วรรณคดีในสมัยสุโขทัยมีกี่เรื่องอะไรบ้าง

ประวัติวรรณคดีสมัยสุโขทัย

นับเป็นรากฐานทางวรรณคดีที่เก่าเเก่ที่สุดของไทย ส่วนใหญ่จารึกเรื่องราวทางประวัติศาสตร์  สะท้อนถึงบ้านเมือง ความเป็นอยู่ของชาวสุโขทัย เเละยังมีวรรณคดีคำสอนเพื่อให้รู้จักละอายต่อบาปอีกด้วย

1.ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำเเหง (ศิลาจารึกหลักที่ 1)

พบที่เนินประสาทเมืองเก่าสุโขทัย ปัจจุบันได้ย้ายมาอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานเเห่งชาติ พระนคร กรุงเทพมหานคร

1.1ผู้เเต่ง

สันนิษฐานว่าเป็นพระราชนิพนธ์ในพ่อขุนรามคำเเหงมหาาราช

1.2จุดมุ่งหมายในการเเต่ง

เพื่อบันทึกพระราชประวัติของพ่อขุนรามคำเเหงมหาราช เเละเรื่องเกี่ยวกับความเจริญของสุโขทัย

1.3รูปเเบบคำประพันธ์

เป็นร้อยเเก้ว ที่มีลักษณะเป็นภาษาไทยเเท้ เป็นประโยคสั้นๆกะทัดรัด บางตอนมีเสียงสัมผัสคล้องจองกันระหว่างวรรค

1.4เนื้อเรื่อง

เนื้อเรื่องเเบ่งออกเป็น 3 ตอน คือ

2.2จุดมุ่งหมายในการเเต่ง

เพื่อกล่าวถึงการสถาปนาพระศรีรัตนมหาธาตุ ซึ่งบรรจุ พระบรมสารีริกธาตุ ที่เมืองนครชุม เเละเป็นการเฉลิมพระเกียรติพระมหาธรรมาราชา-ที่1(ลิไท)

2.3รูปเเบบคำประพันธ์

เป็นร้อยเเก้วที่มีลักษณะเป็นภาษาไทยเเท้ เป็นประโยคสั้นๆ กะทัดรัด  บางตอนมีเสียงสัมผัสคล้องจองกันระหว่างวรรค

2.4เนื้อเรื่อง

กล่าวถึงพระราชประวัติของพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไท) เมื่อขึ้นครองราชย์ จากนั้นกล่าวถึงการสถาปนาพระศรีรัตนมหาธาตุเมืองนครชุมและการปลูกต้นพระศรีมหาโพธิ์จากนั้นจึงเป็นการสรรเสริญพระเกียรติของทหารทำและชาที่ 1 (ลิไท) ว่าเป็นกษัตริย์ที่ทรงทศพิธราชธรรม และเป็นกษัตริย์ที่มีความรู้ในด้านพระพุทธศาสนาด้วย

2.5คุณค่า

ด้านประวัติศาสตร์ ทำให้ทราบถึงพระราชประวัติของพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไท)

ด้านศาสนา ทำให้ทราบเเนวคิดควาามเชื่อทางพระพุทธศาสนาในสมัยของ พระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไท)

เเละเเสดงให้เห็นถึงอิทธิพลของพระพุทธศาสนาของลังกาที่มีต่อสุโขทัย

ตัวอย่างบางส่วน

3.จารึกปู่ขุนจิตขุนจอด (ศิลาจารึกหลักที่ 45)

พบที่ริมเสาเบื้องขวาหน้าวิหารหลวง ด้านหลังวิหารสูง วัดมหาธาตุ อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย ปัจจุบันอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานเเห่งชาติ พระนคร กรุงเทพมหานคร

3.1ผู้เเต่ง

เป็นศิลาจารึกของพระมหาธรรมราชาที่ 3 (ไสลือไทย)

3.2จุดมุ่งหมายในการเเต่ง

กล่าวถึงการกระทำสัตย์ปฏิญาณระหว่างกษัตริย์สุโขทัยกับกษัตริย์เมืองน่านเพื่อที่จะเป็นพันธมิตรต่อกันเมื่อเวลามีสงครามกับรัฐใกล้เคียง

3.3รูปเเบบคำประพันธ์

เป็นร้อยเเก้วประโยคสั้นๆ กะทัดรัด

3.4เนื้อเรื่อง

ด้านที่ 1 กล่าวถึงการกระทำสัตยาธิษฐาน

ด้านที่ 2 รายชื่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เชิญมาเป็นพยาน

ด้านที่ 3 เป็นคำสาปแช่งผู้ที่ผิดคำสาบาน

3.5คุณค่า

ด้านพิธีกรรม กล่าวถึงพิธีกรรมในสมัยโบราณโดยเฉพาะพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับการกระทำสัตย์สาบาน

ด้านสังคม แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างอาณาจักรสุโขทัยกับเมืองน่านซึ่งมีความสัมพันธ์คล้ายเครือญาติ

ตัวอย่างบางส่วน

4.ไตรภูมิพระร่วง

เป็นวรรณคดีที่มีความเก่าเเก่เรื่องหนึ่ง ซึ่งมีอิทธิพลต่อความเชื่อ ของพระพุทธศาสนิกชน ตั้งเเต่สุโขทัยมาจนถึงปัจจุบัน

4.1ผู้เเต่ง

เป็นพระราชนิพนธ์ของพระมหาธรรมราชาที่1(ลิไท)

4.2จุดมุ่งหมายในการเเต่ง

เพื่อเทศนาถวายพระมารดา เเละสืบทอดพระศาสนา

4.3รูปเเบบคำประพันธ์

เป็นคำประพันธ์ประเภทร้อยเเก้ว ชนิดพรรณนาโวหาร  บรรยายโวหาร เเละเทศนาโวหาร

4.4เนื้อเรื่อง

พรรณนาถึงเรื่องการเกิด การตาย ของสัตว์ทั้งหลาย เวียนว่ายตายเกิดในภูมิทั้งสาม ได้เเก่ กามภูมิ รูปภูมิ เเละอรูปภูมิ

4.5คุณค่า

ด้านปรัชญา กล่าวถึงการกำเนิดของสรรพสิ่งในโลกนี้ ความเชื่อเกี่ยวกับภูมิต่างๆ

ด้านคำสอน สอนให้ประชาชนรู้จักบุญ-บาป

ด้านอิทธิพลต่อกวีรุ่นหลัง เป็นที่มาของเเรงบันดาลใจ ความเชื่อเกี่ยวกับโลกในคติทางพระพุทธศาสนา

ก็จบไปเเล้วนะคะกับการเรียนรู้ประวัติวรรณคดีสมัยสุโขทัย หวังว่าทุกคนที่ได้อ่านจะได้รับความรู้ไม่มากก็น้อย ขอบคุณที่เข้ามาอ่านนะคะ

รูปภาพโดยผู้เขียนทั้งหมด

เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !

ประเทศไทยของเรามีวรรณกรรมน่าอ่านหลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นวรรณกรรมยุคใหม่หรือจะย้อนไปสำรวจวรรณกรรมสมัยสุโขทัยก็พบว่ามีเรื่องราวที่มีคุณค่า น่าศึกษา น่าหยิบมาอ่านในยุคนี้เหมือนกันนะ วันนี้ ShopBack Blog จึงขอมาแนะนำ 4 วรรณกรรมสุโขทัยที่วัยรุ่นไทยยุคนี้ควรอ่าน จะมีเรื่องอะไรติดโผบ้างไปสำรวจพร้อมๆ กันเลยค่ะ

คลิกสมัครใช้ ShopBack         รับข่าวสารเงินคืน         แชร์โปร เก็บดีล
 

ShopBack ชวนฟัง : “Blog เล่า” ช่องที่จะพาคุณฟัง เรื่อง Unseen ครอบจักรวาล ที่คุณควรจะรู้ แต่ยังไม่รู้!

❤︎ ฟังสบาย Unseen ได้ทุกเดือนที่ Youtube : Blog เล่า
❤︎ อัปเดตเรื่องราว Unseen กันต่อได้อีกที่ twitter : @BlogLao_Unseen

วรรณกรรมสมัยสุโขทัยมีลักษณะอย่างไร

สมัยสุโขทัยเป็นยุคสมัยที่มีการบันทึกลายลักษณ์อักษรที่เก่าแก่ที่สุดคือ ศิลาจารึก แต่ก็ใช่ว่าในยุคนั้นจะไม่มีการจดบันทึกเลยนะคะ แต่การเขียนหนังสือในสมัยสุโขทัยจะเขียนลงบนสมุดข่อยหรือใบลาน จากนั้นจึงนำมาเย็บรวมกันเป็นเล่ม เมื่อเวลาผ่านไปทำให้หนังสือเหล่านั้นสูญหายหรือเสียหายไปตามกาลเวลา กระทั่งพ่อขุนรามคำแหงประดิษฐ์อักษรไทยขึ้นมา (ลายสือไท) พระองค์จึงโปรดเกล้าฯ ให้จารึกอักษรเหล่านั้นเป็นเรื่องราวลงบนศิลาจารึก ทำให้มีหลักฐานเรื่องสังคม วัฒนธรรม และสภาพบ้านเมืองในยุคสุโขทัยหลงเหลือมาให้เราศึกษา และวรรณกรรมสุโขทัยจะมีลักษณะเกี่ยวกับการบอกเล่าสภาพบ้านเมือง วัฒนธรร มสังคม เน้นการสอนศีลธรรมอันดี และใช้การบรรยายแบบร้อยแก้วโบราณ ผสมผสานคำบาลีสัณสกฤตและเขมรเนื่องจากเราได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมมาค่อนข้างเยอะในยุคนั้น

แนะนำ 4 วรรณกรรมสุโขทัยที่วัยรุ่นยุคนี้ควรอ่าน

1. ศิลาจารึก หลักที่ 1

เมื่อพูดถึงวรรณกรรมสุโขทัยหลายคนต้องนึกถึงศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชเป็นอันดับแรกๆ แน่นอน ศิลาจารึกนี้มีทั้งหมด 4 ด้าน ด้านที่หนึ่งและสองเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับพระราชประวัติของพ่อขุนรามคำแหง ด้านที่สามเป็นเรื่องราวการสร้างพระแท่นมนังศิลาบาตรในดงตาลเพื่อเป็นสถานที่ให้พระสงฆ์ได้แสดงธรรม ส่วนด้านที่ 4 เป็นเรื่องการก่อสร้างพระเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ การประดิษฐ์อักษรไทย เรื่องราวทั่วไปเกี่ยวกับบ้านเมืองและอาณาเขตของอาณาจักรสุโขทัย แม้จะใช้สำนวนร้อยแก้วที่เป็นคำไทยโบราณ แต่การนำเรื่องราวเหล่านี้มาอ่านหรือศึกษาก็ทำให้เราได้เห็นวิถีของคนไทยสมัยนั้นและยังทำให้ได้รู้จักสภาพสังคม เศรษฐกิจ และบ้านเมืองช่วงสุโขทัยอีกด้วย

1. ไตรภูมิพระร่วง

เราเชื่อว่าเพื่อนๆ หลายคนต้องรู้จักไตรภูมิพระร่วงเพราะนี่คือหนึ่งในวรรณกรรมสุโขทัยที่มีสอนในช่วงสมัยเรียนเพราะเป็นเรื่องราวที่มีคุณค่าสูงทั้งทางวรรณกรรม พุทธศาสนา และศีลธรรมอันดี เกิดขึ้นจากพระราชดำริของพระมหาธรรมราชาที่ 1 หรือพระยาลิไทย โดยภายในวรรณกรรมเรื่องนี้มีรายละเอียดครบถ้วนว่าแต่งขึ้นในวัน เดือน ปีที่เท่าไร และยังมีหลักฐานที่กล่าวว่าเนื้อหาอ้างอิงและรวบรวมมาจากตำราทางพุทธศาสนามากกว่า 30 เล่ม รวมถึงได้จากความรู้ในสถานศึกษาด้วย เนื้อหาภายในเป็นการอธิบายถึงภพภูมิทั้ง 3 คือ กามภูมิ รูปภูมิ อรูปภูมิ โดยมีวัตถุประสงค์ให้ผู้อ่านมีศีลธรรมในใจ เชื่อเรื่องการทำดี เกรงกลัวต่อบาป ให้ผู้อ่านน้อมนำคำสอนของพระพุทธศาสนาไปใช้ในชีวิตประจำวันเพื่อดำรงความสงบสุขในสังคม

ShopBack Tips : แม้ว่าไทยกับญี่ปุ่นจะมีความสัมพันธ์กันมานานกว่า 600 ปี แต่ชนชาติญี่ปุ่นเริ่มติดต่อค้าขายกับไทยช่วงอยุธยา ดังนั้นในสมัยสุโขทัยจึงยังไม่มีหนังสือแปลญี่ปุ่นหรือการกล่าวถึงชนชาตินี้เท่าใดนัก อย่างไรก็ตามหากเพื่อนๆ อยากอ่านวรรณกรรมไทยที่แปลมาจากญี่ปุ่นเรื่องเก่าแก่ที่ควรค่าแก่การอ่านก็คือ “จำพราก” ที่แปลในช่วงรัตนโกสินทร์เรานี่เองค่ะ นอกจากนี้ยังมีวรรณกรรมญี่ปุ่นที่ควรค่าแก่การอ่านอย่างราโชมอนด้วย ไปตามหาหนังสือแปลญี่ปุ่นดีๆ ได้เลยที่ ซีเอ็ด ไม่ว่าจะเป็นนิยาย เรื่องสั้น ไลท์โนเวล หรือหนังสือพัฒนาตัวเองก็มีครบ แถมประหยัดได้อีกเมื่อช้อปผ่าน ShopBack ด้วย

ช้อป SE-ED ผ่าน ShopBack คลิก!

1. สุภาษิตพระร่วง

วรรณกรรมเรื่องสุภาษิตพระร่วงมีความแปลกจากเรื่องอื่นไม่ปรากฎผู้แต่งแน่ชัด แต่มีการสันนิษฐานว่าอาจแต่งขึ้นในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช เรื่องสุภาษิตพระร่วงนี้ภายหลังมีการแต่งเติมเข้าไปจนเพี้ยนจากเรื่องเดิมไปบ้าง แต่สาระสำคัญหรือแก่นหลักของเรื่องยังคงเดิม เป็นเรื่องราวของพระร่วงซึ่งเป็นกษัตริย์กรุงสุโขทัย พระองค์ต้องการสร้างสิ่งที่จะมีประโยชน์แก่ประชาชนในภายภาคหน้า จึงบัญญัติสุภาษิตสำหรับสอนประชาชนขึ้น มีทั้งหมด 158 บท ปิดท้ายด้วยโคลงกระทู้ สุภาษิตเหล่านี้แม้จะแต่งขึ้นในอดีต แต่หลายๆ บทเมื่อนำมาอ่านก็ยังให้แง่คิดดีๆ แถมทันสมัย อย่างเช่นบทแรกของวรรณกรรมที่ว่า “เมื่อน้อยให้เรียนวิชา ให้หาสินเมื่อใหญ่” ที่หมายถึงตอนเป็นเด็กควรตั้งใจเรียน เมื่อโตขึ้นก็ต้องตั้งใจทำงาน แต่ละคนควรรู้หน้าที่ตามช่วงวัยของตน เป็นต้น

ShopBack Tips : สุภาษิตพระร่วงเป็นวรรณกรรมที่แต่งขึ้นเพื่อหวังสอนและให้แง่คิดกับคนอ่าน ดังนั้นจึงมีการนำมาตีพิมพ์ใหม่หลายครั้ง รวมถึงการนำมาเขียนเป็นหนังสือสำหรับเด็กประกอบภาพการ์ตูน เพื่อให้เด็กๆ อ่านแล้วทำความเข้าใจได้ง่ายขึ้น อ่านสนุกและไม่น่าเบื่อ ถือเป็นหนังสือเล่มแรกๆ ที่คุณพ่อคุณแม่สามารถนำไปอ่านเพื่อสอนเด็กๆ ได้ค่ะ หรือจะอ่านเป็นนิทานก่อนนอน อนุบาลก็เป็นไอเดียที่ดีไม่แพ้กันเลยนะ นอกจากนี้หากใครต้องการหนังสือนิทานหรือหนังสืออ่านเล่นเสริมทักษะ สร้างนิสัยดีๆ ให้เด็กๆ ที่บ้าน ไปช้อปกับ คิโนะคุนิยะ กันได้เลย เขามีหนังสือเด็กให้เลือกเยอะมาก ที่สำคัญช้อปออนไลน์ผ่าน ShopBack ยังคุ้มกว่าเพราะได้เงินคืนทุกออเดอร์ด้วยนะ

ช้อป Kinokuniya ผ่าน ShopBack คลิก! 

1. ตำรับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ (นางนพมาศ)

แม้ว่าเรื่องนี้จะไม่ใช่วรรณกรรมสุโขทัยโดยแท้แต่เนื่องจากมีเนื้อหาที่กล่าวถึงสังคม บ้านเมือง และวัฒนธรรมประเพณีในช่วงยุคสุโขทัยเราจึงขอนำมาใส่ในลิสต์ด้วยนะคะ จากข้อมูลของกรมศิลปากร กล่าวว่า สมัยรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตโกสินทร์ซึ่งเป็นช่วงสงครามสงบ พระองค์จึงโปรดให้มีการรื้อฟื้นศิลปวัฒนธรรม ประเพณี พิธีกรรมต่างๆ และได้พระราชนิพนธ์เรื่อง ตำรับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ (นางนพมาศ) ขึ้น โดยท้องเรื่องเป็นเหตุการณ์ช่วงสมัยสุโขทัยในยุคพระร่วง และกล่าวว่านางนพมาศนี้ก้คือสนมเอกของพระร่วง ที่เป็นผู้ริเริ่มประดิษฐ์กระทงใบตองรูปดอกบัว

จากนั้นจึงเป็นพระราชประวัติพระร่วง และยังมีการเล่าเรื่องราววิถีชีวิตคนสมัยสุโขทัยผ่านเรื่องราวชีวิตของนางนพมาศตั้งแต่ช่วงวัยเด็กจนเข้ารับการศึกษาและเข้าถวายตัวทำงาน มีรายละเอียดเกี่ยวกับประเพณีไทยโบราณต่างๆ อย่างพระราชพิธีจองเปรียงลอยพระประทีป พระราชพิธีคเชนทรัศวสนาน พระราชพิธีจรดพระนังคัล ไปจนถึงการต้อนรับแขกบ้านแขกเมือง ถือเป็นเรื่องราวที่อ่านแล้วได้ทั้งความเพลิดเพลินและยังได้เห็นสภาพสังคม วัฒนธรรม ประเพณีสมัยสุโขทัยอย่างชัดเจน

ShopBack Tips : จะเห็นได้ว่าวรรณกรรมในช่วงสมัยสุโขทัยนั้นเน้นเรื่องของศาสนา ความเชื่อ คำสอน วัฒนธรรมและประเพณีเป็นหลัก รวมถึงบอกเล่าเรื่องราวทั่วไปอย่างสภาพบ้านเมือง แต่หากเปรียบเทียบกับวรรณกรรมในสมัยรัตนโกสินทร์แล้ว ในยุครัตนโกสินทร์ถือเป็นยุคทองของวรรณกรรม เพราะมีทั้งบันเทิงคดีอย่างมัทนะพาธา บทเสภาพื้นบ้านอย่างขุนช้างขุนแผน ไปจนถึงวรรณกรรมแปลชั้นเลิศอย่างสามก๊ก และยังมีครูกลอนที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของยุคอย่างสุนทรภู่ที่ได้ประพันธ์นิทานและวรรณกรรมคำกลอนมากมาย โดยเฉพาะเรื่อง พระอภัยมณี ที่เรารู้จักกันดี ใครอยากตามอ่านวรรณกรรมทรงคุณค่าช่วงรัตนโกสินทร์ก็หาอ่านได้ง่ายกว่าเพราะหลายๆ เรื่องยังนำกลับมาตีพิมพ์ซ้ำอยู่เรื่อยๆ ไปช้อปได้เลยที่ ร้านนายอินทร์ ที่ช้อปออนไลน์ผ่าน ShopBack แล้วได้เงินคืน

ช้อป Naiin Books ผ่าน ShopBack คลิก!วรรณกรรมสมัยสุโขทัยมีคุณค่าอย่างมาก หลายเรื่องมีความเก่าแก่ หาอ่านยาก แต่ก็ยังสามารถอ่านได้จากห้องสมุดมหาวิทยาลัยหรือห้องสมุดขนาดใหญ่หลายแห่ง ส่วนหนังสือที่มีการนำมาตีพิมพ์ใหม่อยู่บ่อยครั้งและหาซื้ออ่านง่ายที่สุดก็คือ ไตรภูมิพระร่วง เพราะเป็นวรรณกรรมสุโขทัยที่ใช้ทั้งประกอบการเรียนและยังใช้อ่านในชีวิตประจำวันได้ตลอดนั่นเอง ส่วนหนังสือเล่มอื่นๆ สามารถหาได้ตามร้านหนังสือเก่าและห้องสมุดทั่วไป ได้รู้จักวรรณกรรมที่น่าสนใจของไทยโบราณยุคสุโขไทยไปแล้ว ใครสนใจงานนี้ต้องรีบไปสำรวจที่ห้องสมุดใกล้บ้านแล้วหล่ะค่ะ อ่านแล้วได้ทั้งความรู้และได้ซึมซับข้อคิดดีๆ แน่นอน

รู้หรือไม่ ! : ในสมัยสุโขทัย ประเทศไทยของเราได้รับอิทธิพลมาจากอารยธรรมรอบข้างอย่างขอมทั้งในด้านตัวอักษร ภาษา และอิทธิพลความคิดความเชื่อ คนไทยสมัยนั้นเชื่อเรื่องวิญญาณนิยม ไสยศาสตร์ พราห์มฮินดู ทั้งเรื่องวิญญาณ เจ้าที่เจ้าทาง ไปจนถึงเทพแห่งความมั่งคั่ง แต่ศาสนาหลักในยุคนั้นก็ยังคงเป็นพุทธศาสนาค่ะ

ที่มาอ้างอิง : elfhs.ssru.ac.th, thansettakij.com, mtk.ac.th