ตัวอย่างกิจการที่ใช้ระบบการสะสมต้นทุนแบบต้นทุนงานสั่งทำ เช่น กิจการโรงพิมพ์รับพิมพ์การ์ดแต่งงาน การ์ดงานบวช หรือการ์ดขึ้นบ้านใหม่ เป็นลูกค้าสั่งทำเฉพาะเจาะจง จะผลิตในจำนวนที่ลูกค้าสั่งทำ ไม่ได้ทำเผื่อให้ลูกค้าอื่นหรือกิจการรับทำชุดพลศึกษาของนักเรียนแต่ละโรงเรียนซึ่งมีลักษณะแตกต่างกันไปทั้งแบบ สี และเนื้อผ้า กิจการจะทำการผลิตตามจำนวนที่สั่งทำของแต่ละโรงเรียนเท่านั้น หรือกิจการรับเหมาก่อสร้าง กิจการเฟอร์นิเจอร์ที่ลูกค้าสั่งทำสินค้าที่มีลักษณะพิเศษ สินค้าที่มีการสั่งทำในจำนวนที่จำกัดตามแบบเฉพาะเจาะจง เป็นต้น
บัตรต้นทุนงาน (Job cost sheet)
การผลิตสินค้าตามระบบงานสั่งทำเป็นการผลิตสินค้าที่มีลักษณะพิเศษแตกต่างกันเพื่อแยกต้นทุนการผลิตแต่ละงานออกจากกันจึงจัดทำ “บัตรต้นทุนงาน” เพื่อสะสมต้นทุนการผลิตของแต่ละงานอย่างชัดเจน “บัตรต้นทุนงาน” ทำหน้าที่เสมือนเป็นบัญชีย่อยแสดงรายละเอียดเกี่ยวกับต้นทุนของงานที่ทำการผลิต เมื่อผลิตเสร็จก็จะรวบรวมต้นทุนการผลิตทั้งหมดของแต่ละงาน
จาก “บัตรต้นทุนงาน” เพื่อบันทึกโอนต้นทุนสินค้าที่ผลิตเสร็จออกจากบัญชีงานระหว่างทำไปบัญชี
สินค้าสำเร็จรูปรอการส่งมอบให้ลูกค้าต่อไป
“บัตรต้นทุนงาน” เป็นเอกสารที่กิจการออกแบบขึ้นเพื่อเก็บรายละเอียดเกี่ยวกับการรับคำสั่งผลิตจากผู้สั่งทำ เช่น จำนวนสินค้าที่สั่ง วันที่สั่ง วันที่ผลิตเสร็จ พร้อมทั้งแสดงรายละเอียดเกี่ยวกับการใช้วัตถุดิบทางตรง แรงงานทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิต รวมถึงรายละเอียดอื่นที่จำเป็น
ตัวอย่างบัตรต้นทุนงาน
การสะสมต้นทุนตามระบบต้นทุนงานสั่งทำ “บัญชีงานระหว่างทำ” ทำหน้าที่เป็นบัญชีคุม
ยอดส่วน “บัตรต้นทุนงาน” ทำหน้าที่เป็นบัญชีย่อย
บัตรต้นทุนงาน (Job cost sheet)
การบันทึกบัญชีตามระบบต้นทุนงานสั่งทำ บันทึกในสมุดบันทึกรายการขั้นต้นและผ่านรายการไปขั้นหลายตามส่วนประกอบของต้นทุนการผลิตดังนี้
1. บันทึกการจัดซื้อ คำนวณและบันทึกการเบิกวัตถุดิบ
2. คำนวณและบันทึกค่าแรง
3. คำนวณและบันทึกค่าใช้จ่ายการผลิต
4. คำนวณและบันทึกต้นทุนสินค้าที่ผลิตเสร็จ
5. คำนวณและบันทึกต้นทุนสินค้าที่ขาย
เมื่อผ่านรายการไปบัญชีแยกประเภททั่วไปแล้วเพิ่มการจัดทำ “บัตรต้นทุนงาน” เพื่อสะสมต้นทุนการผลิตของแต่ละงานแยกจากกัน โดยทุกครั้งที่บันทึกต้นทุนการผลิตเข้าบัญชีงานระหว่างทำซึ่งถือเป็นบัญชีคุมยอดแล้วก็ผ่านต้นทุนการผลิตของแต่ละงานสะสมเข้าบัตรต้นทุนงานตามรายละเอียดของแต่ละงาน
ตัวอย่างที่ 1 บริษัท ริมวัง จำกัดใช้ระบบต้นทุนงานสั่งทำ คิดค่าใช้จ่ายการผลิตเข้างาน 150%ของค่าแรงทางตรง ผลต่างของผลิตคิดเข้างานให้ปิดเข้าบัญชีต้นทุนขาย ข้อมูลเกี่ยวกับการผลิต
ระหว่างเดือนมีนาคม มีดังนี้
1. งานระหว่างทำคงเหลือยกมา 11,500 บาท คือ งานเลขที่ 101 ประกอบด้วย
วัตถุดิบทางตรง 4,000 บาท
ค่าแรงทางตรง 3,000 บาท
ค่าใช้จ่ายการผลิตคิดเข้างาน 4,500 บาท
2. ระหว่างเดือนมีนาคม เริ่มงาน 3 งาน คือ งานเลขที่ 102, 103 และ 104
3. เบิกวัตถุดิบทั้งสิ้น 29,000 บาท
· งาน 101 จำนวน 3,000 บาท
· งาน 102 จำนวน 8,000 บาท
· งาน 103 จำนวน 10,000 บาท
· งาน 104 จำนวน 5,000 บาท
· วัตถุดิบทางอ้อม 3,000 บาท
4. ค่าแรงมีจำนวน 24,000 บาท
· งาน 101 จำนวน 2,000 บาท
· งาน 102 จำนวน 5,000 บาท
· งาน 103 จำนวน 8,000 บาท
· งาน 104 จำนวน 5,000 บาท
· แรงงานทางอ้อม 4,000 บาท
5. จ่ายค่าใช้จ่ายการผลิตอื่นเป็นเงินสด จำนวน 13,000 บาท และคิดค่าเสื่อมราคาอาคารโรงงานและเครื่องจักร 12,000 บาท