กำหนดตัวแปร x 10 ข้อใดใช้ฟังก์ชันแสดงผลในการแสดงค่าตัวแปร x ไม่ถูกต้อง

การทำงานของโปรแกรมส่วนใหญ่มักจะเป็นการเชื่อมโยงกับผู้ใช้แบบ 2 ทิศทาง นั่นก็คือ ทั้งภาคของการแสดงผลการทำงานออกทางจอภาพ และภาคการรับข้อมูลจากผู้ใช้เข้ามาทางแป้นพิมพ์ เพื่อร่วมในการประเมินผลของโปรแกรม ซึ่งในภาครับข้อมูลจากผู้ใช้ ในภาษาซีกำหนดฟังก์ชันมาตรฐานเอาไว้ให้เรียกใช้แล้ว เช่นเดียวกับภาคของการแสดงผล ซึ่งอธิบายรายละเอียดของฟังก์ชัน เหล่านั้นได้ดังนี้คือ

การรับข้อมูลจากแป้นพิมพ์ด้วยฟังก์ชัน scanf();

ฟังก์ชันนี้อยู่ใน header ไฟล์ชื่อ stdio.h เป็นฟังก์ชันสำหรับรับข้อมูลมาจากแป้นพิมพ์ ที่สามารถรับข้อมูลได้ทุกประเภทไม่ว่าจะเป็นชนิด char , short , int , long , float , double , string โดยมีรูปแบบการเรียกใช้ดังนี้

scanf("ตัวแทนตัวแปร",&ชื่อตัวแปร);

โดยที่...

ตัวแทนตัวแปร คือ ส่วนที่ใช้รหัสควบคุมรูปแบบ เพื่อกำหนดชนิดของข้อมูลที่จะรับเข้ามา จากแป้นพิมพ์ โดยรหัสควบคุมรูปแบบจะใช้รหัสเดียวกันกับ รหัสรูปแบบของฟังก์ชัน printf ()

ชื่อตัวแปร คือชื่อตัวแปรที่ใช้เก็บค่าของข้อมูลที่รับเข้ามาจากแป้นพิมพ์ โดยชนิดของตัวแปรจะต้องตรงกับรหัสควบคุมที่กำหนดไว้ นอกจากนี้จะต้องใช้ เครื่องหมาย & นำหน้าชื่อตัวแปรด้วย ยกเว้นตัวแปรที่เป็นชนิด string อาจละเว้นการใช้เครื่องหมาย & ได้

ตารางแสดงตัวแทนตัวแปรตามชนิดของข้อมูล

ตัวแทนตัวแปร	ชนิดตัวแปร
%d	ตัวเลขจำนวนเต็ม (int)
%f	ตัวเลขทศนิยม (float)
%c	ตัวอักขระ (char)
%ld	ตัวเลขจำนวนเต็มแบบยาว (long)

ตัวอย่างที่ 1 การใช้ฟังก์ชัน scanf เพื่อรับข้อมูลมาจากแป้นพิมพ์เพื่อรับชื่อและนามสกุล

1	#include <stdio.h>
2	#include <conio.h>
3	int main()
4	{
5	char name[15],lname[20];	// ให้ตัวแปร name และ lname เป็น string
6	printf("Input your name and lname : ");	// แสดงข้อความ Input your name and lname :
7	scanf("%s%s",name,lname) ;	//รอรับข้อมูลจากแป้นพิมพ์เพื่อเก็บไว้ ที่ตัวแปร name และ lname
8	printf("\n\n\n");	// ขึ้นบรรทัดใหม่จำนวน 3 บรรทัด
9	printf("Hello khun %s",name);	// แสดงข้อความ Hello khun ตามด้วย ข้อมูลในตัวแปร name ที่ %s
10	printf(" ");	// แสดงช่องว่าง
11	printf("%s",lname);	// แสดงข้อมูลในตัวแปร lname ณ ตำแหน่ง %s
12	getch();	// ฟังก์ชัน getch() ใช้หยุดดูผลจนกว่า กดแป้นพิมพ์ใดๆ
13	return 0;	// คืนค่า 0 ให้ฟังก์ชัน main เพื่อ บอกว่าโปรแกรมทำงานสมบูรณ์
14	}

ความหมายของการแสดงผล

การแสดงผลหมายถึง การสั่งให้คอมพิวเตอร์นำข้อมูลและผลลัพธ์ที่มีอยู่ในหน่วยความจำ ไปแสดงผลออกที่อุปกรณ์แสดงผล (Output device) ของคอมพิวเตอร์ การแสดงผลที่อุปกรณ์แสดงผลอาจมีเพียงอุปกรณ์เดียว หรือหลาย ๆ อุปกรณ์พร้อมกันก็ได้ เช่น แสดงผลที่จอภาพ เครื่องพิมพ์ ลำโพง แผ่นดิสก์เป็นต้น

การแสดงผลข้อมูลด้วยฟังก์ชัน printf

ฟังก์ชันที่ใช้ในการแสดงผลข้อมูลออกทางจอภาพคือ printf() ซึ่งเป็นฟังก์ชันที่อยู่ใน ไฟล์ stdio.h การเรียกใช้ฟังก์ชันนี้จะต้องทำการ preprocessor ด้วยการสั่ง #include <stdio.h> ก่อนเสมอ ฟังก์ชัน printf มีหน้าที่หลักคือ แปลงข้อมูลในลักษณะของเลขฐานสอง (binary) ที่คอมพิวเตอร์ ประมวลผลได้ ให้อยู่ในรูปแบบ ที่มนุษย์เข้าใจ ก่อนแสดงผลข้อมูลออกทางจอภาพ

รูปแบบของฟังก์ชัน printf()

printf("string_format",data_list);

เมื่อ string_format คือ ส่วนที่ใช้ควบคุมลักษณะการแสดงผล นิยมเขียนอยู่ในเครื่องหมาย ".... " สิ่งที่อยู่ในเครื่องหมาย "......." อาจเป็น สตริง หรือข้อความที่ต้องการแสดงผล ซึ่งอาจเป็นข้อความธรรมดา เช่น Hello, world หรืออาจจะเป็นสัญลักษณ์ที่ใช้เป็นตัวแทนชนิดของข้อมูลต่าง ๆ ที่เรียกว่า format code โดยฟังก์ชันจะแสดงค่าที่อยู่ในตัวแปรที่กำหนดโดย data_list

data_list คือข้อมูลที่จะแสดงผล ซึ่งอาจเป็นค่าคงที่ ตัวแปร หรือนิพจน์ใด ๆ โดยถ้ามีมากกว่าหนึ่งตัวให้คั่นด้วยเครื่องหมาย , (comma)

การใช้ฟังก์ชัน printf() ร่วมกับอักขระควบคุม

อักขระควบคุม เป็นอักขระที่ใช้ในการควบคุมการแสดงผลข้อความ โดยลักษณะของอักขระคบคุมจะใช้เครื่องหมาย \ (Back slash) นำหน้า และตามด้วยตัวอักษร ในการควบคุมซึ่งมีรายละเอียดตามตารางด้านล่างนี้ ส่วนการใช้งานอักขระควบคุม จะต้องพิมพ์อักขระควบคุมภายใต้เครื่องหมาย " " ของฟังก์ชัน printf()

ตัวอักขระควบคุม	ความหมาย
\n	ขึ้นบรรทัดใหม่
\t	กำหนด TAB 1ครั้ง(8 อักขระ)
\a	แสดงเสียง
\\	แสดงเครื่องหมาย \
\?	แสดงเครื่องหมาย ?
\'	แสดงเครื่องหมาย '
\"	แสดงเครื่องหมาย "

ตัวอย่างที่ 6 แสดงการบวกเลขจำนวนเต็มสองจำนวนแล้วแสดงผล

1	#include <stdio.h>	//นำ header file ชื่อ stdio.h เข้ามาใช้งาน
2	#include <conio.h>	// นำ header file ชื่อ conio.h เข้ามาใช้งาน
3	int main()	// ฟังก์ชัน main
4	{	// เริ่มต้นบล๊อกของฟังก์ชัน main
5	int x=10;	// กำหนด 10 ให้กับตัวแปร x ซึ่งเป็นชนิด จำนวนเต็ม
6	int y=4;	// กำหนด 4 ให้กับตัวแปร y ซึ่งเป็นชนิด จำนวนเต็ม
7	printf("%d + %d = %d\n",x,y,x+y);	// แสดงตัวเลข ณ ตำแหน่ง %d ทั้งสามตัว ตามลำดับ
8	getch();	// รอกดแป้น พิมพ์ใดๆ เพื่อดูผลบนจอภาพ
9	return 0;	// คืนค่า 0 ให้ฟังก์ชัน main
10	}	// จบบล๊อกของฟังก์ชัน main

จากตัวอย่างบรรทัดที่ 7 คือ printf("%d + %d = %d\n",x,y,x+y); นำมาขยายความได้ดังนี้

ภาพแสดงการทำงานของฟังก์ชัน printf

จากภาพด้านบน ถ้าตัวแปร x เก็บค่า 10 และตัวแปร y เก็บค่า 4 เมื่อฟังก์ชันทำงาน จะให้ค่าในตัวแปร x ไปแสดงในของ control คือ %d ( %d เป็น control เพื่อแสดงผลจำนวนเต็ม หรือ decimal) ตัวแรก และนำค่าในตัวแปร b ไปแสดงใน control คือ %d ตัวที่สอง และนำค่าของนิพจน์ x+y คือ 14 ไปแสดงใน control คือ %d ตัวที่สาม ซึ่งจะทำให้ได้ผลลัพธ์ดันี้ 10 + 4 = 14

ตัวอย่างที่ 7 การใช้ฟังก์ชัน printf เพื่อแสดงตัวแปรชนิด string และค่าคงที่ string

1
2
3
4
5

7
8
9

#include <stdio.h>
#include <conio.h>
int main()
{
char name[25]="This is C language.";

printf("%s \n",name);

      printf("\n");
      printf("This is C Compiler.");
      getch();

return 0;

}

// ให้ "This is C language." เก็บในตัวแปร
   name
// แสดงค่าของตัวแปร name ณ ตำแหน่ง
   ของ %s
// \n คือการขึ้นบรรทัดใหม่
// แสดงข้อความ This is C Compiler.
// ฟังก์ชัน getch() ใช้หยุดดูผลจนกว่าจะ
   กดแป้นพิมพ์ใดๆ
// คืนค่า 0 ให้ฟังก์ชัน main เพื่อบอกว่า
   โปรแกรมทำงานสมบูรณ์

ผลที่ได้จากการ Run

This is C language.

This is C compiler.

ตัวอย่างที่ 8 การใช้ฟังก์ชัน printf เพื่อแสดงตัวแปรชนิด char และ
การใช้ Tab คือ \t

1
2
3
4
5

7
8

#include <stdio.h>
#include <conio.h>
int main()
{
char ch2='A',ch2='B',ch3='C',ch4='D'; printf("This program show character\n"); printf("=====================\n");
printf("%c\t%c\t%c\t%c\n",ch2,ch2,ch3,ch4);

// A B C D เก็บในตัวแปร
   ch2,ch2,ch3,ch4 ตามลำดับ
// แสดงข้อความ This program
   show character
// ขีดเส้นคู่ยาว ๆ
//%c ใช้แสดงข้อมูล char
   ส่วน \t เป็นการใช้ Tab

9
10

11
12

printf("=====================\n");
getch();

return 0;
}

// ขีดเส้นคู่ยาว ๆ
// ฟังก์ชัน getch() ใช้หยุดดูผล
จนกว่ากดแป้นพิมพ์ใดๆ
// คืนค่า 0 ให้ฟังก์ชัน main

ผลที่ได้จากการ Run

This program show character
==========================
A B C D
==========================

ตัวอย่างที่ 9 การใช้ฟังก์ชัน printf เพื่อแสดงตัวแปรชนิด float

1
2
3
4
5

7
8

9
10

#nclude <stdio.h>
#include <conio.h>
int main()
{
       float x=55.0;
       float y=10.0;
       float z=x/y;
       printf("This program show real
                  number\n");
       printf("================\n");
       printf("%f / %f = %f\n",x,y,z);

// นำ 55.0 ซึ่งเป็นจำนวน
   จริง ไปเก็บที่ตัวแปร x
// นำ 10.0 ซึ่งเป็นจำนวน
    จริง ไปเกบนที่ตัวแปร y
// นำ x/y ไปเก็บที่ตัวแปร z
// แสดงข้อความ This
    program show real
    number
// ขีดเส้นคู่ยาว
// แสดง ค่า x y z ตาม
   ตำแหน่ง %f ทั้งสามตัว
   ตามลำดับ

11
12

printf("================\n");
getch();

// ขีดเส้นคู่ยาว
// ฟังก์ชัน getch() ใช้หยุด
ดูผลจนกว่ากดแป้น
พิมพ์ใด ๆ

13
14

return 0;
}

// คืนค่า 0 ให้ฟังก์ชัน main

ผลที่ได้จากการ Run

This program show real number
==========================
55.000000 / 10.000000 = 5.50000
==========================

การควบคุมพื้นที่การแสดงผล

ตากปกติในการแสดงผลข้อมูลคอมไพเลอร์จะเตรียมขนาดความยาวของข้อมูลให้พอดีกับข้อมูลที่ต้องการแสดงเช่นต้องการแสดงข้อความ COMPUTER ซึ่งมีขนาดความยาว 8 ตัวอักษร คอมไพเลอร์ก็จะแสดงผลข้อความให้พอดีกับข้อความที่แสดงคือ 8 ตัวอักษรพอดี ดังนี้

เพื่อให้การแสดงผลเป็นไปตามที่ผู้เขียนโปรแกรมต้องการ ในภาษาซี สามารถกำหนดขนาดความยาวของการแสดงผลได้ตามต้องการ เช่น ต้องการแสดง ข้อความ COMPUTER ด้วยขนาดความยาว 12 ตัวอักษร โปรแกรมจะแสดงข้อความชิดด้านขวาของความยาวของพื้นที่ที่จองไว้แสดงผล โดยจะเว้นพื้นที่ว่างด้านซ้ายไว้อีก 4 ตัวอักษรดังรูป

วิธีการกำหนดความยาวของการแสดงผลทำได้โดยการใส่ตัวเลขลงไปหลังเครื่องหมาย % ใน format_string ซึ่งสามารถนำไปใช้ได้กับข้อมูลทั้งชนิด char string int หรือ float ดังตารางดังนี้

ตารางแสดงการควบคุมพื้นที่การแสดงผลแบบชิดขวา

ตัวอย่างคำสั่ง	ความหมาย
printf("%6d",234);	แสดงตัวเลข 234 ออกทางจอภาพ ด้วยขนาดความยาว 6 ตัวอักษร แล้วจะเหลือช่องว่างด้านซ้ายอีก 3 ตัวอักษร
printf("%15s","Thungsong");	แสดงข้อความ Thungsong ออกทางจอภาพด้วยขนาดความยาว 15 ตัวอักษร แล้วจะเหลือช่องว่างทางซ้าย 6 ตัวอักษร
printf("%10c",'A');	แสดงตัวอักขระ A ออกทางจอภาพด้วยขนาดความยาว 10 ตัวอักษรแล้วจะเหลือช่องว่างทางซ้าย 9 ตัวอักษร
printf("%10.2f",375.5);	แสดงเลขทศนิยมด้วยขนาด 10 ตัวอักษรพร้อมทศนิยม 2 ตำแหน่ง จะเหลือช่องว่างด้านซ้าย 4 ตัวอักษร ( เลข 375.50 มีขนาด 6 ตัว รวมจุดทศนิยมด้วย)

ในกรณีที่ต้องการเปลี่ยนทิศทางการแสดงผลจากการแสดงชิดทางด้านขวามือไปเป็นให้ชิดทางด้านซ้ายแทน สามารถทำได้โดยการใส่เครื่องหมาย - (ลบ) ไว้หน้าตัวเลขที่ระบุขนาดความยาวของการแสดงผล ดังนี้

ตารางแสดงการควบคุมพื้นที่การแสดงผลแบบชิดซ้าย

ตัวอย่างคำสั่ง	ความหมาย
printf("%-6d",234);	แสดงตัวเลข 234 ออกทางจอภาพ ด้วยขนาดความยาว 6 ตัวอักษรแล้วจะเหลือช่องว่างด้านขวาอีก 3 ตัวอักษร
printf("%-15s","Thungsong");	แสดงข้อความ Thungsong ออกทางจอภาพด้วยขนาดความยาว 15 ตัวอักษรแล้วจะเหลือช่องว่างทางขวา 6 ตัวอักษร
printf("%-10c",'A');	แสดงตัวอักขระ A ออกทางจอภาพด้วยขนาดความยาว 10 ตัวอักษรแล้วจะเหลือช่องว่างทางขวา 9 ตัวอักษร
printf("%-10.2f",375.5);	แสดงเลขทศนิยมด้วยขนาด 10 ตัวอักษรพร้อมทศนิยม 2 ตำแหน่ง จะเหลือช่องว่างด้านขวา 4 ตัวอักษร

การควบคุมตำแหน่งตัวเลขหลังจุดทศนิยม

การแสดงผลตัวเลขที่เป็นจำนวนจริง หรือเลขที่มีทศนิยม ถ้าไม่มีการกำหนดค่าใด ๆ เมื่อใช้รหัสควบคุมรูปแบบ %f (format_string) คอมไพเลอร์ก็จะแสดงด้วยทศนิยม 6 ตำแหน่งดังตัวอย่างต่อไปนี้

ตารางแสดงการแสดงผลข้อมูลแบบเลขทศนิยมโดยไม่กำหนดขนาดการแสดงผล

ตัวอย่างคำสั่ง	ความหมาย
printf("%f",123.6);	คอมไพเลอร์จะแสดงผลออกมาเป็น 123.600000
printf("%f",-23.656);	คอมไพเลอร์จะแสดงผลออกมาเป็น -23.656000
printf("%f",5.0);	คอมไพเลอร์จะแสดงผลออกมาเป็น 5.000000
printf("%f",-6.5);	คอมไพเลอร์จะแสดงผลออกมาเป็น -6.500000

ในกรณีที่ต้องการให้แสดงผลเลขจำนวนจริงด้วยขนาดความกว้างและเลขทศนิยมตามที่ต้องการนั้นจะต้องระบุตัวเลขเข้าไปหลังเครื่องหมาย % ใน string_fomat ด้วยเลขและทศนิยม เช่น %6.2f หรือ %8.4f ดังต่อไปนี้

ตารางแสดงการแสดงผลข้อมูลแบบเลขทศนิยมโดยกำหนดขนาด
การแสดงผลและทศนิยม

ตัวอย่างคำสั่ง	ความหมาย
printf("%8.2f",123.6);	คอมไพเลอร์จะแสดงผลออกมาเป็น 123.60 มีช่องว่างด้านซ้าย 2 ตัวอักษร
printf("%8.4f",-23.656);	คอมไพเลอร์จะแสดงผลออกมาเป็น -23.6560 ไม่มีช่องว่างด้านซ้าย 2 ตัวอักษร
printf("%10.1f",5.0);	คอมไพเลอร์จะแสดงผลออกมาเป็น 5.0 มีช่องว่างด้านซ้าย 8 ตัวอักษร
printf("%8.3f",-6.5);	คอมไพเลอร์จะแสดงผลออกมาเป็น -6.500 มีช่องว่างด้านซ้าย 2 ตัวอักษร

ตัวอย่างที่ 10 การแสดงผลเลขทศนิยม

1
2
3
4
5

#include <stdio.h>
#include <conio.h>
int main()
{
      printf("012345678901234567890\n");
      printf("%10.3f\n",579.5);
      getch();
      return 0;
}

// แสดงเลข
    012345678901234567890
    เพื่อบอกตำแหน่ง
// แสดงเลขขนาด 10 ช่อง
   ทศนิยม 3 ตำแหน่ง
// ฟังก์ชัน getch() ใช้หยุด
   ดูผลจนกว่ากดแป้นพิมพ์
   ใดๆ
// คืนค่า 0 ให้ฟังก์ชัน main
   เพื่อบอกว่า โปรแกรม
   ทำงานสมบูรณ์