโดษ พอใจในสิ่งที่ตนเองมีอยู่ ตามประวัติกล่าวว่าพระอัญญาโกณฑัญญะชอบความสงบไม่ชอบคลุกคลีกับหมู่คณะ ยินดีในเสนาสนะป่า 3. เป็นผู้มีปัญญาแก่กล้า พระอัญญาโกณฑัญญะเมื่อได้รับฟังพระธรรมเทศนาที่พระพุทธเจ้าตรัสแสดงโปรดครั้งแรก สามารถรู้ธรรมได้อย่างฉับพลัน ได้ดวงตาเห็นธรรมและทูลขออุปสมบทเป็นพระภิกษุรูปแรกในพระพุทธศาสนา 4. เป็นผู้มีเหตุผล เมื่อคราวที่พระพุทธเจ้าเสด็จไปแสดงธรรมโปรดเป็นครั้งแรก พระอัญญาโกณฑัญญะได้นัดแนะกับท่านอื่น ๆ ไม่ให้แสดงอาการต้อนรับ ไม่ทักทาย แต่เมื่อพระพุทธเจ้าทรงเตือนให้นึกถึงความหลัง ท่านไม่หัวดื้อ เป็นผู้มีเหตุผลเมื่อฟังพระธรรมเทศนาแล้วได้ดวงตาเห็นธรรมสำเร็จเป็นพระโสดาบัน
พระมหาปชาบดีโคตมีเถรี เป็นพระราชธิดาของพระเจ้าอัญชนะแห่งโกลิยวงศ์ เป็นพระกนิษฐภคินี(พระน้องนาง) ของพระนางสิริมหามายา และทรงเป็นพระน้านางของพระพุทธเจ้าเมื่อพระนางสิริมหามายาประสูติเจ้าชายสิทธัตถะได้ 7 วันก็สิ้นพระชนม์
พระเจ้าสุทโธทนะจึงทรงตั้งพระนางมหาปชาบดีไว้ในตำแหน่งอัครมเหสีและได้ทรงมอบหน้าที่การเลี้ยงดูเจ้าชายสิทธัตถะให้กับพระนาง ซึ่งพระนางก็ได้ทรงเลี้ยงดูพระกุมารเป็นอย่างดียิ่งกว่าเจ้าชายนันทะและเจ้าหญิงนันทาผู้เป็นพระโอรสและพระธิดาของพระนางเอง คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง ออกบวชแล้ว ก็มีพระทัยแน่วแน่ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคใด ๆ ถึงแม้พระพุทธเจ้าจะกำหนดหลักแห่งการประพฤติปฏิบัติอย่างหนักที่เรียกว่า ครุธรรม 8 ประการก็ตาม พระนางก็ไม่ทรงย่อท้อ จนในที่สุดก็ได้รับการอนุญาตจากพระพุทธเจ้าให้ทรงบวชได้ 2. เป็นผู้มีความอ่อนน้อมอย่างยิ่ง ถึงแม้พระนางจะมีฐานะเป็นถึงพระมารดาเลี้ยงของพระพุทธเจ้าก็ตาม แต่พระนางก็ไม่ทรง เย่อหยิ่งถือพระองค์แต่ประการใด ตรงกันข้าม กลับมีความเคารพในพระพุทธเจ้าและหมู่พระภิกษุสงฆ์สาวกเป็นอย่างยิ่ง เห็นได้จากข้อปฏิบัติในครุธรรม ภิกษุณีแม้จะบวชได้ตั้งร้อยปีก็ยังคงกราบไหว้พระภิกษุผู้แม้บวชแล้วในวันนั้น นับได้ว่าพระนางเป็นผู้มีความอ่อนน้อมและปฏิบัติตามอย่างว่าง่าย พระเขมาเถรี ก่อนอุปสมบทเป็นภิกษุณี พระเขมาเถรี เป็นพระราชธิดาของกษัตริย์เมืองสาคละ แห่งสาคละนคร ในแคว้นมัททะ เมื่อวัยเยาว์ พระราชธิดาทรงมีพระสิริโฉมที่งดงามทรงมีผิวขาวหมดจดต่อมาเมื่อเจริญวัยแล้วได้ทรงเป็นมเหสีของพระเจ้าพิมพิสารกษัตริย์แห่งแคว้นมคธมีกรุงราชคฤห์เป็นราชธานีเมื่อพระพุทธเจ้าได้ประกาศเผยแผ่พระพุทธศาสนา
พระองค์ได้เสด็จมายังแคว้นมคธ ทรงโปรดแสดงธรรมแด่พระเจ้าพิมพิสารจนสำเร็จพระโสดาบัน ต่อมาพระเจ้าพิมพิสารได้ถวายพระราชอุทยานเวฬุวันให้เป็นวัดแห่งแรกในพระพุทธศาสนา และเมื่อพระเจ้าพิมพิสารได้ถวายพระเวฬุวันแล้วฝูงชนเป็นอันมากทั้งที่ใกล้และที่ไกลทราบข่าวได้พากันมาเฝ้าพระพุทธเจ้า ได้ฟังพระธรรมเทศนาพากันหันมานับถือพระพุทธศาสนา และเมื่อพระเจ้าพิมพิสารทรงเห็นฝูงชนเข้าไปเฝ้าพระพุทธเจ้าเป็นจำนวนมากเช่นนี้ก็ทรงโสมนัสปีติยินดี พระนางเขมาเดิมมิได้สนพระทัยในพระพุทธศาสนาแต่ประการใด
ไม่สนใจข่าวพระพุทธเจ้าพร้อมด้วยพระภิกษุสงฆ์สาวกซึ่งเสด็จมาประทับ ณ พระเวฬุวัน สนพระทัยแต่เรื่องความสวยความงามเพลิดเพลินอยู่ในพระสิริโฉมของพระนางเท่านั้น พระเจ้าพิมพิสารจึงมี คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง พระเจ้าปเสนทิโกศล พระเจ้าปเสนทิโกศล เป็นพระราชโอรสของพระเจ้ามหาโกศล เมืองสาวัตถี แคว้นโกศลเมื่อยังเป็นพระกุมารได้เสด็จไปศึกษาศิลปวิทยาที่สำนักอาจารย์ทิศาปาโมกข์ ณ ตักศิลา ในที่นี้เอง พระองค์ได้พบกับเจ้าชายมหาลิ จากเมืองไพศาลี แคว้นวัชชีและเจ้าชายพันธุละจากเมืองกุสินาราแห่งแคว้นมัลละเมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วพระองค์ก็ได้เสด็จกลับพระนครได้ทรงแสดงศิลปวิทยาให้พระประยูรญาติโดยทั่วกันทอดพระเนตรกัน พระเจ้ามหาโกศลได้มอบพระราชบัลลังก์ให้พระราชโอรสครอบครองแทนพระองค์ในเวลาต่อมาพระเจ้าปเสนทิโกศลเดิมนับถือศาสนานิครนถ์ และเชื่อถือในการบูชายัญ ต่อมาได้สดับพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า ได้ทรงเลิกการบูชายัญที่เป็นการกระทำเพื่อเบียดเบียนชีวิต ทรงปฎิญาณตนเป็นอุบาสกของถึงพระพุทธเจ้า พระธรรมและพระสงฆ์ว่าเป็นที่พึ่งที่ระลึกตลอดชีวิตพระเจ้าปเสนทิโกศลทรงเคารพรักและสนิทพระพุทธเจ้ามากทุกครั้งที่เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าจะทรงกราบพระบาทด้วยความนอบน้อม เพราะความรักและเคารพในพระพุทธเจ้า พระองค์จึงทรงขอพระธิดาของพระเจ้ามหานามมาเป็นมเหสีเพื่อที่จะทรงเกี่ยวดองเป็นพระญาติกับพระพุทธเจ้า นอกจากนี้พระเจ้าปเสนทิโกศลยังได้ตรัสชวนประชาชนที่มาฟังธรรมในพระเชตวันมหาวิหารให้ร่วมอนุโมทนาในการที่พระองค์ได้ถวายภัตตาหารแด่พระภิกษุสงฆ์จำนวน 500 รูป
มีพระพุทธเจ้าเป็นประธานเมื่อพระพุทธเจ้ากับพระภิกษุสงฆ์ทรงทำภัตกิจที่ในพระราชวังและประชาชนก็ได้ร่วมอนุโมทนาด้วยมากมายต่อมาเมื่อประชาชนได้ทูลอาราธนาพระพุทธเจ้าพร้อมพระภิกษุสงฆ์ 500 รูปเสวยภัตตาหารในวันรุ่งขึ้น ก็ได้ทูลเชิญพระเจ้าปเสนทิโกศลให้ร่วมอนุโมทนาด้วยเช่นกัน และเป็นเช่นนี้อย่างต่อเนื่อง จนในที่สุดพระองค์ก็ได้ถวาย คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง 1. ทรงมีความเคารพรักในพระพุทธเจ้า ประพฤติพระองค์ด้วยความอ่อนน้อมถ่อมตน2. ทรงมีความเลื่อมใสในพระรัตนตรัย ยึดถือเอาพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์เป็นที่พึ่งที่ระลึกตลอดพระชนม์ชีพ |