ตอนที่ ๑ จงเติมคำหรือข้อความลงในช่องว่างให้เหมาะสม
๑. ผู้ทรงพระราชนิพนธ์เรื่องพระบรมราโชวาท คือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
๒. ผู้ทรงพระราชนิพนธ์เรื่องพระบรมราโชวาททรงได้รับพระราชสมัญญาว่า พระปิยมหาราช
๓. พระราชสมัญญาหมายความว่า กษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่อันเป็นที่รักยิ่งของประชาชน
๔.รูปแบบในการทรงพระราชนิพนธ์ “พระบรมราโชวาท” คือ ร้อยแก้วเชิงเทศนา มีลักษณะเป็นจดหมายคำสั่งให้พระราชโอรสทรงปฏิบัติตนเป็นข้อ ๆ ซึ่งแต่ละข้อจะ
เป็นเหตุผลและคำอธิบาย
๕.สาเหตุที่รัชกาลที่ ๕ ทรงไม่ให้ราชโอรสไว้ยศว่าเป็นเจ้านายเพราะ ต้องการให้ไปเรียนหนังสือเท่านั้นและเป็นเจ้าต้องรักษายศศักดิ์ว่าสามัญชน ฉะนั้นการอยู่ในฐานะลูกผู้ดีทำให้ได้เสมอเจ้า แต่ไม่ต้องรักษายศศักดิ์เก่าเจ้า
๖.อย่าใช้ “ฮิสรอแยลไฮเนสปรินซ์” (His Royal Highness Princes) นำหน้าชื่อให้ใช้แต่ชื่อเดิมของตัวเองคำว่า “ฮิสรอแยลไฮเนสปรินซ์” หมายถึง คำนำหน้านาม
พระราชโอรสและนัดดาในราชวงศ์อังกฤษ ของไทยใช้เฉพาะราชโอรส และพระเจ้าวรวงศ์เธอ
๗. สาเหตุที่รัชกาลที่ ๕ ทรงไม่ให้เงินแผ่นดินเป็นค่าใช้จ่ายของพระราชโอรสเพราะมีพระโอรสหลายองค์จึง มีประสงค์ให้ทุกคนเรียนเป็นมรดกอันประเสริฐ ถ้าใช้เงินแผ่นดินไม่คุ้มก็จะเป็นที่ตำหนิได้
๘.รัชกาลที่ ๕ ให้ข้อคิดแก่พระราชโอรสว่าการเกิดเป็นนายนั้นลำบากเพราะ ถ้าทำงานต่ำก็ไม่สมควรแก่ยศศักดิ์ ถ้าทำตำแหน่งใหญ่โตก็ต้องมีสติปัญญารอบรู้ ฉะนั้นจึงให้หมั่นศึกษาเล่าเรียน
๙.รัชกาลที่ ๕ ทรงสอนให้พระราชโอรสทรงใช้เงินอย่างไร ให้ใช้เงินอย่างมีประโยชน์ ถ้าเป็นหนี้จะไม่ใช้ให้ ถ้าใช้ให้ก็จะต้องกลับมารับโทษ
๑๐.สาเหตุที่รัชกาลที่ ๕ ทรงไม่ให้พระราชโอรสนำเงินเบี้ยหวัดและเงินกลางปีมาใช้หนี้เพราะ ควรเก็บไว้เป็นเงินทุนสร้างฐานะและครอบครัว
๑๑. เงินเบี้ยหวัด หมายถึง เงินประจำปีสำหรับพระบรมวงศานุวงศ์ และข้าราชบริพาร ซึ่งกษัตริย์พระราชทานเป็นรายเดือน
๑๒. เงินกลางปี หมายถึง เงินประจำปีสำหรับ พระบรมวงศานุวงศ์ให้ปีละ 2 งวด
๑๓. รัชกาลที่ ๕ ทรงให้พระราชโอรสศึกษาภาษาต่างประเทศเพื่อ จะได้เป็นพื้นฐานในการศึกษาวิทยากรของชาติตะวันตก จะได้นำวิทยาการเหล่านั้นมาช่วยพัฒนาประเทศ
๑๔. รัชกาลที่ ๕ ทรงมีพระราชปรารภว่า ผู้ที่เป็นลูกพระเจ้าแผ่นดินนั้นจะต้องมีความประพฤติดังนี้ อ่อนน้อมว่านอนสอนง่ายทำแต่สิ่งที่ถูกที่ควรละเว้นความชั่วทั้งปวง
๑๕. รัชกาลที่ ๕ ทรงมีพระราชดำริเกี่ยวกับสัตว์เดรัจฉานกับมนุษย์ว่า เกิดเป็นมนุษย์ต้องหาโอกาสทำทุนแก่บ้านเมืองถ้าอยู่เฉย ๆ เอาแต่สบายก็จะไม่ผิดกับสัตว์เดรัจฉานที่เกิดมากิน ๆ นอนๆ แล้วตาย
๑๖. สาเหตุที่รัชกาลที่ ๕ ทรงมีกระแสพระราชดำรัส ให้พระเจ้าลูกยาเธอเขียนหนังสือถึงพระองค์ท่าน ๒ ฉบับ ฉบับหนึ่งเป็นภาษาต่างประเทศ อีกฉบับหนึ่งแปลเป็นไทยเพราะ ประสงค์ให้ลูกศึกษาต่างประเทศได้เป็นอย่างดีไม่ให้ลืมภาษาตนเองโดยเขียนภาษา อังกฤษแล้วแปลเป็นภาษาไทย
๑๗. พระบรมราโชวาทนี้ แสดงให้เห็นว่า รัชกาลที่ ๕ ทรงสั่งสอนพระราชโอรสบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์แก่บ้านเมืองคือ ให้มีวิริยะ อุตสาหะ ศึกษาเล่าเรียนหาความรู้
๑๘. สาเหตุที่ รัชกาลที่ ๕ ทรงกำหนดให้พระเจ้าลูกยาเธอทรงศึกษาวิชาภาษาอังกฤษ ฝรั่งเศส และเยอรมันให้ได้แม่นยำเพราะจะได้ใช้เป็นพื้นฐานในการศึกษาหาความรู้จากตำรา ยุโรป
๑๙. รัชกาลที่ ๕ ทรงมีพระราชดำริเกี่ยวกับฐานะของพระมหากษัตริย์และราชวงศ์ว่า กษัตริย์และราชวงศ์จะทำอะไรต้องรักษายศระวังตัวทุกอย่างเพราะประชาชนให้ความ สนใจ
ตอนที่ ๒ จงเลือกคำตอบที่ถูกต้องเพียงข้อเดียว
๑. “พระบรมราโชวาท” ที่นักเรียนศึกษานี้เป็นของใคร
ก. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (ร.๒)
ข. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร๔.)
ค. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(ร. ๕)
ง. พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.๖)
๒. พระบรมราโชวาทนี้ พระราชทานให้แก่ใคร
ก. นักศึกษาไทยที่ไปศึกษาต่อ ณ ต่างประเทศ
ข. นักศึกษาไทยที่ได้รับทุนไปศึกษาต่อ ณ ต่างประเทศ
ค. พระโอรสทุกพระองค์ที่ทรงไปศึกษาต่อ ณ ต่างประเทศ
ง. พระเจ้าลูกยาเธอ ๔ พระองค์เมื่อจะเสด็จไปศึกษาต่อ ณ ต่างประเทศ
๓. พระราชประสงค์ที่ส่งพระราชโอรสทั้ง ๔ พระองค์ไปศึกษาต่อ ณ ต่างประเทศเพื่ออะไร
ก. เพื่อฝึกความอดทนของพระโอรส
ข. เพื่อให้ได้วิชาความรู้กลับมาช่วยพัฒนาบ้านเมือง
ค. เพื่อให้พระราชโอรสมีประสบการณ์ที่กว้างขวางเกี่ยวกับต่างประเทศ
ง. เพื่อให้พระราชโอรสมีเกียรติยศชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับของประชาชน
๔. เหตุใดรัชกาลที่ ๕ จึงไม่ให้พระราชโอรสใช้คำว่า“ฮิสรอแยลไฮเนสปรินซ์”นำหน้าชื่อ
ก. เพราะไม่ต้องการให้ไว้ยศว่าเป็นเจ้า
ข. เพราะไม่เป็นที่ยอมรับของคนในสังคมยุโรป
ค. เพราะเกรงคนจะเข้าใจผิดว่าเป็นพระราชวงศ์ของอังกฤษ
ง. เพราะไม่ต้องการให้คนทั่วไปรู้ว่าเป้นพระราชวงศ์ของไทย
๕. เหตุใดรัชกาลที่ ๕ จึงไม่ให้พระราชโอรสใช้คำว่า“นาย” นำหน้าพระนามเดิม
ก. เพราะ “นาย” เป็นคนนำหน้าชื่อลูกสามัญชน
ข. เพราะ “นาย” เป็นคนนำหน้าชื่อลูกขุนนาง
ค. เพราะตนเองเป็นลูกกษัตริย์ใช้ว่า “นาย”ไม่ได้
ง.เพราะเป็นภาษาไทยซึ่งจะทำให้เป็นที่ฟังขัด ๆ หู
๖. การเป็นเจ้านายเสียเปรียบคนอื่น อย่างไร เมื่ออยู่ ณ ต่างประเทศ
ก. ทำสิ่งใดต้องระมัดระวังตัวเองอยู่ตลอดเวลา เพราะมีผู้คอยจ้องมองดูอยู่
ข. ต้องซื้อสิ่งของหรือใช้จ่ายแพงกว่าคนสามัญเพราะเขาลือว่าเป็นคนมั่งมี
ค. วางพระองค์ให้เหมาะสมแก่พระเกียรติได้ยาก เพราะเป็นเจ้าของทำให้สมกับยศศักดิ์
ง. ถูกทุกข้อ
๗. เหตุผลที่แท้จริงที่รัชกาลที่ ๕ไม่ต้องการให้พระราชโอรสไว้ยศว่าเป็นเจ้าคือข้อใด
ก. เพราะไม่ต้องการให้ใครรู้ว่าเป็นลูกกษัตริย์
ข. เพราะเกรงว่าพระราชโอรสจะนำไปอวดอ้างในทางที่ผิด
ค. เพราะเกรงว่าผู้ใกล้ชิดพระราชโอรสจะนำไปอวดอ้างว่าเป็นเจ้านาย
ง. เพราะการไว้ยศว่าเป็นเจ้าไม่เกิดประโยชน์ใด ๆ เลยมีแต่ทางที่จะก่อให้เกิดโทษ
๘. “เงินพระคลังข้างที่” หมายถึงเงินตามข้อใด
ก. เงินรายไว้ที่เก็บไว้ในคลัง
ข. เงินของแผ่นดินที่เก็บไว้ที่คลัง
ค. เงินรายได้จากการที่นำไปทำประโยชน์
ง. เงินที่เป็นส่วนสิทธิ์ขาดของพระมหากษัตริย์เพื่อใช้สอยในการส่วนพระองค์
๙. เหตุใดรัชกาลที่ ๕ จึงใช้เงินพระคลังข้างที่เป็นค่าศึกษาเล่าเรียนของพระราชโอรส
ก. เพราะเป็นเงินสำหรับค่าใช้จ่ายเรื่องการศึกษา
ข. เพราะเป็นเงินที่พระราชโอรสมีสิทธิ์นำไปใช้ในการศึกษาได้
ค. เพราะเป็นเงินของพระองค์ที่ทรงเก็บสะสมไว้ในท้องพระคลังนานแล้ว
ง. เพราะเป็นเงินส่วนพระองค์ การให้การศึกษาก็เหมือนเป็นการแบ่งมรดกให้ลูก
๑๐. เหตุใดรัชกาลที่ ๕ จึงไม่ใช้เงินแผ่นดินเป็นค่าใช้จ่ายในการศึกษาของพระราชโอรส
ก.เพราะเงินแผ่นดินมีน้อย
ข. เพราะเงินแผ่นดินจะนำมาใช้ส่วนพระองค์ไม่ได้
ค. เพราะเงินแผ่นดินควรใช้สำหรับเป็นค่าเล่าเรียนของบุตรข้าราชการ
ง. เพราะเงินแผ่นดินมีพระราชโอรสมากแล้วส่งไปเรียนทุกพระองค์โดยไม่ได้เลือกเฟ้นเกรงว่าจะเป็นที่ติฉินนินทา
๑๑. เพราะเหตุใดรัชกาลที่ ๕ จึงมีพระบรมราโชวาทตอนหนึ่งว่า “การซึ่งให้มีโอกาสและให้ทุนทรัพย์ ซึ่งจะได้เล่าเรียนวิชานี้ เป็นทรัพย์มรดกอันประเสริฐดกว่าทรัพย์สินเงินทอง อื่น ๆ
ก. เพราะความรู้คือทรัพย์ที่ติดตัวไปตลอด ไม่มีใครแย่งชิงหรือทำลายได้
ข. เพราะความรู้ เป็นสิ่งที่หาได้ยากกว่าทรัพย์สินชนิดอื่น ๆ
ค. เพราะความรู้เป็นสิ่งที่หาได้ง่ายกว่าทรัพย์สินชนิดอื่น ๆ
ง. เพราะความรู้นำไปขายไม่ได้ แต่ทรัพย์สินอื่น ๆนำไปขายได้
๑๒. เพราะเหตุใดรัชกาลที่ ๕ จึงมีพระบรมราโชวาทแก่พระราชโอรสตอนหนึ่งว่า “เงินพระคลังข้างที่นั้นเองก็เป็นส่วนหนึ่งในเงินแผ่นดินเหมือนกัน”
ก. เพื่อให้ทุกพระองค์ทรงประหยัดในการใช้จ่าย
ข. เพื่อให้ทรงสำนึกว่าเป็นหนี้บุญคุณแผ่นดิน
ค. เพื่อทรงเห็นว่าพระองค์มีเมตตาธรรม
ง. เพื่อทรงเห็นว่าพระองค์มีเมตตาธรรม
๑๓. “ถ้าจะถือว่าเกิดมาเป็นเจ้านายแล้วนิ่ง ๆ อยู่จนตลอดชีวิตก็เป็นสบาย ดังนั้นจะไม่ผิดอันใดกับสัตว์เดรัจฉานอย่างเลวนัก สัตว์เดรัจฉานมันเกิดมากิน ๆ นอนๆ แล้วก็ตาย” พระบรมราโชวาทตอนนี้สะท้อนให้เห็นแนวคิดตามข้อใด
ก. เกิดเป็นคนทั้งทีทำดีเข้าไว้
ข. เกิดเป็นคนทั้งทีต้องให้มีสุขสบาย
ค. เกิดเป็นคนทั้งทีต้องมีศักดิ์ศรีไว้ลาย
ง. เกิดเป็นคนทั้งที กินดี อยู่ดี เป็นที่หมาย
๑๔. พระบรมราโชวาทข้อ ๑๓ พระองค์ท่านมีพระราชประสงค์เพื่อทรงเตือนให้พระราชโอรส ปฏิบัติตนตามข้อใด
ก. มีความสำนึกในการเป็นราชวงศ์
ข. มีความรักในเกรียติในศักดิ์ศรีของตน
ค. มีความทะเยอทะยานที่ต้องเรียนให้สูงที่สุด
ง. มีความอุสาหะเล่าเรียนนำความรู้มาทำคุณประโยชน์แก่บ้านเมืองและแก่โลก
๑๕. พระบรมราโชวาทต่อไปนี้มีความหมายตรงกับสำนวนในข้อ“ถ้าประพฤติความชั่วเสียแต่ในเวลามีพ่ออยู่แล้วโดยจะปิดบังซ่อนเร้นอยู่ได้ด้วยอย่างหนึ่งอย่างใด เวลาไม่มีพ่อความชั่วนั้นคงจะปรากฏให้เห็น”
ก. ชนักติดหลัง
ข. น้ำลดตอผุด
ค. น้ำลดใต้ทราย
ง. น้ำขึ้นปลากินมดน้ำลดมดกินปลา
๑๖. “อีกประการหนึ่งชีวิตสังขารของมนุษย์ไม่ยั่งยืนยืดยาวเหมือนเหล็กเหมือนศิลา ถึงโดยว่าจะมีพ่อยู่ในขณะหนึ่งก็คงจะมีเวลาที่ไม่มีในขณะหนึ่งเป็นแน่แท้” พระบรมราโชวาทตอนนี้ตรงกับคำศัพท์ข้อใด
ก. อเวจีข. อวิชชาค. อนิจจังง.อหิงสา
๑๗. ข้อใดไม่ใช่ข้อควรปฏิบัติสำหรับพระราชโอรสตามพระบรมราโชวาท
ก. จงถือตัวว่าเป็นลูกเจ้าแผ่นดิน
ข. จงเป็นคนอ่อนน้อม
ค. จงเป็นคนว่านอนสอนง่าย
ง. จงละเว้นทางชั่วที่รู้ได้เองหรือมีผู้ตักเตือน
๑๘. “เงินที่ส่วนตัวได้รับ....ก็ได้อาศัยเป็นลูกพ่อ” เงินนั้นเป็นเงินตามข้อใด
ก. เงินเบี้ยหวัด
ข. เงินกลางปี
ค. เงินพระคลังข้างที่
ง. เงินเบี้ยหวัดและเงินกลางปี
๑๙. ข้อใดไม่ถูกต้องตามพระบรมราโชวาทเกี่ยวกับเรื่องการใช้จ่ายเงิน
ก. จงใช้เงินอย่างประหยัดอย่าใช้จ่ายสุรุ่ยสุร่าย
ข. จงใช้เงินเข็ดแขม่ ใช้แต่อย่างเพียงพอบ้างที่อนุญาตให้ใช้
ค. จงใช้เงินเฉพาะที่แต่ก็จะรักษาความสุขของตัวพอสมควรเท่านั้น
ง.จงใช้เงินให้เหมาะสมกับที่เป็นลูกเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดินอย่าให้อายผู้ดีฝรั่ง
๒๐. ในพระบรมราโชวาทกำหนดให้พระราชโอรสต้องเรียนภาษาต่างประเทศภาษาใดบ้าง
ก. ภาษาอังกฤษ ข. ภาษาฝรั่งเศส ค. ภาษาเยอรมัน ง. ถูกทุกข้อ