Digital literacy คืออะไร
ทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล หรือ หมายถึง ทักษะในการนำเครื่องมือ อุปกรณ์ และเทคโนโลยีดิจิทัลที่มีอยู่ในปัจจุบัน อาทิ คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ แทปเลต โปรแกรมคอมพิวเตอร์ และสื่อออนไลน์ มาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ในการสื่อสาร การปฏิบัติงาน และการทำงานร่วมกัน หรือใช้เพื่อพัฒนากระบวนการทำงาน หรือระบบงานในองค์กรให้มีความทันสมัยและมีประสิทธิภาพ
ทักษะดังกล่าวครอบคลุมความสามารถ 4 มิติ
- การใช้ (Use)
- เข้าใจ (Understand)
- การสร้าง (create)
- เข้าถึง (Access) เทคโนโลยีดิจิทัล ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
1. ความหมาย ความสำคัญและผลกระทบของการรู้ดิจิทัล (Digital Literacy)
‘การรู้’ (Literacy) หมายถึง ความสามารถอ่านและเขียนในภาษาที่ใช้ร่วมกันของวัฒนธรรม ส่วนการรู้ดิจิทัล หมายถึง การอ่าน และ การเขียนข้อความดิจิทัล เช่น สามารถ ‘อ่าน’ เว็บไซต์ โดยผ่านการเชื่อมโยงหลายมิติ และ ‘การเขียน’ โดยการอัปโหลดภาพถ่ายดิจิทัลเพื่อเว็บไซต์เครือข่ายสังคม ทักษะการทำงานที่จำเป็นในการดำเนินการและการสื่อสาร ด้วยเทคโนโลยีและสื่อ
นอกจากนี้ยังหมายถึงความรู้เกี่ยวกับ ความสำคัญของเทคโนโลยีและสื่อที่มีผลกระทบ แต่ที่สำคัญกว่านั้น คือความสามารถที่จะวิเคราะห์และประเมิน ความรู้ที่มีอยู่ในเว็บไซต์การรู้ดิจิทัลในรายวิชาต่างๆ ไม่จำเป็นต้องนำมาซึ่งการเปลี่ยนแปลงการสอนอย่างสิ้นเชิง ทักษะต่างๆ ที่เป็นส่วนหนึ่งของการเป็นความรู้แบบดิจิทัลโดยเฉพาะอย่างยิ่งการตั้งคำถามที่สำคัญ ทักษะของการศึกษาที่มีประสิทธิภาพและการวิเคราะห์ความผูกพันของผู้เรียนกับเนื้อหาวิชา จะยังคงช่วยให้ครูหาวิธีการสร้างสรรค์ ที่มีประสิทธิภาพและมีส่วนร่วมในการจัดการเรียนรู้ตามหลักสูตร
การรู้ดิจิทัลมีความหมายมากกว่าทักษะด้าน เทคโนโลยีอย่างง่าย ความเข้าใจรวมถึงทักษะที่ซับซ้อน มากขึ้นขององค์ประกอบและการวิเคราะห์ ความสามารถ ในการสร้างความหลากหลายของเนื้อหาที่มีการใช้เครื่องมือ ดิจิทัลต่างๆ ทักษะและความรู้ที่จะใช้ความหลากหลาย ของการใช้งานซอฟต์แวร์สื่อดิจิทัลและอุปกรณ์ฮาร์ดแวร์ เช่น คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ และเทคโนโลยี อินเทอร์เน็ตความสามารถในการเข้าใจสื่อดิจิทัลเนื้อหา การใช้งานและความรู้ความสามารถในการสร้างด้วย เทคโนโลยีดิจิทัลรู้ใช้ รู้เข้าใจ รู้สร้างสรรค์
เป็นคำที่แสดงลักษณะความรู้สามารถดิจิทัล
ใช้ (Use) แสดงถึงความคล่องแคล่วทางเทคนิค ที่จำเป็นในการใช้กับคอมพิวเตอร์และอินเทอร์เน็ต
เข้าใจ (Understand) คือความสามารถที่จะเข้าใจบริบทที่เกี่ยวข้อง และประเมินสื่อดิจิทัล
สร้างสรรค์ (Create) ความสามารถในการสร้างเนื้อหา และมีประสิทธิภาพ โดยใช้สื่อดิจิทัล
ความสำคัญของการเรียนรู้ดิจิทัล
เทคโนโลยีให้โอกาสในการมีส่วนร่วมในชนิดใหม่ของการเรียนรู้ ชุมชน สังคม และกิจกรรมการทำงาน ทุกคนจะต้องมีความรู้ดิจิทัลเพื่อใช้ประโยชน์สูงสุด จากโอกาสเหล่านี้ หลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าในขณะที่ เยาวชนคนหนุ่มสาว รู้สึกมั่นใจเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีนี้ ไม่ได้เป็นสิ่งบ่งบอกถึงสมรรถนะหรือความสามารถ ที่แท้จริง ในด้านทักษะการคิดวิจารณญาณ เช่น ความ ตระหนักถึงกลยุทธ์ทางการค้าหรืออคติจากสื่อต่างๆ ตลอดจนความปลอดภัยในการใช้งาน
นอกจากนี้การเรียนรู้ดิจิทัลจะมีผลสำคัญ ต่อสังคมโดยรวม ต่อความเสมอภาคในการเข้าถึงข้อมูล การบริการและการจ้างงาน การเข้ากลุ่มทางสังคม และ โอกาสในการเรียนรู้เพิ่มเติม ตลอดจนอาจส่งผลกระทบ ต่อการขยายโอกาสทางธุรกิจ
การพัฒนาการเรียนรู้ดิจิทัลเป็นเรื่องเกี่ยวกับ การเปลี่ยนแปลงธรรมชาติของความรู้ความเข้าใจ ครูทุกคนสามารถนำเสนอมุมมองที่แตกต่างกันในเรื่องวิธีการ ที่เทคโนโลยีสามารถเพิ่มคุณค่าในการเรียนของผู้เรียน
นอกจากนี้ยังช่วยให้ออนไลน์อย่างปลอดภัยหากผู้เรียน มีความสามารถในการตัดสินใจที่เหมาะสมและมีข้อมูล เกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีที่จะส่งผลกระทบ ต่อ การศึกษาตลอดชีวิต รวมถึงชีวิตการทำงานในอนาคต
ผลกระทบของการรู้ดิจิทัล
1) เมื่อไม่ใช้วิจารณญาณในการใช้ ก็จะทำให้เกิดปัญหาได้
2) การหาข้อมูลเป็นเรื่องที่ง่ายและสะดวกสบาย ดังนั้นจึงอาจทำให้เกิดการค้นคว้า
ข้อมูลที่เป็นเท็จ หากไม่วิเคราะห์หรือทำความเข้าใจให้ดี
3) การใช้งานที่ง่ายและสะดวกสบาย อาจทำให้ติดนิสัยแล้วไม่อยากทำอะไรที่ยุ่งยาก2. วิเคราะห์แนวทางและวิธีการใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการเรียนรู้
อินเทอร์เน็ตเป็นเครือข่าย ICT ที่เชื่อมโยง แผ่ขยายครอบคลุมทั่วโลก เป็นทั้งสิ่งแวดล้อมและ เครื่องมือสำคัญในการพัฒนาผู้เรียนให้มีศักยภาพเป็นพลโลก การประยุกต์ใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อการเรียน การสอน กระทำได้สองลักษณะดังนี้
1) แนวทางการประยุกต์ใช้อินเทอร์เน็ตในด้านของนักเรียน
- การศึกษาค้นคว้า เป็นเครื่องมือในการสืบค้น ศึกษาวิจัยและจัดทำรายงาน
- กิจกรรมเชิงปฏิสัมพันธ์ กิจกรรมแบบโต้ตอบระหว่างเว็บไซต์กับผู้ใช้ เช่น บทเรียนและแบบทดสอบออนไลน์ เป็นต้น
- โครงงานบนเว็บ การจัดทำโครงงานในชั้นเรียนทั้งระยะสั้นและระยะยาวเผยแพร่บนอินเทอร์เน็ต
- การสร้างสรรค์งาน นักเรียนที่เป็นรายบุคคล เป็นกลุ่ม หรือครูที่ดำเนินการร่วมกับนักเรียนสามารถสร้างหรือ จัดทำเนื้อหาสาระเป็นเว็บไซต์เผยแพร่แก่สาธารณชนได้2) แนวทางการประยุกต์ใช้อินเทอร์เน็ตในด้านของครู
- การติดต่อสื่อสาร เพื่อการติดต่อสื่อสารกับกลุ่มครูหรือผู้เชี่ยวชาญในสาขาวิชาการที่ เกี่ยวกับงานในหน้าที่หรือตามความสนใจ
- การค้นคว้าวิจัย เป็นเครื่องมือสืบค้น ค้นคว้า วิจัย เพื่อการเตรียมการสอน การจัดหาสื่อนวัตกรรมการเรียนการสอน
- การสร้างงาน ครูสามารถใช้อินเทอร์เน็ตสร้างเว็บไซต์ เพื่อการจัดการเรียนการสอนของตนเอง และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เผยแพร่ผลงาน แนวคิดกับเพื่อนร่วมวิชาชีพและผู้สนใจทั่วไป
ทักษะอะไรบ้างที่เราควรจะมีไปพร้อมกับการรู้ดิจิทัล
การที่เราจะเป็นพลเมืองที่สมบูรณ์ในยุค Thailand 4.0 นอกจากการรู้ดิจิทัล อาจจะไม่เพียงพอต่อการที่เราเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งในเทคโนโลยี แต่ยังจะต้องมีอีก 6 ทักษะที่จะมาช่วยให้เราใช้ชีวิตบนโลกสังคมออนไลน์ อย่างกับกูรูผู้เชี่ยวชาญได้เลย