ข้ามไปยังเนื้อหา
คุณลักษณะของครูในศตวรรษที่ 21 คำว่า “ครู” เป็นคำที่เราคุ้นเคยกันมาตลอด ครู คือ ผู้ที่ให้คำแนะนำ เพื่อให้เกิดประโยชน์ทางการเรียน สำหรับผู้เรียน หรือนักเรียน/นักศึกษาในสถาบันการศึกษาต่าง ๆ รวมทั้งสถาบันการศึกษา รร.เหล่า สายวิทยาการและหน่วยจัดการศึกษาของ ทบ. ที่มีหน้าที่ให้การฝึก
ศึกษาเกี่ยวกับวิชาความรู้ทางทหารวิชาการ หลักการคิด รวมถึงการปฏิบัติและแนวทางในการทำงาน บทบาทหน้าที่ของ ครู มีการปรับเปลี่ยนไปตามยุคตามสมัย เพื่อให้ทันสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปโดยเฉพาะในยุคปัจจุบันเป็นยุคแห่งเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารที่ทันสมัย มีความก้าวหน้า และสามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสารได้มากและรวดเร็วขึ้น ดังนั้น ครูจึงจำเป็นต้องปรับตัวให้พร้อมและพัฒนาตนเองให้ทันยุคที่เปลี่ยนไป อีกทั้งต้องมีความกระตือรือร้นที่จะพัฒนาด้านทักษะวิทยาการให้ทันสมัยเพื่อให้เกิดการเรียนรู้เทคนิค
วิธีการเรียน การสอนแบบใหม่ๆ ที่มีประสิทธิภาพ บทบาทของครูในศตวรรษที่ 21 บทบาทของ e – teacher ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ
ส่วนที่ 1 ครูทำหน้าที่ วางแผน ออกแบบ ดำเนินการจัดกิจกรรมที่หลากหลายและจัดเตรียมแหล่งเรียนรู้ให้เพียงพอ รวมทั้งจัดการประเมินผลอย่างชัดเจนได้มาตรฐาน ส่วนที่ 2 ครูเป็นผู้ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและเทคโนโลยีการสื่อสารเป็นสื่อในการจัดการเรียนรู้
ลักษณะของ e – teacher สรุปได้ 9 ประการ ดังนี้
- Experience ครูควรสร้างสรรค์และเรียนรู้การใช้เครื่องมือ/เทคโนโลยีใหม่ ๆ เช่น Internet
- Extended ครูควรค้นหาความรู้ตลอดเวลา มีการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ในการค้นคว้าหาความรู้ด้วยเทคโนโลยี
- Expanded ครูควรขยายผลความรู้ เพื่อให้เกิดการเพิ่มพูนความรู้ที่เป็นประโยชน์ต่อประชาชน ชุมชนโดยรวม
- Exploration ครูควรค้นคว้าและเลือกเนื้อหาสาระ เอกสารหลักฐานอ้างอิง ที่ทันสมัย เพื่อให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ในการนำมาพัฒนาการจัดการเรียนการสอน
- Evaluation ครูควรเป็นนักประเมินที่ดี มีการนำเทคโนโลยีมาใช้ในการประเมินผล และให้ เหมาะสมกับรูปแบบการเรียน เพราะไม่ใช่ทุกเทคโนโลยีจะใช้ได้กับการเรียนทุกรูปแบบ
- End – User ครูควรเป็นผู้ใช้เทคโนโลยีได้อย่างหลากหลายและสามารถเป็นผู้ใช้ปลายทางที่ดี เช่น สามารถ Browse ไป Web Site ได้ เป็นต้น
- Enabler ครูควรสามารถนำเทคโนโลยี ซอฟต์แวร์ ฮาร์ดแวร์ มาใช้ในการสร้างบทเรียน สื่อ ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ เพื่อเป็นการสร้างแรงจูงใจในการเรียนให้กับผู้เรียนมากขึ้น
- Engagement เป็นลักษณะครูที่ให้ความร่วมมือ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพื่อให้เกิดความคิดใหม่ ๆ
- Efficient and Effective ครูที่มีประสิทธิภาพประสิทธิผล ในการใช้เทคโนโลยีได้อย่างคล่องแคล่ว เป็นผู้ผลิต ผู้กระจาย และผู้ใช้ความรู้จาก e 8 ข้อข้างต้น การปรับบทบาทและพัฒนาครูให้เป็น e – teacher อาจไม่ใช่เรื่องง่าย แต่มีความจำเป็นอย่างยิ่งกับสภาวการณ์ในปัจจุบัน และเป็นกลไกสำคัญในการปฏิรูปการศึกษาให้ประสบความสำเร็จ
ห้องเรียนสำหรับการศึกษาศตวรรษที่ 21
สำหรับผู้เขียน Biog เอง โดยส่วนตัวได้มีโอกาสเป็นผู้สอนในโรงเรียนเล็กๆแห่งหนึ่ง ซึ่งในฐานะที่เราเป็นผู้สอน เราจะมองเห็นว่าโลกทุกวันนี้ก้าวไปไกลมาก ทั้งในเรื่องเทคโนโลยีและการใช้ชีวิตในส่วนต่างๆ ฉะนั้นเราต้องก้าวให้ทันกับทุกสถานการณ์ ให้ทันยุคสมัยที่มันกำลังเปลี่ยนไปเรื่อยๆ ยิ่งเป็นผู้สอนยิ่งต้องรู้ให้ไว ต้องรู้ก่อนผู้เรียน เพื่อที่เราจะได้นำสิ่งที่เรารู้ก่อนเหล่านั้นกลับไปสอนเขาได้
e – teacher คือลักษณะ 9 ประการที่ครูใน ยุคศตวรรษที่ 21 “ ควรพึงมี ” โดยส่วนตัว ถ้าให้เลือก e – teacher มา 1 ข้อ ที่ตัวเองด้อยและมีน้อยที่สุด ณ ตอนนี้ คงจะเลือกเป็น e ที่ข้อสุดท้าย คือ Efficient and Effective ให้เป็นข้อที่ตัวเองมีน้อยที่สุด เหตุผลคงเนื่องจาก Efficient and Effective เป็น e ที่เป็นศูนย์รวมของ e ทั้ง 8 ข้อก่อนหน้า มาเข้าไว้ด้วยกัน ถ้าจะให้อธิบายขยายความก็คงหมายถึงว่าผู้เขียนเอง ยังขาดหรือยังชำนาญใน 8e เริ่มต้นไม่เพียงพอ เลยทำให้ ยังเป็นผู้สอนที่ไม่สมบูรณ์แบบตามหลักของ ครูในยุคศตวรรษที่ 21 นั่นเอง แต่เมื่อเรารู้ว่าเราขาดสิ่งไหน เรายิ่งต้องพยายามเรียนรู้เพิ่มขึ้นเพื่อที่จะได้ก้าวสู่การเป็น e – teacher ที่สมบูรณ์แบบต่อไป
“เมื่อรู้ว่าด้อย เมื่อรู้ว่าขาด ก็จงเร่งพัฒนาตน หมั่นฝึกฝนอย่าให้ขาด”
จาก”ผู้สอน (Instructor)”มาสู่การ “ผู้อำนวยความสะดวก(facilitator)”หรือ “โค้ช (Coach)”
ครูในศตวรรษที่ 21 ที่ทรงประสิทธิภาพ ควรมีคุณลักษณะที่จำเป็นอย่างไรบ้าง และเพื่อให้ผู้เรียนมีทักษะในศตวรรษที่ 21 (3Rx8Cx2L)ครูควรมีบทบาทอย่างไรบ้าง
ครูในศตวรรษที่ 21 ที่ทรงประสิทธิภาพ ควรมีคุณลักษณะที่จำเป็นอย่างไรบ้าง
——— ครูในศตวรรษที่ 21 นั้น จะต้องเปลี่ยนบทบาทของผู้สอน มาเป็นผู้อำนวยความสะดวก(facilitator)หรือ ผู้แนะแนวทาง (guide/coach) ครูจึงต้องพร้อมที่จะปรับตัวและพัฒนาตนเองให้เท่าทันเทคโนโลยี อยู่เสมอ และต้องมีความกระตือรือร้นที่จะพัฒนาทักษะและวิทยาการให้ทันสมัย เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ เทคนิควิธีการ การจัดกกิจกรรมการเรียนรู้แบบใหม่ๆ
โดยการเน้นให้ผู้เรียนลงมือปฎิบัติได้ด้วยตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
——– โดยลักษณะของครูในยุคศตวรรษที่ 21 จะต้องมีลักษณะ E-Teacher”ดังนี้
1. Experience มีประสบการณ์ในการจัดการเรียนรู้แบบใหม่ อย่างที่กล่าวมา ครูไม่ใช่ผู้สอน แต่ครูจะเป็นผู้ชี้แนะให้แก่ผู้เรียน โดยครูจะต้องจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้แก่ผู้เรียนที่ไม่จำเป็นจะต้องอยู่ภายในห้อง แต่เปิดกว้างให้แก่ผู้เรียนได้รับประสบการณ์ใหม่
2. Extended มีทักษะการแสวงหาความรู้ ครูจึงต้องรู้เท่าทันความเป็นไปของโลก การค้นหาความรู้ใหม่ เพื่อนำมาจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน ไม่ซ้ำซาก
3. Expended มีความสามารถในการถ่ายทอดหรือขยายความรู้ของตนสู่นักเรียนผ่านสื่อเทคโนโลยีได้อย่างมีประสิทธิภาพ การที่เทคโนโลยีได้เข้ามามีบทบาทในการดำเนินชีวิตมากมาย โดยเฉพาะในด้านการเรียนรู้ของผู้เรียน ครูจึงต้องมีทักษะในการใช้สื่อ เทคโนโลยีและนวัตกรรมต่างๆ ให้เหมาะสมและให้ตื่นตัวในการเรียนรู้
4. Exploration มีความสามารถในการเสาะหาและคัดเลือกเนื้อหาความรู้หรือเนื้อหาที่ทันสมัย เหมาะสมและเป็นประโยชน์ต่อผู้เรียนผ่านทางสื่อเทคโนโลยี ครูจึงต้องค้นหาความรู้ใหม่ๆ และใช้สื่อเทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์
5. Evaluation เป็นนักประเมินที่ดี มีความบริสุทธิ์และยุติธรรม และสามารถใช้เทคโนโลยีในการประเมินผล
ครูที่ดีจะต้องมีความรักและเมตตาต่อศิษย์ทุกคน ไม่ลำเอียง รวมทั้งการประเมินผลที่ตรงกับสภาพจริงของผู้เรียนแต่ละคนโดยการนำเทคโนโลยีเข้ามาช่วย ซึ่งผลนั้นจะทำให้ทราบถึงประสิทธิภาพของผู้เรียนและผู้สอน นำมาปรับปรุงกิจกรรมการเรียนรู้ให้ดียิ่งขึ้น
6. End-User เป็นผู้ที่ใช้เทคโนโลยี (user) อย่างคุ้มค่า และใช้ได้อย่างหลากหลาย ซึ่งครูจะต้องรู้จักการใช้เทคโนโลยีให้เป็นประโยชน์ เช่น การค้นหาข้อมูล เนื้อหา เพื่อนำมาใช้ในการจัดกิจกรรมให้กับผู้เรียน
7. Enabler สามารถใช้เทคโนโลยีสร้างบทเรียน ครูจะต้องสามารถนำเทคโนโลยี หรือนวัตกรรมใหม่ๆ ที่ทันสมัย มาใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนสามารถเข้าถึงได้ง่าย และตื่นตัวในการเรียนรู้
8. Engagement ต้องร่วมมือและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันผ่านสื่อเทคโนโลยีจนพัฒนาเป็นเครือข่ายความร่วมมือ โดยครูด้วยกันสามารถมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ข่าวสาร หรือแชร์ประสบการณ์ต่างๆ เพื่อเป็นแนวทางในการไปพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้แก่ผู้เรียน เช่น เครือข่ายครูบน Web ต่างๆ
9. Efficient and Effective สามารถใช้สื่อเทคโนโลยีอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลทั้งในฐานะที่เป็นผู้ผลิตความรู้ ผู้กระจายความรู้ และผู้ใช้ความรู้ เชน การสร้าง Web ข่าวสาร ประชาสัมพันธ์ หรือความรู้ต่างๆ แบบออนไลน์ที่ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ และเข้าถึงได้ทุกที่ทุกเวลา
————-เพื่อให้ผู้เรียนมีทักษะในศตวรรษที่ 21 (3Rx8Cx2L) ครูจึงต้องมีความตื่นตัวและเตรียมพร้อมในการจัดการเรียนรู้แก่ผู้เรียน ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ที่ต้องเรียนรู้ไปตลอดชีวิต คือ 3R 8C และ 2L ที่เป็นทักษะจำเป็นยิ่งทั้งในทักษะพื้นฐาน คือ 3R Reading (อ่านออก) (W)Riting (เขียนได้) (A)Rithmetics (คิดเลขเป็น) โดยครูจะต้องจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับ ผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 ไม่ใช่แค่อ่านออกเท่านั้น แต่จะต้องมีทักษะในการอ่าน คิดวิเคราะห์ แยกแยะ และสามารถเขียนสรุป หรือจับใจความสำคัญ รวมถึงการคิดเลขเป็น และ 8C ทักษะรู้เท่าทัน ครูจะต้องให้ผู้เรียนแก้ปัญหาด้วยตัวเอง เป็นฝึกทักษะให้ผู้เรียนมีการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สู่การมีความคิดสร้างสรรค์ ทำงานแบบร่วมมือ ใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมในการสื่อสาร ให้เท่าทันยุคใหม่ ก้าวทันการเปลี่ยนแปลงของสังคม เพื่อการออกไปเผชิญโลกภายนอกที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างมีประสิทธิภาพ และ 2L ทักษะการเรียนรู้และความเป็นผู้นำ การฝึกให้ผู้เรียนรู้จักแสวงหาความรู้ใหม่ๆ ให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลง การลงมือทำสิ่งต่างๆ ด้วยตนเอง การทำงานแบบร่วมมือ รวมทั้งการฝึกภาวะการเป็นผู้นำให้กับผู้เรียน โดยครูเป็นผู้คอยให้คำชี้แนะและยังชี้ทิศทางของการศึกษาที่จะเปลี่ยนไปไม่ว่าจะอิทธิพลของเทคโนโลยีที่จะเข้ามาปรับเปลี่ยนวิธีการเรียนรู้ โดยรูปแบบชั้นเรียน ครูจะต้องจัดให้มีลักษณะเป็นห้องทำงานปฏิบัติการ (Studio) รวมถึงกระบวนการจัดการเรียนรู้ที่เน้นเรียนเป็นทีมและลงมือทำ (Team
Learning & Active Learning )