เสขิยวัตร ประกอบด้วย 4 หมวด หมวด “สารูป” มี 26 สิกขาบท - ว่าด้วยกิริยามารยาที่ควรประพฤติในเวลาเข้าไปในหมู่บ้าน...
Posted by ธรรมะวันละคำสองคำ on Tuesday, January 22, 2019 ���ҹء���ط���ʹ� ��Ѻ�������Ѿ�� ��о����س��ó� (�.�. ��ص��) ��и����Ԯ� (����ط�� ��ص��)������������ä��Ҥ���� � �ʢ���ѵ� �����������������������š�ä��� : ��辺�����͢�ͤ�������ͧ���. ���������������������(�ô��Ǩ�ͺ����С� ����������ä����ǹ�������� ����)
��������鹤� ���͢�ͤ��� : [v_seek.php]��������ͤ���������������ǹ�������´���
������������������������ͤ��Ҩҡ���ҹء���ط���ʵ�� ��Ѻ�����Ÿ��� ��о����س��ó� (�.�. ��ص��)
��и����Ԯ� (����ط�� ��ص��)��������鹤� ���͢�ͤ��� : [d_seek.php]��������ͤ���������������ǹ�������´���
ปาฏิเทสนียะ และเสขิยวัตร
๑. เสขิยวัตร มีความหมายว่าอย่าไร จงอธิบายพอได้ความ ?
เสขิยวัตร ได้แก่ธรรมเนียมที่ภิกษุพึงศึกษา พึงปฏิบัติเพื่อให้มีกิริยามารยาทอันดีงาม ฯ
๒. เสขิยวัตรสำคัญอย่างไร ถ้าไม่ปฏิบัติจะต้องอาบัติอะไร เพราะเหตุไร จึงตอบอย่างนั้น ?
เสขิยวัตรสำคัญอย่างนี้ คือ เป็นวัตรที่ภิกษุสามเณรต้องศึกษาให้รู้ธรรมเนียมกิริยามารยาท ในเวลาเข้าบ้าน รับบิณฑบาต และฉันอาหาร เป็นต้น เพื่อป้องกันไม่ให้โลกติเตียน และเพื่อเป็นที่ตั้งแห่งความเลื่อมใสศรัทธา ถ้าไม่ปฏิบัติตาม ต้องอาบัติทุกกฏ เหตุที่ตอบอย่างนี้ เพราะข้อที่พระพุทธเจ้าทรงห้ามก็ดี ทรงอนุญาตก็ดี เมื่อไม่ปฏิบัติตามย่อมมีความผิดฐานไม่เอื้อเฟื้อ ฯ
๓. เสขิยวัตร สำคัญอย่างไร ถ้าไม่ปฏิบัติตามจะต้องอาบัติอะไร เพราะเหตุไรจงต้องอาบัติเช่นนั้น? (๙ / ๔๑)
ต้องอาบัติทุกกฎ เพราะข้อที่ทรงห้ามก็ดี ข้อที่ทรงอนุญาตก็ดีเมื่อไม่ปฏิบัติตาม ย่อมมีความผิดฐานไม่เอื้อเฟื้อต่อพระวินัย
๔. เสขิยวัตร จัดเข้าในวินัยประเภทไหน ?
๕. เสขิยวัตรแต่ละหมวดว่าด้วยเรื่องอะไร?
หมวดที่ ๑ เรียกว่า สารรูป ว่าด้วยธรรมเนียม ควรประพฤติในเวลาเข้าบ้าน
หมวดที่ ๒ โกชนปฏิสังยุต ว่าด้วยธรรมเนียมรับบิณฑบาตและฉันอาหาร
หมวดที่ ๓ เทสนาปฏิสังยุต ว่าด้วยธรรมเนียมไม่ให้แสดงธรรมแก่บุคคลที่แสดงอาการไม่เคารพ
หมวดที่ ๔ เรียกว่า ปกิณณกะ ว่าด้วยธรรมเนียมถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ
๖. ทรงสอนให้ภิกษุสำรวมตาอย่างไร ?
เราจักมีตาทอดลงไป-นั่งในบ้าน
๗. ทรงสอนการรับบิณฑบาตที่น่าเลื่อมใสไว้อย่างไรบ้าง ?
บิณฑบาตโดยเอื้อเฟื้อ,จักมองดูแต่ในบาตร,รับเสมอขอบบาตร
๘. ทางสอนให้ช่วยกันรักษาสิงแวดล้อมไว้อย่างไร ?
ไม่เอาน้ำบาตรที่มีเม็ดข้าวเทในละแวกบ้าน,จักไม่ถ่ายอุจารุ ปัสสาวะ ม้วนเขฬะลงในของเขียว
๙. ภิกษุละเมิดเสขิยวัตร ต้องอาบัติอะไร ?
๑๐. ภิกษุยืนถ่ายปัสสาวะ ต้องอาบัติอะไรหรือไม่ จงชี้แจง ?
ถ้าเธอเป็นไข้ ไม่ต้องอาบัติ แต่ถ้าไม่เป็นไข้ ต้องทุกกฏ ตามสิกขาบทที่ ๑ แห่งหมวดปกิณณกะ แห่งเสขิยวัตร ฯ
๑๑. ธรรมเนียมของภิกษุ ถืออิริยาบถยืนเป็นการเคารพ หากว่าภิกษุผู้หวังความเคารพในพระธรรมวินัยตามธรรมเนียมนี้ จึงยืนทำกิจต่างๆ จะมีทางผิดธรรมเนียมข้อไหนบ้างหรือไม่ ?
มี ผิดธรรมเนียมข้อ ๑๔ แห่งธรรมเทสนาปฏิสังยุตว่า เรายืนอยู่จักไม่แสดงธรรมแก่คนไม่เป็นไข้ผู้นั่งอยู่ และข้อที่ ๑ แห่งปกิณณกะว่า เราไม่เป็นไข้จักไม่ยืนถ่ายอุจจาระหรือปัสสาวะ ฯ
๑๒. ภิกษุบ้วนเขฬะลงในสนามหญ้า ต้องอาบัติอะไร ?
ต้องอาบัติทุกกฏ ตามสิกขาบทที่ ๒ แห่งเสขิยวัตร หมวดปกิณณกะ เว้นแต่เป็นไข้ ไม่เป็นอาบัติ ฯ
๑๓. ภิกษุนุ่งห่มจีวรไม่เรียบร้อย ต้องอาบัติอย่างไร ตามสิกขาบทไหน ?
ต้องอาบัติทุกกฎ ตามเสขิยวัตร หมวดที่ ๑ เรียกว่าสารูป ข้อ ๑.๒
๑๔. เรื่องมารยาทผู้ดี พระพุทธเจ้าทรงเน้นมาก ขอให้นำสิกขาบทที่เกี่ยวกับ
๑. การยืน ๒. การเดิน ๓. การนั่ง ๔. การนอน ๕. การนิ่ง มาดูอย่างละข้อ ?
๑. สิกขาบทเกี่ยวกับการยืน เช่น สิกขาบทที่ ๑ แห่งหมวดปกิณณกะ ในเสขิยวัตร ความว่า “เราไม่เป็นไข้ จะไม่ยืนถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ ถ้ายืนถ่าย เป็นอาบัติทุกกฎ
๒. สิกขาบทเกี่ยวกับการเดิน เช่น สิกขาบทที่ ๗ แห่งสัปปาณวรรค ปาจิตตีย์ ความว่า “ภิกษุชวนผู้หญิงเดินร่วมทางกัน แม้สิ้นระยะบ้านหนึ่ง ต้องปาจิตตีย์”
๓. สิกขาบทเกี่ยวกับการนั่ง เช่น สิกขาบทที่ ๔ แห่งอเจลกวรรค ปาจิตตีย์ ความว่า “ภิกษุนั่งในห้องกับหญิง ไม่มีผู้ชายอยู่เป็นเพื่อน ต้องปาจิตตีย์”
๔. สิกขาบทเกี่ยวกับการนอน เช่น สิกขาบทที่ ๖ แห่งมุสาวาทวรรค ปาจิตตีย์ ความว่า “ภิกษุนอนในที่มุงบังอันเดียวกันกับผู้หญิง แม้ในคืนแรก ต้องปาจิตตีย์”
๕. สิกขาบทเกี่ยวกับการนิ่ง เช่น สิกขาบทที่ ๒ แห่งภูตคามวรรค ปาจิตตีย์ ความว่า “เป็นปาจิตตีย์ ในเพราะความเป็นผู้กล่าวคำอื่น (หรือ) ในเพราะการนิ่งเสียทำให้สงฆ์ลำบาก”
๑๕. ครองผ้าอย่างไร เรียกว่าปริมณฑล ? (๗ / ๓๗)
นุ่งปิดสะดือ ปกเข่าทั้ง 2เรียกว่านุ่งเป็นปริมณฑล,ห่มเข้าบ้านปิดหลุมคอ ปกข้อมือทั้ง 2 ปกเข่าทั้ง 2 เรียกว่าห่มเป็นปริมณฑล
๑๖. ภิกษุจ้องดูบาตรของตนขณะฉันบิณฑบาต ต้องอาบัติหรือไม่ ถ้าจ้องดูบาตรของผู้อื่นเล่า ต้อง อาบัติอะไรหรือไม่ ตอบให้มีหลัก ?
ไม่ต้องอาบัติอะไร ถ้าจ้องดูบาตรของผู้อื่นด้วยอันคิดจะยกโทษ ต้องอาบัติทุกกฎ ตามสิกขาบทที่ ๑๒ โภชนะปฎิสังยุต เสขิยวัตรหากดูด้วยเอื้อเฟื้อ จะให้ของฉันที่ผู้อยู่ใกล้เคียง ไม่มี ไม่ต้องอาบัติ ฯ
๑๗. โภชนะปฏิสังยุตข้อ ๑๗ , ๒๒ , ๒๓ , ๒๔ ,๒๕ มีความว่าอย่างไร ?
ข้อ ๑๗ พึงศึกษาว่า ปากยังมีคำข้าว เราจักไม่พูด
ข้อ ๒๒ พึงศึกษาว่า เราจักไม่ฉัน ทำเมล็ดข้าวให้ตก
ข้อ ๒๓ พึงศึกษาว่า เราจักไม่ฉันแลบลิ้น
ข้อ ๒๔ พึงศึกษาว่า เราจักไม่ฉันดังจับๆ
ข้อ ๒๕ พึงศึกษาว่า เราจักไม่ฉันดังซูดๆ
๑๘. ตามพระวินัย ภิกษุถืออิริยาบถไหนเป็นอิริยาบถเคารพ จงตอบอ้างที่มาด้วย ?
ถืออิริยาบถยืนเป็นอิริยาบถที่เคารพ ดังในสิกขาบทธัมมเทสนาปฏิสังยุต เสขิยวัตรว่าภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เรายืนอยู่ จักไม่แสดงธรรมแก่คนไม่เป็นไข้ผู้นั่งอยู่)
๑๙. การนุ่งเป็นปริมณฑล คือการนุ่งอย่างไร? (๑๐ / ๔๕)
เบื้อบนนุ่งปิดสะดือ เบื้องล่างปิดหัวเขาทั้ง 2 ลงเพียงครึ่งแข้ง
๒๐. เสขิยวัตรว่าด้วยการรับบิณฑบาตมีหลายข้อ จงระบุมาเพียง ๒ ข้อ ?
รับบิณฑบาตโดยเคารพ,รับแกงพอสมควรแก่ข้าวสุก,หรือรับบิณฑบาตแต่พอเสมอขอบปากบาต,
เมื่อรับบิณฑบาต จักแลดูแต่ในบาตร
๒๑. เสขิยวัตร คืออะไร? หมวดที่ ๒ ว่าด้วยเรื่องอะไร? (๙ / ๔๖)
วัตรที่พระภิกษุจำต้องศึกษา หมวดที่ ๒ ว่าด้วยธรรมเนียมรับบิณฑบาตและฉันอาหาร
๒๒. ภิกษุไม่เอื้อเฟื้อในเสขิยวัตร ปฏิบัติผิดธรรมเนียม ต้องอาบัติอะไรบ้าง?
๒๓. ทรงสอนให้ช่วยกันรักษาสิ่งแวดล้อมไว้อย่างไร ?
เราจักไม่เอาน้ำล้างบาตรที่มีเมล็ดข้าวเทลงในละแวกบ้านจักไม่ถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ บ้วนเขฬะลงในน้ำ
๒๔. อธิกรณ์ คืออะไร มีกี่ประเภท อะไรบ้าง ?
อธิกรณ์คือเรื่องที่เกิดขึ้นต้องจัดทำให้เรียบร้อยมี ๔ ประเภท คือ วิวาทาธิกรณ์ อนุวาทาธิกรณ์
อาปัตตาธิกรณ์ และกิจจาธิกรณ์ ฯ
๒๕. การอุปสมบทเป็นอธิกรณ์หรือไม่เพราะเหตุไร ระงับด้วยวิธีไหน ?
การอุปสมบทจัดเป็นอธิกรณ์ คือเป็นกิจจาธิกรณ์ เพราะเป็นกิจที่สงฆ์จะพึงทำ คือสำเร็จกิจได้ ต้องอาศัยสงฆ์จัดทำ ระงับด้วย สัมมุขาวินัย ฯ
๒๖. ปาฏิเทสนียะ หมายถึงอะไร ? มีกี่สิกขาบท ?
หมายถึง อาบัติที่จะพึงแสดงคืน มี ๔ สิกขาบท ฯ
๒๗. วิวาทาธิกรณ์คืออะไร ระงับด้วยสมถะอะไร ?
วิวาทาธิกรณ์ คือ การถกเถียงกันปรารภธรรมวินัยว่า อย่างนี้ถูก อย่างนี้ผิด ระงับด้วยสัมมุขาวินัยเยภุยยสิกา ฯ