มหาสมุทรแอตแลนติกกำลังขยายตัว มีขอบเขตกว้างใหญ่ขึ้นทุกปีเพราะอะไร31 มกราคม 2021 ที่มาของภาพ, GETTY IMAGES แม้นักวิทยาศาสตร์จะทราบมาก่อนหน้านี้แล้วว่า มหาสมุทรแอตแลนติกซึ่งกั้นกลางระหว่างทวีปอเมริกากับแผ่นดินยุโรปและแอฟริกานั้น กำลังขยายตัวใหญ่ขึ้นปีละกว่า 4 เซนติเมตร จนเบียดให้มหาสมุทรแปซิฟิกค่อย ๆ แคบลงไปด้วย แต่พวกเขาก็ยังไม่รู้ว่าปรากฏการณ์นี้มาจากสาเหตุใดกันแน่ ล่าสุดทีมนักวิทยาศาสตร์นานาชาติจากอิตาลี ออสเตรีย และสหราชอาณาจักร ตีพิมพ์ผลการศึกษาทางธรณีวิทยาที่ได้รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลมาหลายปีลงในวารสาร Nature โดยระบุว่าความเคลื่อนไหวที่ผิดคาดของแผ่นเปลือกโลกใต้ผืนน้ำ บริเวณเทือกเขากลางมหาสมุทรแอตแลนติก เป็นต้นเหตุที่นำมาซึ่งการขยายตัวอย่างไม่หยุดยั้งของผืนมหาสมุทรในครั้งนี้ ย้อนไปเมื่อปี 2016 มีการใช้เรือสำรวจหย่อนอุปกรณ์ตรวจวัดแรงสั่นสะเทือนของแผ่นดินไหว (seismometer) รวม 39 ตัว ลงไปที่ก้นมหาสมุทรแอตแลนติก บริเวณเทือกเขากลางมหาสมุทรนอกชายฝั่งทางตะวันตกเฉียงเหนือของแอฟริกา เพื่อทราบถึงความเคลื่อนไหวของหินหลอมละลายหรือแมกมาในชั้นเนื้อโลก (mantle) ได้ชัดเจนขึ้น
ตามทฤษฎีดั้งเดิมที่ว่าด้วยการแปรสัณฐานของแผ่นธรณีภาค หรือทฤษฎีความเคลื่อนไหวของแผ่นเปลือกโลก เชื่อว่าบริเวณใต้เทือกเขากลางมหาสมุทรนั้นสงบนิ่ง ไม่สู้จะมีบทบาทต่อพลวัตความเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยามากนัก แต่ทีมนักวิทยาศาสตร์กลับได้พบกับเรื่องน่าประหลาดใจ เมื่อผลการตรวจวัดล่าสุดชี้ว่า แมกมาที่ไหลเวียนในชั้นเนื้อโลกซึ่งจะเอ่อล้นขึ้นมาด้านบนและกลับจมลงไปด้านล่างครั้งแล้วครั้งเล่า มีแรงดันมากพอที่จะทำให้แผ่นเปลือกโลกบริเวณเทือกเขากลางมหาสมุทรขยายตัวและเคลื่อนห่างออกจากกันได้ ที่มาของภาพ, UNIVERSITY OF SOUTHAMPTON คำบรรยายภาพ, เรือสำรวจหย่อนอุปกรณ์ตรวจวัดแรงสั่นสะเทือนลงไปที่ก้นมหาสมุทรแอตแลนติก ทีมผู้วิจัยบอกว่า ปรากฏการณ์นี้คล้ายกับกระบวนการที่ทำให้เกิดเกาะภูเขาไฟอย่างฮาวายหรือไอซ์แลนด์ แต่การไหลเวียนของแมกมาที่เป็นตัวการขยายพื้นก้นสมุทรให้กว้างขึ้นนี้ กลับไม่มีการระเบิดปะทุของแมกมาออกมาจากชั้นเนื้อโลก เปรียบเสมือนกับไขมันและหนองที่ดันหัวสิวให้โป่งนูนขึ้น แต่ยังไม่แตกออก ที่มาของภาพ, UNIVERSITY OF SOUTHAMPTON คำบรรยายภาพ, แผนที่แสดงตำแหน่งของอุปกรณ์ตรวจวัดแรงสั่นสะเทือน 39 ตัว (จุดสีแดง) ที่นอกชายฝั่งทวีปแอฟริกา การค้นพบดังกล่าวทำให้นักวิทยาศาสตร์ต้องทบทวนความรู้เดิมด้านธรณีวิทยาเสียใหม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งความเชื่อที่ว่ามหาสมุทรแอตแลนติกนั้นสงบนิ่ง ไม่สู้มีความเคลื่อนไหวของแผ่นเปลือกโลกมากเท่ากับมหาสมุทรแปซิฟิกที่มี "วงแหวนแห่งไฟ" (Ring of Fire) ����ѵ���ʵ�� ������ʵ�� �ؤ���Ӥѭ �������з�ջ >> �ó��Է�Ңͧ�����͡�š
����š����dz��ҧ� ���ѡɳе�ҧ�ѹ�ҧ����繷���Һ �ҧ��������� �ҧ������غ��� ��кҧ����繷������������ط� �ѡ�Է����ʵ���������ѹ ��������ô ������� ���ʹ��ǤԴ����ǡѺ���͡�š��� �����ʹյ����ҳ 225 ��ҹ�� ����š��ǹ������蹴Թ�����蹢���Ҩҡ��ǹ������§��ջ���� �繷�ջ����˭��ҡ �����駪��ͷ�ջ������ ᾧ��� (Pangaea) ����� 200 - 135 ��ҹ�շ������ �¡�͡�� 2 ��ջ�˭� ��� ������� �ҧ��˹�� ��С���ҹҷҧ��� �������� 135 - 65 ��ҹ�շ������ �������������¡������ԡ��˹�� ������������ ��ǹ����ҹҨ��¡�� ����ԡ��� �Ϳ�ԡ� ��������� ����졵ԡ ����Թ��� �ѡ�ó��Է�����蹸ó��Ҥ�ͧ�š�͡�� 2 ������ ��� �蹷�ջ����������ط÷�� 2 ����������ѹ�� 13 �� (��з�ǧ�֡�Ҹԡ��, 2546: 50)
�ҡ������㹻Ѩ�غѹ�������� ��ջ��ҧ� �����Ш��仵����ǹ��ҧ� �ͧ�š���������ط���з��� ������������ҧ��ջ����ҹ�� ��Т����ŷ����ҡ����֡�Ҥ鹤��� ����ҵ��� �Ҿ���ҷ�ջ���������͡�š���������������Ѻ��� ����ա����������ʹ���� ����֡�Ңͧ�ѡ�ó��Է�Ҿ���� ��觵�ҧ� ����Сͺ�ѹ�����͡�š��� ������������Դ�ѹ���������µ�ʹ ���������¡�������� �������¡����ҹ����ǹ�˭�������֡ŧ仨ҡ����š �֧���������ö�����͡�š���� � ���¡��� �����͡�š �ѡ�ó��Է�Һ觪����� �������͡�š��Ҵ�˭� 6 ����������͡�š��Ҵ����ա������ ���͡�š��Сͺ���������͡�š��Ҵ�˭� 6 �蹴ѧ���
�ŵ����ҹ�����ٻ�ç�Ѻ�ѹ�����µ�ͧ͢�ŵ ��µ�ͧ͢�ŵ����ҹ�����͡�� 3 ������ ����
��駹�� ��µ�ͧ͢�ŵ���Ѻ������ش ����µ�ͷ���ŵ����ŵ�зСѹ ���¡��� ���µ�������ҹ� (triple junction) ��µ���ѡɳй���Ҩ��Сͺ������µ�͵�ҧ� �����������������ҹ�ѹ ����蹴Թ�����ǹ�˭��Դ��鹵������µ�������ҧ�ŵ �����µ�������ҧ�ŵ��������¡ѹ 3 ���������� ��������蹴Թ��Ƿ���Դ��鹵������µ������ҹ���͡�� 4 ������ ���
����� ��ŵⷹԡ�� �¡�͡�ҡ�ѹ������ͧ�ѹ�ҡ�ҧ�����ط� ��з���ŵ�¡�͡�ҡ�ѹ �����������С�ûзآͧ���� ��ҡ���鹵ç����¡ �������Դ������мҪѹ����Ǵѧ����� ����dz��������觡��Դ�蹴Թ��� ������� ᶺ���������Ѻ������Թ 2 ��ҹ�ͧ����¡ �ա����Ŷ��¤���������ҳ�٧���Һ���dz��蹺����͡�š������� ��С��¡��Ǣͧ���Ի���� ���������信��� 200 ��� ���§�����������¡��Ǣͧ��鹷��� �������������ѧ�վ�ѧ �����Ŷ��¤������ջ���ҳ�٧�ҡ �͡�ҡ����ѧ��ҡ�����¡��Ҵ�˭��ѹ�Դ�ҡ�ç�֧��� �����¡��Ǻ���dz����ͫ��Ź���繨ӹǹ�ҡ ����ö�ͧ�����Ѵਹ ������ա�����������ŧ�ç����¡����ҹ�� �������Դ�ѹ�Һ��͡������� (fault block ridges) ���§��¤���¢�鹺ѹ��ѡ��仵����ͧ�غ�� ��������ա�ûзآ��������������ѹ��� ���ҡ���ó�����Դ��� ����� ��ʹ��ǧ�����ѹ��ǹҹ����ҹ�� ��ջ��ǹ�˭������躹�ŵ �������µ�������ҧ�ŵ �ѹ���ٹ���ҧ��������������������ط� ����¡�ͧ�ŵ�Ϳ�ԡҡѺ�ŵ������·�����Դ����ᴧ �������¡�ͧ�ŵừԿԡ�Ѻ�ŵ����ԡ��˹�� ������Դ������Կ������ �繷���һ����Ҵ���� ��駷���ջ��������¡�ѹ������ҹҹ���� ��Ѻ����ö���һеԴ�е�͡ѹ����Ǫ�½�觷�ջ���ա ��������ͷ�ջ�������������������á ����������ͧ���͡�š �蹸ó��Ҥ��С���������
|