ไตรโคเดอร์มาเป็นเชื้อราที่พบทั่วไปในดิน เศษซากพืช ซากสัตว์ อินทรียวัตถุ และบริเวณระบบรากพืช ซึ่งบางสายพันธุ์มีประสิทธิภาพในการควบคุมโรค และส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช ทำให้ระบบรากพืชสมบูรณ์ แข็งแรง สามารถหาอาหารได้มาก ส่งผลให้ผลผลิตสูงและคุณภาพดี Show
ไตรโคเดอร์มาเป็นเชื้อราปฏิปักษ์ ที่มีคุณสมบัติ และศักยภาพสูงในการควบคุมเชื้อราสาเหตุของโรคพืชได้ หลายชนิด โดยเฉพาะเชื้อราที่อยู่ในดิน เช่น โรครากเน่า-โคนเน่า โรคเน่าคอดิน โรคใบไหม้ใบจุด โรคแอนแทรคโนส ในพืชผัก เช่น พริก แตงกวา มะเขือเทศ คะน้า ผักกาดขาว มันฝรั่ง เป็นต้น แนวทางการใช้ให้เกิดประสิทธิภาพ ในประเทศไทยมีการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์ ทั้งรูปแบบเชื้อสด เชื้อสำเร็จรูปในรูปแบบผงแห้ง และชนิดน้ำ โดยมีแนวทางในการใช้งานเชื้อราไตรโคเดอร์ชนิดเชื้อสด ดังนี้ วิธีการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มา แบบผง ละลายน้ำใช้ได้ทันที
เชื้อราไตรโคเดอร์มา คือเชื้อราชนิดหนึ่งที่มีความสามารถในการควบคุม ทำลายเชื้อราก่อโรคในพืชได้หลายชนิด จึงถือเป็นเชื้อราดี และมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการทำเกษตรอินทรีย์ ไตรโคเดอร์มาพบได้ในพื้นที่ธรรมชาติ ที่ปลอดการใช้สารเคมี เชื้อไตรโคเดอร์มา มีหลายสายพันธุ์ แต่สายพันธุ์ที่มีประสิทธิภาพและมีรายงานการใช้ทั่วโลกนั้น มีไม่กี่สายพันธุ์ ไตรโคเดอร์มา มีคุณลักษณะพิเศษโดยขบวนการ สร้างการเจริญเติบโตของพวกมัน สามารถทำลายเชื้อจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรคพืชได้หลายชนิด โดยในขั่นตอนขยายพันธุ์ สร้างการเจริญเติบโต มีกลไกสำคัญที่ทำให้ เชื้อราไตรโคเดอร์มาสามารถควบคุมเชื้อราสาเหตุก่อให้เกิดโรคพืช ได้ ดังต่อไปนี้ สายพันธุ์เชื้อราไตรโคเดอร์มาที่มีรายงานการใช้มากที่สุดเชื้อราไตรโคเดอร์มา มีหลายสายพันธุ์ซึ่งตามรายงานที่มีอยู่ขณะนี้มากกว่า 30 สายพันธุ์ แต่ก็ไม่ใช่ทุกสายพันธุ์ที่มีความสามารถในการควบคุมเชื้อราก่อโรคพืชได้ดี บางสายพันธุ์ส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชได้ดี ในขณะที่ไตรโคเดอร์มาบางสายพันธุ์มีคุณสมบัติในการควบคุมเชื้อราก่อโรคพืชได้ดี ซึ่งเชื้อราไตรโคเดอร์มา สายพันธุ์ที่มีรายงานการใช้งานทั้งในและต่างประเทศมีอยู่ไม่กี่สายพันธุ์ เช่น Trichoderma Hazianum , Trichoderma viride, Trichoderma virens และ Trichoderma polysporum แต่ เชื้อราไตรโคเดอร์มา สายพันธุ์ ฮาเซียนั่ม เป็นสายพันธุ์ที่มีรายงานการใช้มากที่สุดทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ กลไกที่เชื้อราไตรโคเดอร์มาใช้ควบคุมเชื้อราก่อโรคในพืชแข่งขันแย่งชิงพื้นที่และสารอาหาร (Competition)เนื่องจากความสามารถในการเจริญเติบได้อย่างรวดเร็ว จึงเข้ายึดพื้นที่อยู่อาศัยและแย่งอาหารจากเชื้อราก่อโรค โดยแข่งขันในการดูดซับสารอาหาร สารอินทรีย์ต่างๆเพื่อใช้ในการสร้างการเจริญเติบโต และขยายพันธุ์ ซึ่งการแข่งขันในด้านการแย่งชิงอาหาร เป็นกลไกหลักที่ทำให้ เชื้อราไตรโคเดอร์มา (Trichoderma spp.) มีประสิทธิภาพในการควบคุมเชื้อราก่อโรคพืชไม่ให้มีปริมาณมาก จนก่อให้เกิดการระบาดของโรคพืชได้ ทำตัวเป็นปรสิตต่อเชื้อราก่อโรคในพืช (Parasitism)การเป็นปรสิตหมายถึง การที่จุลินทรีย์ชนิดหนึ่งสามารถเจริญเติบโตบนจุลินทรีย์อีกชนิดหนึ่งได้ และเชื้อราไตรโคเดอร์มา ก็เช่นเดียวกัน การทำตัวเป็นปรสิตของไตรโคเดอร์มา ส่งผลให้ผนังเซลล์ของเชื้อราก่อโรคถูกทำลาย น้ำเลี้ยงและสารต่างๆในเชื้อราก่อโรคถูกเชื้อราไตรโคเดอร์มา ใช้เป็นอาหารเพื่อสร้างการเจริญเติบโต การเป็นปรสิตของเชื้อราไตรโคเดอร์มา จึงขัดขวางการเจริญของเชื้อราก่อโรคโดยตรง ผลิตสารปฏิชีวนะ ( Antibosis)ในการเจริญขยายพันธุ์ของเชื้อราไตรโคเดอร์มา (Trichoderma spp) จะสร้างและปลดปล่อยสารพิษ หรือสารปฏิชีวนะออกมานอกเซลล์ ซึ่งสารดังกล่าวมีคุณสมบัติในการยับยั้งและทำลายเชื้อราก่อโรคพืชที่อาศัยอยู่บริเวณนั้น ทำให้เชื้อราก่อโรคลดปริมาณลง ช่วยลดการเกิดโรคพืช เชื้อราไตรโคเดอร์มา ชักนำให้พืชเกิดความต้านทาน (Induced resistance)กลไกการต่อต้านการเกิดโรคของพืช สามารถสร้างขึ้นด้วยตัวของพืชเอง และเกิดขึ้นได้ในพืชทุกชนิด และเชื้อราไตรโคเดอร์มา สามารถกระตุ้นให้พืชสร้างกลไกเหล่านี้ได้มากขึ้น ช่วยพืชเกิดความต้านทานต่อเชื้อราสาเหตุก่อโรคพืชได้ ไตรโคเดอร์มา สามารถควบคุมเชื้อราก่อโรคต่อไปนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพไตรโคเดอร์มาเป็นเชื้อราปฏิปักษ์ (Antagonistic fungus) ที่มีสามารถควบคุมเชื้อราสาเหตุโรคพืชได้ หลายชนิด โดยเฉพาะเชื้อราที่อยู่ในดิน เช่น
ประโยชน์ของเชื้อราไตรโคเดอร์มา
รูปแบบของเชื้อ ไตรโคเดอร์มา ที่ใช้ในปัจจุบันเชื้อราไตรโคเดอร์มา ในปัจจุบันมีหลายชนิด แต่ที่เราเห็นและนิยมใช้จะมีอยู่ 3 ชนิด ได้แก่ เชื้อไตรโคเดอร์มาในรูป ผงสปอร์แห้ง , เชื้อสด , และเชื้อชนิดน้ำ สปอร์ผงแห้งเชื้อราไตรโคเดอร์มา ชนิดน้ำไตรโคเดอร์มา ชนิดสดวิธีการใช้ไตรโคเดอร์มา
โดยใส่เชื้อลงในถุงพลาสติก อัตรา10 กรัม (หรือ1ช้อนแกง) ต่อเมล็ดพันธุ์ 1 กิโลกรัม เติมน้้า 10 ซีซี แล้วบีบเชื้อสดให้แตกตัว จากนั้นจึงใส่เมล็ดลงในถุงแล้วคลุกให้เข้ากัน (ป้องกันโรคที่ติดมากับเมล็ดพันธุ์)
ให้โรยเชื้อราไตรโคเดอร์มาลงในหลุม โดยคลุกเคล้าเชื้อสดกับดินในหลุมก่อนน้ากล้าพืชลงปลูกหลุมปลูกเล็กใช้เชื้อสดอัตรา 5 ช้อนแกง หลุมปลูกใหญ่ใช้เชื้อสดอัตรา 150-300 กรัม (2-3 ขีด)
กรณีเพาะกล้าในกระบะเพาะเมล็ดหรือถุงเพาะช้า ให้น้าเชื้อสด 1 ส่วน ผสมกับปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก 40 ส่วน (โดยน้้าหนัก) แล้วนำส่วนผสมนี้มา 1 ส่วน เพื่อผสมกับวัสดุปลูก 4 ส่วน(โดยปริมาตร) จึงน้าไปเพาะเมล็ด
ใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มา 1 กิโลกรัม รำ 4 กิโลกรัม ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก 40 กิโลกรัม ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน น้าไปหว่านโคนต้น อัตรา 30-60 กรัม(3-6 ช้อนแกง)ต่อต้น หว่านใต้ทรงพุ่ม ใช้อัตรา 150-300 กรัม (2-3 ขีด)ต่อตารางเมตร
วิธีนี้สะดวก ง่ายต่อการปฏิบัติ โดยฉีดพ่นลงดินบริเวณรากพืชและส่วนบนของต้นพืชเนื่องจากต้องใช้เชื้อสดผสมกับน้้า ก่อนน้าไปใช้ต้องกรองเอาเฉพาะน้้าเชื้ออกมา เพื่อป้องกันการอุดตันหัวฉีดกรณีฉีดพ่นลงดินใช้อัตราเชื้อสด 1 กิโลกรัม ผสมน้้า 200 ลิตร พ่นส่วนบนของพืช ใช้อัตรา 2 กิโลกรัม ผสมน้้า 200 ลิตร
เช่น กรณีการใช้ในนาข้าว อาจใช้วิธีปล่อยไปกับระบบน้้าไหล/ การใช้ในยางพาราโดยการทาแผลหรือทาหน้ายาง / ในไม้ผลที่ตัดแต่งกิ่ง ใช้ทาแผลเพื่อป้องกันก้าจัดเชื้อรา เป็นต้น ข้อควรระวัง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ไตรโคเดอร์มาข้อจำกัดในการใช้ไตรโคเดอร์มา
วิธีขยายเชื้อ (ทำเชื้อสดใช้ด้วยตัวเอง)การนำไตรโคเดอร์มาเชื้อสดไปใช้ นอกจากส่วนขยายพันธุ์ (สปอร์ )ที่ได้แล้วในสารละลายเชื้อสด (น้ำที่เราใช้ละลายเชื้อที่เลี้ยงบนข้าวสุก) ยังมีสารที่สามารถฆ่าเชื้อราก่อโรคได้ทันที มีสารที่ทำหน้าที่ส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช และสารอื่นๆอีกจำนวนมากที่เป็นประโยชน์ต่อพืชและดิน ซึ่งเป็นสารที่เชื้อราไตรโคเดอร์มาสร้างในระหว่างการเจริญเติบโต เมื่อนำเชื้อสดไปใช้ พืชจะได้รับประโยชน์จากสารเหล่านี้ทันที ซึ่งแตกต่างจากใช้เชื้อไตรโคเดอร์มาสำเร็จรูปต่างๆ แต่การขยายเชื้อสดใช้ ต้องมีการวางแผนการใช้ ส่วนเชื้อไตรโคเดอร์มาสำเร็จรูปสามารถใช้ได้ทันทีที่ต้องการ เชื้อไตรโคเดอร์มาทั้ง 2 แบบก็จะมีจุดเด่นจุดด้อยที่ต่างกัน การเลือกมาใช้งานเลือกตามความสะดวกของเราได้เลย การผลิตเชื้อราไตรโคเดอร์มาวัสดุอุปกรณ์
ขั่นตอนการผลิตขยายเชื้อ
การใช้ไตรโคเดอร์มากับพืชที่ยังไม่เป็นโรค และที่เป็นโรคแล้วสำหรับพืชที่ยังไม่แสดงอาการของโรค ใช้เพื่อป้องกัน สามารถใช้ได้ตั้งแต่ ระยะเพาะเมล็ด การเตรียมต้นกล้าพืช การปลูกในสภาพธรรมชาติ จนถึงระยะพืชเจริญเติบโตให้ผลผลิต สำหรับพืชที่แสดงอาการของโรคแล้ว ใช้เพื่อรักษาโรค ในกรณีของพืชยืนต้น เช่นไม้ผล การใช้เชื้อไตรโคเดอร์มานั้นมีความเสี่ยง ที่อาจไม่ได้ผลตามที่ต้องการ หรือหยุดการระบาดของโรคได้ทันท่วงที จึงจำเป็นต้องใช้วิธีอื่นๆร่วมด้วยหากเกิดการระบาดอย่างรุนแรง ไตรโคเดอร์มา กี่วันเห็นผลวิธีการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มา พืชผัก/ไม้ดอกไม้ประดับ 1. คลุกเมล็ดก่อนปลูก 2. ผสมเชื้อราไตรโคเดอร์มา 1 กก. ราอ่อน 5 กก. ปุ๋ยหมัก 40 กก.หว่านลงดินระยะก่อนปลูก ระยะ กล้า ระยะออกดอก และระยะติดผล ในช่วงพืชปกติทุก 14 วันและช่วงระยะการระบาดของโรค ทุกๆ 5- 7 วัน
ไตรโคเดอร์มา พ่นทุกวันได้ไหม-ถ้าอากาศแห้งแล้งมากและไม่สามารถให้น้ำหลังการฉีดพ่นได้ แนะนำให้ผสมเชื้อไตรโคเดอร์มาผง ในน้ำทิ้งใว้ 2- 4 ชม. และควรฉีดพ่นในช่วงเวลาเย็น ช่วงที่แดดไม่ร้อนจัด -ในกรณีป้องกันและควบคุมการเกิดโรคในพืช แนะนำให้ใช้ 1-2 ครั้งต่อเดือน หรืออย่างน้อย เดือนละ 1 ครั้ง
ไตรโคเดอร์ม่าดีอย่างไรประโยชน์ของเชื้อราไตรโคเดอร์มา ช่วยลดกิจกรรมของเชื้อโรคพืช ช่วยลดปริมาณเชื้อโรคพืช ช่วยเพิ่มการเจริญเติบโตและเพิ่มผลผลิตของพืช และช่วยเพิ่มความต้านทานโรคของพืช สามารถควบคุมราที่ทำให้เกิดโรคพืชได้หลายชนิด เช่น 1.เชื้อราพิเทียม ทำให้เกิดรากเน่า โคนเน่า โรคยอดเน่าของต้นกล้าในพืชไร่
ไตรโคเดอร์มา ทำมาจากอะไรไตรโคเดอร์มา (Trichoderma harzianum) เป็นเชื้อราชั้นสูงที่ดำรงชีวิตอยู่ในดิน อาศัยเศษซากพืชซากสัตว์และอินทรียวัตถุเป็นแหล่งอาหาร เจริญเติบโตได้รวดเร็วบนอาหารเลี้ยงเชื้อราหลายชนิด จะสร้างเส้นใยสีขาวและผลิตส่วนขยายพันธุ์ที่เรียกว่า "โคนิเดีย" หรือ "สปอร์" จำนวนมาก รวมเป็นกลุ่มกันหนาแน่นจนเห็นเป็นสีเขียว เชื้อราไตรโคเดอร์ ...
|