เราสามารถทำความสะอาดไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ อย่างแผ่นกรอง HEPA ได้ไหม หากได้ เราจะมีวิธีทำความสะอาดแผ่นกรอง HEPA อย่างไร
ยังคงมีการตั้งคำถามแบบนี้อยู่เรื่อยๆ เนื่องจากนี่เป็นเพียงปัญหาเดียวเมื่อใช้แผ่นกรองอากาศ HEPA หรือ HEPA Filter
แผ่นกรองอากาศ HEPA (HEPA Filter) ดีเกือบทุกอย่าง: มีการผ่านการทดสอบทางวิทยาศาสตร์มากมาย ราคาค่อนข้างถูก ใช้พลังงานพอๆกับหลอดไฟ และยังมีเอกสารเกี่ยวกับประโยชน์ต่อสุขภาพจากการใช้ HEPA อีกด้วย แต่จะให้ทิ้งทุกครั้งแทนที่จะทำความสะอาดก็น่าเสียดายแย่ คงจะดีถ้าเราสามารถทำความสะอาดแผ่นกรองอากาศ HEPA และนำแผ่นกรอง HEPA กลับมาใช้ใหม่ได้อีกครั้ง
‘ผู้เชี่ยวชาญ’ บอกว่าทำความสะอาดแผ่นกรอง HEPA ได้
ผมเคยเห็นคนในวงการเครื่องฟอกอากาศการถกเถียงเกี่ยวกับการทำความสะอาดแผ่นกรองอากาศ HEPA ในเว็บไซต์ Quora ว่าเราสามารถเคาะแผ่นกรอง HEPA เพื่อกำจัดฝุ่นได้:
บางคนก็บอกว่าเราสามารถใช้เครื่องดูดฝุ่นในการทำความสะอาด HEPA ได้:
และก็มีคนบอกว่า เราสามารถล้างไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ HEPA ด้วยน้ำได้เลย แต่แน่นอนว่ามีผู้เชี่ยวชาญคนอื่นๆได้แย้งคำแนะนำนั้นไป
แต่ผมไม่เคยเห็นใครทำการทดสอบจริงๆเพื่อพิสูจน์ข้อสงสัยนั้นว่าการทำความสะอาดแผ่นกรองเครื่องฟอกอากาศ HEPA มีประสิทธิภาพจริงหรือไม่ และวิธีไหนเป็นวิธีที่ดีที่สุด ดังนั้นคุณ CK วิศวกรของ Smart Air จึงได้ทดสอบการทำความสะอาดแผ่นกรอง HEPA ในห้องปฏิบัติการของ Smart Air
เมื่อเสิร์ชคำว่า “วิธีทำความสะอาดแผ่นกรองอากาศ HEPA” เราจะเห็นได้คำตอบอยู่ 2 วิธี คือ การดูดฝุ่นและการล้าง ทาง Smart Air จึงทำการทดสอบทั้งคู่
1. ทำความสะอาดแผ่นกรอง HEPA โดยการดูดฝุ่น
เราเริ่มทดสอบจากการดูดฝุ่นจากแผ่นกรอง HEPA โดยใช้ HEPA ที่สกปรกมากเพื่อทดสอบประสิทธิภาพก่อนการทำความสะอาด จากนั้นเราทำการทดสอบประสิทธิภาพเพิ่มเติมหลังจากการทำความสะอาดอีกครั้ง โดยรวมแล้วมีการทดสอบ HEPA ที่สกปรกทั้งหมด 8 แผ่น โดยทั้ง 8 แผ่นมีการใช้งานรวมเป็นเวลา 3-4 เดือน ท่ามกลางมลพิษในปักกิ่ง
ทดสอบประสิทธิภาพของแผ่นกรอง HEPA จากการดูดฝุ่น
ในการทำความสะอาดแต่ละวิธี คุณ CK ได้แบ่งการทดสอบเป็น 3 ประเภท เพื่อวัดประสิทธิภาพการเพิ่มขึ้นหรือลดลงของแผ่นกรอง HEPA ทั้งก่อนและหลังการทำความสะอาด โดยการทดสอบแบ่งได้ดังนี้
- ดักจับอนุภาค: เพื่อดูว่าการทำความสะอาดแผ่นกรอง HEPA ส่งผลต่อประสิทธิภาพการดักจับอย่างไร จะมีการตรวจวัดเปอร์เซ็นต์ของอนุภาคขนาด 0.3 ไมครอนของ HEPA ทั้งก่อนและหลังการทำความสะอาด ซึ่งอนุภาคขนาด 0.3 ไมครอนเป็นเกณฑ์มาตรฐานที่ดี เนื่องจากเป็นขนาดอนุภาคที่ HEPA ดักจับได้ยากที่สุด
- การไหลของอากาศ: ปริมาณอากาศที่ไหลผ่านแผ่นกรอง HEPA ก่อนและหลังการการทำความสะอาดสามารถบอกเราได้ว่าแผ่นกรอง HEPA มีอนุภาคกรองได้น้อยลง หรือเส้นใย HEPA เกิดความเสียหายจากการซักหรือไม่
- CADR: CADR คือ ‘มาตรฐานหลัก’ ในการวัดประสิทธิภาพของเครื่องฟอกอากาศ โดยจะวัดผลกระทบรวมทั้งหมด ซึ่งประกอบไปด้วย การดักจับอนุภาคและการไหลของอากาศ
มาดูกันว่าประสิทธิภาพของแผ่นกรอง HEPA ทั้ง 8 แผ่นที่ผ่านการดูดฝุ่น ก่อนและหลัง เป็นอย่างไรบ้าง:
ผลลัพธ์: ควรดูดฝุ่นจากแผ่นกรอง HEPA หรือไม่
โดยเฉลี่ย การทำความสะอาดไส้กรองเครื่องฟอกอากาศโดยการดูดฝุ่นเพิ่มค่า CADR ประมาณ 10% แต่ก็มีความแปรปรวนมากเช่นกัน โดยอาจมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น 14% จนไปถึงลดลง 3% จากข้อมูลดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าการทำความสะอาดแผ่นกรองอากาศ HEPA โดยการดูดฝุ่นอาจช่วยได้เล็กน้อย แต่ก็เป็นไปได้เช่นกันที่ประสิทธิภาพอาจไม่ดีขึ้นเลย หรือแย่ไปกว่านั้นคือทำให้ประสิทธิภาพแย่ลงกว่าก่อนทำความสะอาดเสียอีก
การดูดฝุ่นส่งผลอะไรกับแผ่นกรอง HEPA
แผ่นกรอง HEPA ทำจากเส้นใยบางๆ ซึ่งการดูดฝุ่นอาจดูดอนุภาคฝุ่นขนาดใหญ่บางส่วนออกจากตัวกรอง HEPA ได้ก็จริง แต่ในขณะเดียวกัน เส้นใยบางส่วนก็อาจถูกดูดไปด้วย เช่นในภาพด้านล่างนี้
สรุป: การดูดฝุ่นออกจากแผ่นกรองอากาศ HEPA อาจช่วยได้เล็กน้อย แต่ก็สามารถทำให้แผ่นกรอง HEPA เสียหายได้เช่นกัน ดังนั้นเราจึงไม่แนะนำให้ทำความสะอาดโดยการดูดฝุ่น
2. ทำความสะอาดแผ่นกรอง HEPA โดยล้างด้วยน้ำ
การดูดฝุ่นช่วยเพิ่มประสิทธิภาพให้แผ่นกรอง HEPA ได้น้อยมาก แล้วการล้างไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ HEPA จะให้ผลลัพธ์ที่ดีกว่าไหมนะ การทดสอบครั้งนี้คุณ CK ได้ทดสอบกับแผ่นกรอง HEPA 3 แผ่นโดยใช้ฝักบัวในการล้าง จากนั้นรอให้แห้งเป็นเวลาหนึ่งวัน
ผลลัพธ์: ควรล้างแผ่นกรอง HEPA ด้วยน้ำหรือไม่
ผมได้หยุดการทดสอบหลังจากการทดลองเพียง 3 ครั้ง เนื่องจากได้เห็นผลลัพธ์อย่างชัดเจน เพราะการล้างไส้กรองอากาศ HEPA ด้วยน้ำลดประสิทธิภาพโดยเฉลี่ย 32%
ทำไมการล้างแผ่นกรอง HEPA ให้ผลลัพธ์ไม่ดี
เพื่อหาสาเหตุว่าทำไมการล้าง HEPA ด้วยน้ำให้ผลลัพธ์ที่ไม่ดี ผมจึงตรวจสอบความเร็วลมและการจับอนุภาคทั้งก่อนและหลังการทำความสะอาด
ก่อนอื่นเลย การล้าง HEPA ด้วยน้ำเพิ่มการไหลผ่านของอากาศ
ฟังดูโอเคเลยใช่ไหม แต่พอดูประสิทธิภาพการดักจับอนุภาคกลับพบว่าลดลงไปอย่างมาก
การล้างแผ่นกรอง HEPA อาจทำลายเส้นใยบางส่วน หรือทำให้พื้นที่ระหว่างเส้นใยใหญ่ขึ้น นั่นจึงอธิบายได้ว่าทำไมอากาศจึงไหลผ่านได้เร็วขึ้นหลังการทำความสะอาด และนั่นยังแปลว่าอนุภาคก็ไหลผ่านแผ่นกรองได้มากขึ้นอีกด้วย
สรุป: การล้างไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ อย่างแผ่นกรอง HEPA ด้วยน้ำจะลดประสิทธิภาพการทำงานของ HEPA ลงอย่างมาก
สรุป
- การดูดฝุ่น อาจช่วยเพิ่มประสิทธิภาพได้ แต่ผลลัพธ์ที่ได้ก็น้อยเช่นกัน
- การล้าง ทำให้ประสิทธิภาพลดลงอย่างมาก เราจึงไม่แนะนำให้ล้างแผ่นกรอง HEPA
ดังนั้นวิธีที่ดีที่สุดคือ การเปลี่ยนแผ่นกรอง HEPA เมื่อเริ่มมีประสิทธิภาพลดลง อย่างไรก็ตามอายุการใช้งานของ HEPA ไม่แน่นอนและไม่ถูกต้องเสมอไป ทั้งนี้ทั้งนั้นขึ้นอยู่กับการใช้งานของแต่ละคน
Smart Air
ข้อมูลเปิด: การทำความสะอาดแผ่นกรอง HEPA
เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการทดสอบและข้อมูลต้นฉบับได้ที่นี่
เกี่ยวกับ Smart Air
Smart Air เป็นธุรกิจเพื่อสังคมที่ได้รับการยอมรับมาตรฐาน B Corp ที่คำนึงถึงมิติทางสังคมและการพัฒนาอย่างยั่งยืน มีความมุ่งมั่นที่จะต่อสู้กับตำนานที่บริษัทใหญ่ๆที่หวังเพิ่มราคาอากาศบริสุทธิ์
อุตสาหกรรมเครื่องฟอกอากาศนั้นเต็มไปด้วยความต้องการที่จะทำให้อากาศบริสุทธิ์ซับซ้อนและมีราคาแพงเกินความจำเป็น แต่ในความเป็นจริงแล้วนั้น อากาศบริสุทธิ์เป็นสิ่งที่ไม่ซับซ้อนเลย เพราะสิ่งเดียวที่ต้องการคือพัดลมและแผ่นกรองอากาศ
บริษัทใหญ่ๆไม่สามารถได้กำไรจากความเรียบง่าย ดังนั้นพวกเขาจึงเพิ่มลูกเล่นที่ไม่จำเป็นลงไปในเครื่องจักรของเขา
Smart Air ผลิตเครื่องฟอกอากาศแบบเรียบง่ายที่มีการแจกจ่ายข้อมูลอย่างเปิดเผยรองรับการทำงานของเครื่องฟอกอากาศและประสิทธิภาพการทำงานของมันโดยการตัดลูกเล่นทางการตลาดที่แปลกใหม่ออกไป เช่น เครื่องสร้างประจุไอออนและหลอด UV ที่อาจทำให้อากาศของคุณแย่ลง เราสามารถทำให้มีอากาศสะอาดมากขึ้นโดยที่ค่าใช้จ่ายนั้นมีราคาเพียงเศษเสี้ยวของค่าใช้จ่ายที่ “พวกบริษัทใหญ่” จะเรียกเก็บเงินจากคุณ