หลักฐานการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์

การสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์

     พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อครั้งยังดำรงพระยศเป็น  สมเด็จเจ้าพระ -
ยามหากษัตริย์ศึกภายหลังที่ได้ทรงเลิกทัพกลับจากกรุงกัมพูชาเพราะในกรุงธนบุรีเกิดการจลาจล
เมื่อถึงกรุงธนบุรีบรรดาขุนนางน้อยใหญ่ทั้งหลายก็พากันอ่อนน้อมยอมสวามิภักดิ์ เรียกร้องให้แก้ไข
วิกฤติการณ์ พร้อมกันนั้นก็พากันอันเชิญให้พระองค์เสด็จขึ้นครองราชย์สมบัติเป็นพระเจ้าแผ่นดินไทย
สืบต่อไป เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ.2325 รัชกาลที่ 1 แห่งราชวงศ์จักรี (นับเป็นวันเริ่มต้นแห่งราชวงศ์
จักรี ทางราชการจึงกำหนดให้วันที่ 6 เมษายน ของทุกปี เป็นวันจักรี เพื่อระลึกถึงวันแห่งการ
สถาปนาราชวงศ์จักรี)

     ภายหลังเมื่อเหตุการณ์เข้าสู่ภาวะปกติแล้ว รัชกาลที่ 1 ทรงเห็นว่าก่อนจะประกอบพิธีปราบดาภิเษก
เป็นกษัตริย์เห็นว่าควรจะย้ายราชธานีไปอยู่ฟากตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยาเสียก่อน โดยบริเวณที่
ทรงเลือกที่จะสร้างพระราชวังนั้น เคยเป็นสถานีการค้าขายกับชาวต่างประเทศในแผ่นดินสมเด็จพระ-
นารายณ์มหาราช มีนามเดิมว่า “บางกอก” ซึ่งในขณะนั้นเป็นที่อยู่อาศัยของชาวจีนเมื่อได้ทรงชดเชย
ค่าเสียหายให้พอสมควรแล้วทรงให้ชาวจีนย้ายไปอยู่ตำบลสำเพ็ง แล้วโปรดเกล้าฯให้สร้างรั้วไม้แทน
กำแพงขึ้นและสร้างพลับพลาไม้ขึ้นชั่วคราว หลังจากนั้นในเดือนมิถุนายน พ.ศ.2325 ขณะที่พระองค์
ทรงมีพระชนมายุได้ 45 พรรษา ได้ทรงประกอบพิธีปราบดาภิเษกขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี
ทรงพระนามว่า “พระบาทสมเด็จพระบรมราชาธิราชรามาธิบดีฯ” แต่ในสมัยปัจจุบันผู้คนนิยม
เรียกพระนามว่า “พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช” และทรงสถาปนาตำแหน่ง
วังหน้า (กรมพระราชวังบวรสถานมงคล) และตำแหน่งวังหลัง (กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข)

     พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงได้รับอัญเชิญขึ้นครองราชย์ในวันที่ 6
เมษายน พ.ศ.2325 แต่ในขณะนั้นยังไม่ได้สร้างพระราชวังใหม่ จึงทรงประทับในพระราชวังเดิมไปก่อน ต่อมาเมื่อก่อสร้างพระบรมมหาราชวังและราชธานีแห่งใหม่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยาเสร็จ
ในปี พ.ศ.2328 ก็โปรดฯให้มีการสมโภชน์พระนครและกระทำพิธีปราบดาภิเษกขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์
อีกครั้ง และพระราชทานนามพระนครใหม่นี้ว่า “กรุงเทพมหานคร บวรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา
มหาดิลกภพนพรัตน์ ราชธานีบุรีรมย์อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตาลสถิต สักกทิตติยวิษณุ
กรรมประสิทธิ์” หรือที่คนยุคปัจจุบันนิยมเรียกว่า “กรุงรัตนโกสินทร์” นั่นเอง (ครั้นในสมัยแผ่นดินพระ
บาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ทรงเปลี่ยนสร้อยที่ว่า “บวรรัตนโกสินทร์” เป็น “อมร
รัตนโกสินทร์” นอกนั้นคงเดิม) และในบริเวณพระบรมมหาราชวัง ได้สร้างวัดพระแก้ว (วัดพระศรีรัตน-
ศาสดาราม) เป็นวัดที่ใช้ประกอบพระราชพิธีทางศาสนา เป็นวัดที่ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษาอยู่และเมื่อสร้าง
พระนครเสร็จสมบูรณ์ได้มีการอัญเชิญพระแก้วมรกตมาประดิษฐานที่วัดนี้ และได้พระราชทานนามให้
ใหม่ว่า พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร เพื่อให้สอดคล้องกับนามของพระนครใหม่

หลักฐานการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์

��ѧ�ҡ����кҷ���稾�оط��ʹ��Ҩ����š����Ҫ �ç��Һ��Ҩ����㹡�ا������������ҧ������蹤����㹻�������� ���ͧ��ç�����Ҫ�ҹըҡ��ا�����ի������ҧ��觵��ѹ�����ѧ��觵��ѹ�͡�ͧ�������Ҿ������е�駪���������ҡ�ا෾� ��駹�����ͧ�������˵����»�С�� ���

  1. ����Ҫ�ѧ����ͧ��ا�����դѺ᤺ ���Ѵ��Һ������ 2 ��ҹ ��� �Ѵ�� (�Ѵ��س�Ҫ������) ����Ѵ���µ�Ҵ (�Ѵ�����š�����) ������������ö�����ҳ�ࢵ�ͧ����Ҫ�ѧ�����ҧ��ҧ�����
  2. ���ͧ�����ç��繴��·�������й�����͡�� 2 ��ǹ �����������Ҿ���Ҽ�ҡ�ҧ������͹���ͧ͡ᵡ �ѧ�� ���ͧ��ɳ��š �ؾ�ó���� �����ҡ����֡¡�Ѿ�ҵ���ӹ�� ������ö�ء��㨡�ҧ���ͧ��ǧ�� ������ҡ���û�ͧ�ѹ��й�� ���鹨����ҧ������ҡ�÷�� 2 �������� ����繡��������ͧ�Թ�ͧ�ҡ ������ҡ��������͹�Ũҡ���˹����ѧ�ա���˹�� ����繡���ҡ�Ӻҡ�ҡ �ѧ��鹾��ͧ��֧���¾�й��������ҧ��觵��ѹ�͡�ͧ�������Ҿ������§������� ����������繤����ͧ�ҧ��ҹ���ѹ�� ����� ��ǹ�ҧ��ҹ���ѹ�͡��зҧ��ҹ�˹�� �ô����� ���ش��ͧ��������繤����ͧ��ͧ�ѹ��й��
  3. ��鹷��ҧ��觵��ѹ�͡�繷���Һ���� ����ö�������ͧ�����ҧ��ҧ�͡���������� �ç����dz����駾�й�þ�鹷�������� ����������繡�ᾧ���������ͺ�������ͧ
  4. �ҧ��觵��ѹ���ͧ�������Ҿ���� ��鹷���繷�ͧ��� ��ӡѴ��е��觾ѧ������������ �֧���������������ҧ�Ҥ�����Ͷ����ѵ���� ��������������

��кҷ���稾�оط��ʹ��Ҩ����š����Ҫ���Ѻ���������ҧ���ͧ����ҧ��觵��ѹ�͡�ͧ�������Ҿ���� ��������dz������������Ҿ���� ��� ����dz��к������Ҫ�ѧ㹻Ѩ�غѹ ����Ҫ�ҹ������ͧ��������� ���ا෾��ҹ�ú���ѵ���Թ��� ��Թ����ط��� ��Ҵ�š�����ѵ���Ҫ�ҹպ������� �ش��Ҫ����ȹ� ���ʶҹ��þ��ҹ �ǵ��ʶԵ �ѡ��ѵ�����ɳء�������Է��� �����������Ѫ��ŷ�� 4 �ç����¹�ҡ����� �����ѵ���Թ��� �� �����ѵ���Թ���

㹡�����ҧ�����Һ���Ҫ�ѧ �ô����� ������ҧ�Ѵ������㹴��� ��� �Ѵ�������ѵ���ʴ���� �����Ѵ������ ��������ѭ�ԭ�������á���鹻�д�ɰҹ �ç����Ҫ�ҹ���������� ���оط��������ѵ�����ҡÔ �����������������ا෾�

ภายหลังสิ้นสุดสมัยธนบุรีเมื่อ พ.ศ. ๒๓๒๕ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงสถาปนาราชวงศ์จักรีและกรุงรัตนโกสินทร์ โดยมีปัจจัย คือ ความเหมาะสมของชัยภูมิ และความต้องการให้ภาพลักษณ์ของราชธานีมีความคล้ายคลึงกับกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ทำให้กรุงรัตนโกสินทร์กลายเป็นราชธานีที่มีความเข้มแข็ง เป็นเสาหลักให้กับอาณาจักรและประเทศจวบจนถึงปัจจุบัน

ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้

ด้านความรู้

1.อธิบายปัจจัยที่มีผลต่อการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานีได้

ด้านทักษะกระบวนการ

1. วิเคราะห์และตีความข้อมูลจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่มีความเกี่ยวข้องกับการศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานีได้

ด้านคุณลักษณะ

คุณลักษณะอันพึงประสงค์

1. ใฝ่เรียนรู้

2. มุ่งมั่นในการทำงาน

3. รักความเป็นไทย

คุณลักษณะเฉพาะ

1. เห็นความสำคัญของการศึกษาเรื่องการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานี ที่มีผลต่อพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ไทยได้

ปัจจัยที่มีผลต่อการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์มีอะไรบ้าง

ภายหลังสิ้นสุดสมัยธนบุรีเมื่อ พ.ศ. ๒๓๒๕ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงสถาปนาราชวงศ์จักรีและกรุงรัตนโกสินทร์ โดยมีปัจจัย คือ ความเหมาะสมของชัยภูมิ และความต้องการให้ภาพลักษณ์ของราชธานีมีความคล้ายคลึงกับกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ทำให้กรุงรัตนโกสินทร์กลายเป็นราชธานีที่มีความเข้มแข็ง เป็นเสาหลักให้กับอาณาจักรและ ...

การสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์มีความเป็นมาอย่างไร

หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงปราบจลาจลภายในกรุงธนบุรีและสร้างความมั่นคงภายในประเทศแล้ว พระองค์ทรงย้ายราชธานีจากกรุงธนบุรีซึ่งอยู่ทางฝั่งตะวันตกมายังฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยาและตั้งชื่อใหม่ว่ากรุงเทพฯ ทั้งนี้เนื่องด้วยสาเหตุหลายประการ คือ

การสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นาชธานีมีขึ้นเมื่อใด

วันที่ ๒๑ เมษายน พุทธศักราช ๒๓๒๕ วันสถาปนากรุงเทพมหานคร เพื่อรำลึกถึงวันสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ ราชธานีแห่งที่ ๔ ของสยามประเทศ และในปี พุทธศักราช ๒๕๖๓ นี้ กรุงรัตนโกสินทร์ บรรจบครบรอบเป็นปีที่ ๒๓๘ แล้ว ย้อนไปเมื่อ ๒๓๘ ปีก่อน ในวันที่ ๖ เมษายน พุทธศักราช ๒๓๒๕ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงสถาปนากรุง ...

พระมหากษัตริย์องค์ใดสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงสถาปนากรุงเทพมหานคร (หรือกรุงรัตนโกสินทร์) เป็นราชธานี และทรงสถาปนาราชวงศ์จักรีปกครองราชอาณาจักรไทยเมื่อ 6 เมษายน พ.ศ. 2325 (วันจักรี) ภายหลังการเสด็จเสวยราชย์แล้ว พระองค์ทรงมีพระราชกรณีกิจที่สำคัญยิ่ง คือ การป้องกันราชอาณาจักรให้ปลอดภัยและทรงฟื้นฟูวัฒนธรรมไทยอันเป็นมรดกตกทอดมา ...