ระบบฟิวดัลหรือระบบศักดินาสวามิภักดิ์
ระบบฟิวดัลหรือระบบศักดินาสวามิภักดิ์ เป็นระบบการเมืองการปกครองสังคม และเศรษฐกิจของยุโรปในยุคกลาง ซึ่งเป็นลักษณะความสัมพันธ์ระหว่างกษัตริย์กับขุนนาง ขุนนางระดับสูงกับขุนนางระดับลองลงมา และเจ้าของที่ดินกับพลเมืองที่ทำมาหากินบนที่ดินนั้น
ระบบฟิวดัลพัฒนาการมาจากการปกครองของจักรวรรดิโรมันในยุคที่พวกอนารยชนรุกรานประชาชนจึงต้องพึ่งขุนนางที่ปกครองท้องถิ่น ขุนนางท้องถิ่นจึงมีอำนาจขึ้นเรื่อยๆ จักรพรรดิโรมันจึงต้องกระจายอำนาจให้แคว้นต่างๆปกครองดินอดนตนเอง มีกองทัพและกฎหมายตัดสินคดีความต่างๆ เพื่อคุ้มครองประชาชน
ต่อมาเกิดการช่วงชิงอำนาจในระหว่างผู้ปกครองจักรพรรดิต้องอาศัยกองกำลังและการสนับสนุนจากขุนนางในมีอำนาจมั่นคง จักรพรรดิจึงต้องพระราชทานที่ดินให้แก่ขุนนางหรือ ลอร์ด เพื่อให้ขุนนางจงรักภักดี และเป็นการตอบแทนความดีความชอบจากการทำสงคราม ขุนนางหรือลอร์ดจะนำที่ดินที่ได้รับพระราชทานมาแบ่งให้กับขุนนางระดับรองลงไป เรียกว่า วัสซัล ซึ่งเป็นผู้หาประโยชน์ในที่ดินนั้นคือ จะปกครองดูแลผู้คนที่ทำมาหากินบนที่ดินในเขตที่ตนรับผิดชอบ เรียกว่าแมนเนอร์ (Manor)ในแต่แมนเนอร์จะมีคฤหาสน์หรือปราสาทซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยของขุนนางและครอบครัว ปราสาทของขุนนางมีกำแพงล้อมรอบ เป็นศูนย์กลางของแมนเนอร์บริเวณรอบๆเป็นท้องไร่ท้องนาและที่อยู่อาศัยของประชาชนที่ทำงานในที่ดินนั้น ซึ่งอยู่รวมกันเป็นหมู่บ้าน แต่ละแมนเนอร์จึงเป็นหน่วยเศรษฐกิจแบบพึ่งพาตนเอง โดยไม่ต้องอาศัยสินค้าจากภายนอก ประชนที่อาศัยและทำงานในที่ดินนั้นเรียกว่า เซิร์ฟ (Serf) ซึ่งจะจ่ายผลผลิตให้เจ้าของที่ดิน และอุทิศแรงงานทำการเพราะปลูกในที่ดินของเจ้าของที่ดินเป็นการตอบแทน เรียกระบบเศรษฐกิจแบบนี้ว่า ระบบเศรษฐกิจแบบแมนเนอร์ (Manorial System)
ระบบฟิวดัลเริ่มล่มสลายในราวปลายคริสต์ศตวรรษที่ ๑๑ เมื่อเศรษฐกิจในยุโรปเจริญเติบโตขึ้น จำนวนประชากรเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เกิดเมื่องที่เป็นศูนย์กลางการค้าและเมืองอุตสาหกรรมหลายแห่ง โดยเฉพาะเมืองท่าต่างๆทำให้ผู้คนที่อยู่ในแมนเนอร์อพยพเข้าไปอยู่ในเขตเมืองเพื่อทำงานและได้สิทธิเป็นพลเมือง เกิดการขาดแคลนแรงงานภาคเกษตร ทำให้ระบบแมนเนอร์ล่มสลาย ผนวกกับขุนนางที่เคยมีอำนาจต้องออกไปทำสงครามครูเสดเสียชีวิตเป็นจำนวนมากและยากจนมาก เป็นผลทำให้ระบบฟิวดัลเสื่อมอำนาจลงในที่สุดจนล่มสลายในคริสต์ศตวรรษที่๑๓-๑๔
อิทธิพลขอลระบบฟิวดัลที่มีต่อพัฒนาการของยุโรป
ด้านการปกครอง
ระบบฟิวดัลเป็นรากฐานการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น เป็นรูปแบบการปกครองท้องถิ่นของดินแดนต่างๆในยุโรป เมื่อระบบฟิวดัลล่มสลาย กษัตริย์สามารถสถาปนาอำนาจทางการเมืองได้อย่างมันคง ทำให้เกิดการสร้างรัฐชาติ และพัฒนาเป็ฯประเทศในเวลาต่อมา
ด้านสถาปัตยกรรม
สถาปัตยกรรมในสมัยฟิวดัลสะท้อนอยู่ในปราสาทหรือคฤหาสน์ของลอร์ด ที่เป็นศูนย์กลางในแมนเนอร์ รับอิทธิพลจากสิ่งก่อสร้างความรู้สึกมั่นคง แข็งแกร่งสำหรับเป็ฯที่อยู่อาศัยและป้องกันศัตรูที่มากรุกรานได้
ด้านเศรษฐกิจและสังคม
ในช่วงปลายสมัยฟิวดัล เศรษฐกิจขยายตัวสูงขึ้นมาก ทำให้เกิดชนชั้นกลางซึ่งเป็นกลุ่มพ่อค้าและพวกช่างเรียกว่า ชนชั้นกระฎุมพี (bourgeois)หมายถึงชนชั้นที่เป็นอิสระไม่อยู่ในระบบแมนเนอร์ และได้รวมตัวจัดตั้งสมาคมช่างฝีมือหรือสมาคมอาชีพ เพื่อพัฒนาแรงงานและคุณภาพสินค้า
การเสื่อมของระบบฟิวดัลระบอบฟิวดัลหรือระบอบศักดินาสวามิภักดิ์
คำว่า feudalism มีรากศัพท์มาจากภาษาละตินว่า fedum ตรงกับภาษาอังกฤษว่า feeหรือ fief หมายถึงที่ดิน ซึ่งบุคคลที่ได้รับที่ดินจากเจ้านาย( Lord) เรียกว่า วัสซัล(ข้า)จะต้องให้ความเคารพและรับใช้เจ้านายเพื่อตอบแทนสิทธิที่ได้ใช้ที่ดินผืนนั้น เป็นระบบการปกครองในยุโรปสมัยกลาง ที่มีการกระจายอำนาจ และเป็นรากฐานการปกครองท้องถิ่นของดินแดนต่างๆในยุโรป
สาเหตุการเกิดระบอบฟิวดัล
1. ประเพณีของชาวโรมันในการแสวงหาผู้อุปการคุณและฝากตัวกับขุนนางที่มีอำนาจ เพื่อให้รอดพ้นจากการรุกรานของพวกอนารยชนเผ่ากอทหรือเยอรมันและโจรผู้ร้าย
2. ประเพณีคอมิสเตตัส (comistatus) เป็นประเพณีที่ชายฉกรรจ์หรือนักรบกระทำสัตย์ปฏิญาณว่าจะจงรักภักดีซื่อตรงต่อหัวหน้าทั้งในยามสงบสุขและยามสงคราม จนกว่าชีวิตจะหาไม่
รูปแบบการปกครอง
เป็นระบอบการปกครองแบบกระจายอำนาจจากกษัตริย์ไปยังขุนนาง ผู้ที่ได้รับสิทธิในการครอบครองที่ดินเรียกว่าเจ้านายหรือลอร์ด ส่วนผู้ที่ได้รับมอบที่ดินเรียกว่า วัสซัล(ข้า) แล้วนำไปจัดตั้งเป็นเขตแมเนอร์ มีการบริหารจัดการที่ดินและปกครองตนเองแบบเบ็ดเสร็จ โดยมีวัสซัลเป็นเจ้านายของแต่ละแมเนอร์ มีชาวนาและข้าทาส เป็นผู้ใต้ปกครองมีหน้าที่ทำนาและรับใช้เจ้านาย
ในขณะเดียวกันเจ้านายก็ให้ความคุ้มครองชาวนาและข้าทาส จึงเกิดความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันระหว่างเจ้านายกับข้า ประเทศที่เคยใช้ระบบฟิวดัล เช่น ฝรั่งเศส เยอรมัน
charlem-crowned farmer
กษัตริย์และขุนนางในระบอบฟิวดัล เขตแมเนอร์ของขุนนาง
ที่มา : //www.sites.goole.com ที่มา : //www.answers.com
สังคมในระบอบฟิวดัล ประกอบด้วย
1. กษัตริย์ มีฐานะเป็นเจ้านายสูงสุด
2. ขุนนาง (ผู้ที่ได้รับกรรมสิทธิ์ที่ดินจากกษัตริย์และเป็นเจ้าของชาวนา ,ข้าทาส)
3. อัศวิน (ลูกของขุนนาง)
4. ชาวนา , ข้าทาส
feudal
ที่มา : //www.thaigoodview.com
การเสื่อมของระบอบฟิวดัล สาเหตุเกิดจาก
1. การปฏิวัติทางเศรษฐกิจคริสต์ศตวรรษที่ 11 ทำให้การค้าและอุตสาหกรรม
มีความเจริญก้าวหน้า
2. การฟื้นฟูการค้ากับตะวันออกใกล้หรือเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ ทำให้มีการไถ่ตัวข้าทาสเป็นอิสระ โดยไปทำการค้าเป็นช่างฝีมือ มีการเลื่อนฐานะเป็นชนชั้นกลางและมีอิทธิทางเศรษฐกิจ
3. เกิดโรคระบาด กาฬโรคทั่วยุโรปในคริสต์ศตวรรษที่ 14 ทำให้แรงงานหายาก
ข้าทาสมีโอกาสเป็นอิสระ มีการโยกย้ายที่อยู่ ระบบแมเนอร์จึงเสื่อมลง
4. มีทหารรับจ้าง ชาวนาหนีไปเป็นทหารรับจ้าง เกิดการจลาจลของชาวไร่ ชาวนา
5. สงครามครูเสด และสงคราม 100 ปี ทำให้อัศวินเสียชีวิตมาก กษัตริย์ยึดอำนาจ
คืนจากขุนนางโดยมีพ่อค้า ชนชั้นกลางสนับสนุน กษัตริย์เริ่มติดต่อโดยตรงกับประชาชนทรงมีอำนาจปกครองอย่างแท้จริง ยุบกองทัพของขุนนาง ระบบฟิวดัลได้วิวัฒนาการเป็นการปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ในสเปนและฝรั่งเศสในเวลาต่อมา
มรดกทางวัฒนธรรมของสังคมฟิวดัล
1. ยศถาบรรดาศักดิ์ของขุนนางเช่น อาร์ชดุ๊ก ดุ๊ก เคาน์ต์ ไวส์เคานต์ บารอน ลอร์ดฯ
2. การให้เกียรติสตรีตามข้อปฏิบัติของอัศวินกลายเป็นมารยาทสังคมของชาวตะวันตก
3. การปกครองแบบกระจายอำนาจจากส่วนกลางสู่ท้องถิ่น
Share this:
Like this:
ถูกใจ กำลังโหลด...