หากจะกล่าวถึงตัวละครเอกที่ สุนทรภู่ ประพันธ์ขึ้นแล้ว ชื่อแรกๆที่แทบทุกคนจะนึกถึงก็คือ พระอภัยมณี วรรณคดีชิ้นเลิศของกวีเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ที่ภายหลังได้รับยกย่องจากองค์การยูเนสโกเป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านงานวรรณกรรม และมีการนำไปเปรียบกับกวีเอกของฝั่งตะวันตกอย่าง วิลเลี่ยม เชคสเปียร์
ทั้งนี้ สุนทรภู่ ใช้เวลาการเขียนนิทานคำกลอนเรื่อง พระอภัยมณี ทั้งสิ้นราวๆ20ปี (2366-2388) ในยุคสมัยรัชกาลที่3 เสน่ห์ของเรื่อง พระอภัยมณี คงหนีไม่พ้นตัวละครเอกของเรา ที่ออกจะแตกต่างไปจากพระเอกในละครวรรณคดีเรื่องอื่นๆตรงที่ ไม่ได้มีร่างกายแข็งแรง กำยำ ไม่ได้มีฝีไม้ลายมือในการรบพุ่ง ต่อสู้ที่เป็นเลิศ กลับกันแม้จะเป็นเจ้าชายแต่ก็ถูกขับออกจากราชวงศ์ ออกแนวตกยากหน่อยๆ เรียกว่าเป็นพระเอกที่มีแต่ตัวจริงๆ
กระนั้น สิ่งที่พระอภัยฯมีมากกว่าพระเอกในละครเรื่องอื่นน่าจะเป็นรูปโฉมที่หล่อเหลา งดงาม ทรงเสน่ห์เป็นอย่างมาก ถ้าให้แปลเป็นภาษาสมัยใหม่หน่อยก็เป็นหนุ่มที่เนื้อหอมไม่เบา เรียกว่ามี เซ็กส์แอพพีล(เสน่ห์ดึงดูดเพศตรงข้าม)สูงทีเดียว เพราะแม้ว่า พระอภัยมณี จะเป็นตัวละครที่ถูกประพันธ์ขึ้น ไม่มีตัวตนในชีวิตจริง
ทว่า เราทุกคนต่างมีจินตภาพตรงกันว่า พระอภัยมณีเป็น หนุ่มรูปงาม สังเกตง่ายๆจากการแสดงละครเรื่องพระอภัยมณีในงานโรงเรียน ที่ผู้รับบทเป็น พระอภัยมณี ต้องได้ชื่อว่า หน้าตาดีขั้นเทพ (โรงเรียนไหนมีชีเปลือยหล่อกว่าพระอภัยฯค้านได้) ไม่รู้ว่าระหว่างอ่านพระอภัยมณี มีสาวๆคนไหนหลงรักพระเอกของเรื่องบ้างหรือเปล่า ที่เป็นเช่นนั้นอาจเพราะฝีมือการพรรณณาของท่าน สุนทรภู่
ดังนั้น จึงไม่น่าแปลกใจที่ ตัวละครหญิงสาวในเรื่องต่างก็พากันมารุมหลงไหลคลั่งไคล เจ้าชายเพนจรที่มีเพียงปี่ติดตัว อย่างพระอภัยฯ ทำให้พระอภัยมณีมีเมียถึง 5 คน ที่มีทั้ง ยักษ์ นางเงือก เจ้าหญิง หญิงทรงปัญญา และแหม่มฝรั่ง ซึ่งก็น่าจะแฝงในเรื่องของค่านิยมของคนในสมัยก่อน ที่ยอมรับผู้ชายที่มีเมียหลายคน เนื่องจากตัวสุนทรภู่เองก็มีนิสัยเจ้าชู้
กลับมาที่เรื่องของบรรดาเมียๆทั้ง5คนของ พระอภัยมณี หลังจากที่ไปรํ่าเรียนวิชาปี่มา เมื่อกลับถึงเมืองก็ถูกพ่อขับไล่พร้อมกับน้องชายข้อหาเรียนในสาขาที่ต้อยตํ่า(วิชาปี่,วิชากระบี่กระบอง)ไม่สมศักดิ์ศรีรัชทายาท
หลังจากออกเดินทางได้เจอกับ 3 พราหมณ์ คือ โมรา สานนท์ และวิเชียร ขณะกำลังพักผ่อนกัน พระอภัยมณีได้ยกปี่ขึ้นเป่า จนหลับกันหมด นางผีเสื้อสมุทร มาพบเข้าก็ลักพาตัวไป แล้วแปลงกายเป็นหญิงสาวสวยงาม แม้พระอภัยจะรู้แต่ก็ขัดขืนไม่ได้ ในที่สุดก็ได้ผีเสื้อสมุทรเป็นเมียคนแรก(จะให้ถูกจริงๆต้องเป็นผีเสื้อสมุทรได้พระอภัยฯเป็นผัวมากกว่า) มีลูกด้วยกันคือ สินสมุทร
ต่อมา พระอภัย ก็ได้พบกับนางเงือก จึงขอให้ช่วยพาหนี พระอภัยฯ สินสมุทรและนางเงือกจึงหลบนางผีเสื้อสมุทรไปอยู่ที่เกาะแก้วพิสดาร ซึ่งมีฤๅษีที่มีฤทธิ์มากคอยปกป้อง ระหว่างอยู่บนเกาะนี้เองพระอภัยได้ใช้เพลงปี่จีบนางเงือก แต่นางเงือกได้ปฏิเสธในคราวแรก บอกว่าอยู่คนละสปีชี่กัน คนกับปลาจะรักข้ามสายพันธุ์ได้ไง
พระอภัยมณีที่รูปหล่ออยู่แล้ว จึงใช้คารมช่วยอีกหน่อย โดยกล่าวว่า ประเวณีมีทั่วทุกตัวสัตว์ ไม่จำกัดห้ามปรามตามวิสัย นาคมนุษย์ครุฑาสุราลัย สุดแต่ใจปรองดองจะครองกัน นางเงือกได้ฟังก็เคลิ้มไป ที่สุดก็พระอภัยฯก็ได้เป็นเมียคนที่2 มีลูกหนึ่งคนคือ สุดสาคร
ขณะเดียวกัน นางสุวรรณมาลีลูกสาวแสนสวยของ ท้าวสิลราช เจ้าเมืองผลึก ได้ฝันเห็นเกาะในทะเล โหรทำนายว่าหากออกเดินทางในทะเลจะได้ลาภ ทั้งหมดจึงออกเดินทางทันที(ไม่ค่อยจะงมงายเลย) ระหว่างทางเจอพายุเรือถูกพัดมาที่เกาะแก้วพิสดาร พระอภัยมณีกับสินสมุทรจึงขอติดเรือไปด้วย แต่ออกจากเกาะไม่ทันไรก็เจอนางผีเสื้อสมุทรอาละวาดจนเรือล่ม ท้าวสิลราชสิ้นชีพ พระอภัยมณีจำต้องเป่าปี่สังหารนางผีเสื้อสมุทร
พระอภัยพานางสุวรรณมาลีกลับเมืองผลึก นางมณฑาเต็มใจยกทั้งเมืองและลูกสาวให้พระอภัยมณี นางสุวรรณมาลีจึงได้เป็นเมียคนที่3ของพระอภัยฯ แต่เป็นเมียที่เป็นมนุษย์คนแรก มีลูกสาว2คนคือ สร้อยสุวรรณ จันทรสุดา ซึ่งถือเป็นเมียที่มีความเพรียบพร้อมมากที่สุด ทั้งรูปร่างหน้าตา อุปนิสัย สติปัญญา ชาติตระกูล ฐานะ
เมียคนที่ 4 ของพระอภัยดูจะต่างจากคนที่ผ่านมา เพราะนางวาลีจัดว่าเป็นเมียที่ขี้เหร่ที่สุด(นางผีเสื้อสมุทรแปลงกายได้) แถมยังมาเสนอตัวขอให้พระอภัยมณีเป็นสามีเองอีก แรกเริ่มเดิมทีพระอภัยมณีเองก็ไม่เต็มใจนัก แต่นางวาลีเป็นผู้หญิงที่มีสติปัญญาและวาจาเป็นเลิศ เพราะสามารถเกลี้ยกล่อมชักแม่น้ำทั้งห้า โน้มน้าวใจให้รับนางเป็นเมียจนได้
แม้ว่านางจะไม่สวย แต่ถ้าเทียบกับเมียคนอื่น นางวาลีถือเป็นเมียที่ฉลาดที่สุด และพระอภัยฯก็คุ้มมากที่ตัดสินใจรับนางเป็นเมีย เพราะนางได้ช่วยพระอภัยให้คืนดีกับนางสุวรรณมาลี ด่าอุศเรนจนอกแตกตาย และยังช่วยวางแผนในการทำศึกสงครามอีกหลายครั้ง
ส่วนเมียคนสุดท้ายคือ นางละเวง ซึ่งมีนิสัยออกจะเป็นนางร้ายสักหน่อย แค้นเคืองที่พี่ชาย(อุศเรน) เสียชีวิต จึงส่งรูปตัวเองไปยังเจ้าเมืองต่างๆหลอกให้ไปตีเมืองผลึก ว่ากันว่านางละเวงที่มีเชื้อสายเป็นฝรั่งมีรูปงามยิ่งนัก ขนาดพระอภัยฯได้เห็นแค่รูปยังหลงใหลพรํ่าเพ้อ
เมื่อคราวรบกัน พระอภัยมณีไม่ยอมให้นางละเวงหนี จึงเป่าปี่และเผยตัวให้พบจนนางละเวงหวั่นไหวไปเหมือนกัน ภายหลังเมื่อนางละเวงจับตัวพระอภัยได้ จึงกลับตกหลุมรักทันทีที่เห็นหน้า ยิ่งเจอไม้ตาย คำมั่นสัญญา ของพระอภัยมณีที่ว่า
ถึงม้วยดินสิ้นฟ้ามหาสมุทร ไม่สิ้นสุดความรักสมัครสมาน
แม้อยู่ในใต้หล้าสุธาธาร ขอพบพานพิศวาสไม่คลาดคลา
แม้นเนื้อเย็นเป็นห้วงมหรรณพ พี่ขอพบศรีสวัสดิ์เป็นมัจฉา
แม้เป็นบัวตัวพี่เป็นภุมรา เชยผกาโกสุมปทุมทอง
แม้เป็นถ้ำอำไพใคร่เป็นหงษ์ จะร่อนลงสิงสู่เป็นคู่สอง
ขอติดตามทรามสงวนนวลละออง เป็นคู่ครองพิศวาสทุกชาติไป
นางละเวง จึงใจอ่อนยอมเป็นเมียคนที่5ของพระอภัยมณี
การมีเมียถึง 5 คน การันตีถึงเสน่ห์ของพระอภัยฯได้อย่างดี ถึงเป็นขวัญใจสาวๆทั้ง สวยแปลง(นางผีเสื้อสมุทร) สวยแปลก(นางเงือก) สวยงาม(นางสุวรรณมาลี) สวยต่างแดน(นางละเวง) และสวยปัญญา(นางวาลี)