หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 3 การพนั ขดลวดอาเมเจอร์ โดยนายสชุ าติ แตต้ ระกลู ขดลวดอาเมเจอร์ (Armature Winding) • เป็นขดลวดทองแดงทต่ี อ้ งการใหเ้ กดิ พลงั งานไฟฟ้า เมอ่ื ใหห้ มนุ ตดั ขดลวด ชนดิ ของขดลวดอาเมเจอร์ • จาแนกไดต้ ามลกั ษณะ ลกั ษณะขดลวดอาเมเจอร์ • 1. ความยาวขดลวดอาเมเจอร์ (L) End Connection เป็นส่วนของ End coil ไม่ได้วางอยู่ คอยลแ์ ละคอยลไ์ ซด์ (Coil and Coil side) • คอื
จานวนของขดลวด 1 ขด แต่อาจมจี านวนรอบ 1 รอบ หรอื หลาย Coil side Coil side ขดลวดอาเมเจอรแ์ บบแลพ ขดลวดอาเมเจอรแ์ บบเวฟ จานวนรอบขดลวด ขดลวด 1 รอบ ประกอบดว้ ย 2 coil side หรอื 1 coil = ตวั นา 2 เสน้ N = จานวนรอบขดลวด ขดลวดอาเมเจอร์ 1 ขด พนั ด้วยจานวน 2 รอบ 1 coil side = 2 เส้นตวั นา ขดลวดอาเมเจอร์ 1 ขด พนั ด้วยจานวน 10 รอบ 1 coil
side = 10 เส้นตวั นา ขดลวดอาเมเจอร1์ ขด ขดลวด 1 ขด ประกอบดว้ ย 5 รอบ ขดลวด 1 ขด พนั ดว้ ยตวั นา 2 เสน้ จานวน ความกว้างขวั้ แม่เหลก็ (Pole pitch) • เป็ นระยะหา่ งระหวา่ งกงึ่ กลางขวั้ แมเ่ หลก็ หนงึ่ กบั กงึ่ กลางอีกขวั้ แมเ่ หลก็ ชนิด 2 ขวั้ 1-Pole pitch =360/2 = 180 การหาความกว้างขวั้ แม่เหลก็ (Pole pitch) • YPหรอื โปลพชิ คอื ระยะหา่ งระหวา่ งกง่ึ กลางของขวั้ แมเ่ หลก็ 2 ขวั้ ท่ี บนแกนอาเมเจอร์ หารดว้ ยจานวนขวั้ แมเ่ หลก็ เมอ่ื YP = ความกว้างของขวั้ แมเ่ หลก็ S = จานวนร่องทงั้ หมดบนแกนอาเมเจอร์ P = จานวนขวั้ แมเ่ หลก็ ความกว้างของขดลวด (Coil pitch / Coil span) •
YS คอื ระยะหา่ งระหวา่ งคอยลไ์ ซดท์ งั้ 2 ของขดลวดเดยี วกนั เป็นองศา • ถา้ คอยลพ์ ชิ เป็น 180 องศาไฟฟ้า เรยี กวา่ แบบพชิ เตม็ ( full pitch) (fractional pitch) YS = S ± K S= จานวนรอ่ งทแ่ี กนอาเมเจอร์ , P = จานวนขวั้ แมเ่ หลก็ ,K= คา่ ตวั เลขทเ่ี ป็น เศษสว่ นซง่ึ นามาบวกหรอื ลบเพอ่ื ใหค้ วามกวา้ งของขดลวดเป็นจานวนเตม็ ความกวา้ งขวั้ แมเ่ หลก็ • ความกวา้ งของขดลวดทเ่ี ป็น
Fractional Pitch ไมค่ วรน้อยกวา่ 0.9 ตวั อย่าง จงหาความกวา้ งของขดลวด(Coil Pitch) ของไดนาโมชนิด 4 ขวั้ ทม่ี ี จานวนสลอ็ ตบนอาเมเจอร์ 35 สลอ็ ต จากสมการ = ± เมอ่ื S = 35 สลอ็ ต , P = 4 ขวั้ แมเ่ หลก็ = 35 + 1 = 9 เมื่อ = + 1 Coil span : 1-10 ตวั อย่าง หรือ = 35 − 3 = 8 เมื่อ = − 3 Coil span : 1-9 ดงั นนั้ ความกวา้ งของขดลวดไดนาโม 4 ขวั้ 35 สลอ็ ต อาจใชไ้ ดท้ งั้ Coil Pitch : 9 และ 8 หรอื พนั ดว้ ยขดลวดดว้ ย Coil Span 1 - 10 และ 1 - 9 ระยะห่างของขดลวดดา้ นหลงั (Back pitch) YB , Yb คือ ระยะห่างของขดลวดด้านหน้ากบั ขดลวด ชนั้ ของขดลวด (Layer) • คอื จานวนชนั้ ของขดลวดในหน่ึงรอ่ งสลอ็ ตบนแกนอาเมเจอร์ 1 สลอ็ ตมขี ดลวด 1 coil side พนั ขดลวดชนั้ เดียว (Single layer winding) พนั ขดลวด2ชนั้ (Doubles layer winding) ขดลวดอาเมเจอร์ แบบ 2 ชนั้ (2-Layer) การลงปลายสายของขดลวดอาเมเจอร์ • การลงปลายสายบนซท่ี องแดงของคอมมวิ เตเตอร์ เป็นการนาปลายสายทกุ การลงปลายสายของขดลวดอาเมเจอร์ • การลงปลายสายบนซท่ี องแดงของคอมมวิ เตเตอร์ เป็นการนาปลายสายทกุ อาเมเจอรไ์ ดนาโม ชนิด 2 ขวั้ การลงปลายสายของขดลวดอาเมเจอร์ อาเมเจอรไ์ ดนาโม ชนิด 2 ขวั้ 8 สลอ็ ต 8ซท่ี องแดง การลงปลายสายของขดลวดอาเมเจอร์ การลงปลายสายบนซท่ี องแดงของอา วงจรไฟฟ้ าค่ขู นานบนขดลวดอาเมเจอร์ ไดนาโม 2 ขวั้ แมเ่ หลก็ 2 แปรงถ่าน ประกอบด้วยขดลวดอาเมเจอร์ 6 ขด วงจรไฟฟ้ าค่ขู นานบนขดลวดอาเมเจอร์ ขด 1 – 2 – 3 วงจรไฟฟ้ าค่ขู นานบนขดลวดอาเมเจอร์ ถ้าให้แตล่ ะขดลวดมีความต้านทาน 0.1 โอห์ม ขดลวด/วงจร
= 3 ขด วงจรไฟฟ้ าค่ขู นานบนขดลวดอาเมเจอร์ แรงเคล่อื นไฟฟ้ าของเคร่ืองกาเนิดไฟฟ้ า ความหมายของค่าต่างๆในการพนั ขดลวดอาเมเจอร์ • คอยลแ์ ละคอยลไ์ ซด์ (Coil and Coil side) ระยะห่างของขดลวดดา้ นหลงั (Back pitch) YB , Yb คอื ระยะหา่ งของขดลวดดา้ นหน้ากบั ขดลวดดา้ นหลงั ขดลวดแบบแลพ ระยะห่างของขดลวดดา้ นหลงั (Back pitch) YB , Yb คอื ระยะหา่ งของขดลวดดา้ นหน้ากบั ขดลวดดา้
นหลงั ขดลวดแบบเวฟ ระยะห่างขดลวดดา้ นหนา้ (Front pitch) • YF , Yf คือระยะห่างของขดลวดด้านหลงั ของขดลวดหนง่ึ กบั ขดลวด ระยะห่างขดลวดดา้ นหนา้ (Front pitch) • YF , Yf คอื ระยะหา่ งของขดลวดด้านหลงั ของขดลวดหนงึ่ กบั ขดลวด ขดลวดแบบแลพ ระยะห่างขดลวดดา้ นหนา้ (Front pitch) • YF , Yf คือระยะหา่ งของขดลวดด้านหลงั ของขดลวดหนง่ึ กบั ขดลวด ขดลวดแบบเวฟ ระยะห่างระหวา่ งซี่คอมมิวเตเตอร์ (Commutator pitch) • YC คือระยะหา่ งบนซค่ี อมมิวเตเตอร์ วดั จากต้นของขดลวดขดลวดหนง่ึ ขดลวดพนั แบบแลพ ขดลวดพนั แบบเวฟ ชนิ ดขดลวดอาเมเจอร์ จาแนกตามลกั
ษณะการลงปลายสายบนซ่ีทองแดงคอมมิวเตเตอร์ ขดลวดแบบ Lap Wound Winding การลงปลายสายบนซท่ี องแดงของคอมมวิ เตเตอร์ เพอ่ื ทาใหว้ งจรไฟฟ้า a=P ขดลวดแบบ Lap Wound Winding ขดลวดอาเมเจอรแ์ บบ Lap Wound Winding ขดลวดแบบ Lap Wound Winding ไดนาโมชนิด 4 ขวั้ , 4 แปรงถา่ น ,แรงดนั วดั ทข่ี วั้ 120V จา่ ยกระแส ขดลวดแบบ Lap Wound Winding EAB แรงเคลอ่ื นทข่ี วั้ = 120V E= E1=E2=E3=E4=EAB = 120V Ia = กระแสอาเมเจอร์ =
40A ขดลวดแบบ Lap Wound Winding ขดลวดอาเมเจอรแ์ บบ Simplex Lap Winding • เป็นการลงปลายสายของขดลวดบนซท่ี องแดงของคอมมวิ เตเตอร์ ขดลวดอาเมเจอรแ์ บบ Simplex Lap Winding • เป็นการลงปลายสายของขดลวดบนซท่ี องแดงของคอมมวิ เตเตอร์ อาเมเจอรข์ องไดนาโม ชนิด 4 ขวั้ แม่เหลก็ อาเมเจอรข์ องไดนาโม ชนิด 4 ขวั้ แม่เหลก็ ขดลวดอาเมเจอรแ์ บบ Wave Wound Winding เป็นการลงปลายสายของขดลวดอาเมเจอรบ์ นซท่ี องแดงของคอมมวิ เต a=2 ขดลวดอาเมเจอรแ์ บบ Wave Wound Winding ขดลวดอาเมเจอรแ์ บบ Wave Wound Winding ขดลวดอาเมเจอรแ์ บบ Wave Wound Winding ขดลวดอาเมเจอรแ์ บบ Wave Wound Winding หนงั สืออา้ งอิง • ธวชั ชยั อตั ถวบิ ลู ย์กลุ .เครื่องกลไฟฟ้ า 1เคร่ืองกลไฟฟ้ ากระแสตรง. กระแสตรง. |