�繡����¢ͧ���ѹ���Ѵ�Ӣ������ͻ���ҳ �.�.528 �¨ѡþ�ôԨ�ʵ���¹ (Justinian) ���駡�����â�鹤��˹�� ��Сͺ仴��¹ѡ�����·���ժ������§ �����Ǻ������������ѹ������ѡɳ�����Ǵ������觢�����ͻ���ª��㹡���֡�Ҩ��� ��Ѵ��ͤ�������ǡѺ��ʹ������觷������������͡�������������ѡ�Ӥѭ ������¡�����š����©�Ѻ������ ������š����¨�ʵ���¹ ���� ������ ����� ������ʔ (Corpus Juris Civilis) ����繡����©�Ѻ������Է�Ծ������˹�͡����¢ͧ����ȵ�ҧ� ����û������ѧ� �����ҧ�ҡ �����繡����·���դ���������ѡ�繰ҹ ���ͧ�ҡ��Ѵ���繡���������ѡɳ��ѡ�÷��������ö�ִ�����Ẻ���ҧ�� ����ѧ����ö����������ҧ���ҧ��ҧ�ա���� �֧�繻����š����·���Ҩ���������� �繵�Ẻ�ͧ��ѡ����������Ǥ����Դ㹡�èѴ�ӻ����š����¢ͧ����ȵ�ҧ� �������ѧ��� �Ҩ��֧㹻Ѩ�غѹ
�ѡþ�ôԨ�ʵ���¹ (The Justinian) ��ç�ô����ա���Ǻ�����Ҩ��յ���ླ���С����¢ͧ�ǡ���ѹ����ա����ҧ������ѡɳ��ѡ�â���������Ǻ���������������ҧ������º �����������¡ѹ 4 ��ǹ���
บริเวณที่ตั้งของกรุงโรมมีพวกอิทรัสกัน ครอบครองได้รับอารยธรรมของกรีก และเอเชียไมเนอร์ พวกอิทรัสกันมีถิ่นเดิมอยู่ในเอเชียไมเนอร์ อพยพเข้ามาในแหลมอิตาลีได้นำความเชื่อในศาสนาของกรีก ศิลปะการแกะสลัก การทำเครื่องปั้นดินเผา อักษรกรีก การหล่อทองแดงและบรอนซ์ การปกครองแบบนครรัฐ การวางผังเมือง การสร้างอาวุธ เข้ามาเผยแพร่ ในบริเวณแหลมอิตาลียังเป็นที่อยู่อาศัยของผู้อพยพจากเผ่าอื่น ๆ ได้แก่ พวกละตินซึ่งเป็นบรรพบุรุษของชาวโรมันในแถบที่ราบละตินทางตอนใต้ของแม่น้ำไทเบอร์ มีอาชีพเพาะปลูกเลี้ยงสัตว์ และได้ขับไล่กษัตริย์อิทรัสกันออกจากบัลลังก์และจัดตั้งโรมเป็นสาธารณรัฐ แต่อำนาจการปกครองตกเป็นของชนชั้นสูง เรียกว่า พวกทรีเซียน พวกราษฎรสามัญหรือเพลเบียน ไม่มีสิทธิใดในสังคมและการเมือง ความขัดแย้งระหว่างพวกพาทรีเซียนและเพลเบียนนำสู่การต่อสู้ระหว่างชนชั้นทั้งสองและการออกประมวลกฎหมายฉบับแรกของโรมัน เรียกว่า กฎหมายสิบสองโต๊ะ ( Law of the Twelve Tables ) เพื่อใช้บังคับให้ชาวโรมันทุกคนปฏิบัติอยู่ในกรอบเดียวกันของกฎหมายและสังคม นับเป็นมรดกชิ้นสำคัญของโรมที่ถือว่าเป็นแม่บทของกฎหมายโลกตะวันตก ( โรมันรับมาจากเปอร็เซีย )โรมันทำสงครามพิวนิก กับพวกคาร์เทจที่ตั้งอาณาจักรบริเวณเหนือของทวีปแอฟริกา คาร์เทจเป็นฝ่ายแพ้ต้องสูญเสียอาณาจักรเปิดโอกาสให้โรมันเป็นเจ้าเหนือทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ผูกขาดการค้าระหว่างยุโรปตะวันตกกับยุโรปตะวันออกและเอเชียไมเนอร์ มีฐานะมั่งคั่งและมีอำนาจปกครองดินแดนกว้างใหญ่ไพศาล
เมื่อ 27 ปีก่อนคริสต์ศักราช โรมันได้ยุติการปกครองในระบอบสาธารณรัฐและหันมาใช้การปกครองแบบจักรวรรดิอย่างเป็นทางการ ออคเทเวียน ( Octavian ) ได้รับสมญานามว่า ออกัสตัส ( Augustus ) และสภาโรมันยกย่องให้
เป็นจักรพรรดิ พระองค์แรกของจักรวรรดิโรมัน โรมันเจริญสูงสุดและสามารถขยายอำนาจและอิทธิพลไปทั่วทั้งทวีปยุโรป มีการสร้างถนนทั่วไปเพื่อสะดวกในการลำเลียงสินค้าและทหารตลอดจนส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมในแขนงต่าง ๆ ในคริสคต์ศตวรรษที่ 5 จักรวรรดิโรมันได้อ่อนแอกรุงโรมถูกพวกอนารยชนเผ่าเยอรมันหรือเผ่ากอท เข้าปล้นสะดมหลายครั้ง จักรพรรดิของโรมันองค์สุดท้ายถูกอนายรชนขับออกจากบัลลังก์ ค.ศ. 476 ถือว่าเป็นการสิ้นสุดของจักรวรรดิโรมันและประวัติศาสตร์ยุคโบราณที่นับสืบทอดมาตั้งแต่การเกิดอารยธรรมในลุ่มแม่น้ำไทกริส – ยูเฟรทีสและลุ่มแม่น้ำไนล์
มรดกที่สำคัญทางด้านศิลปกรรมวัฒนธรรมของโรมัน
ชาวโรมันรับอารยธรรมกรีกทั้งทางตรงและทางอ้อม ชาวโรมันจะด้อยกว่าชาวกรีกในเชิงจินตนาการ
( ปรัชญา ) แต่โรมันมีความเฉลียวฉลาดในการดัดแปลงสอดคล้องถึงความต้องการของสังคมโรมันและระบอบการปกครองของประเทศชาวโรมันจะเป็นนักปฏิบัติมากกว่าชาวกรีก ชาวโรมันไม่นิยมสร้างวิหารขนาดใหญ่ถวายเทพเจ้าอย่างกรีก แต่กลับสร้างอาคารต่าง ๆ เพื่อสนองความต้องการของรัฐและประโยชน์ใช้สอยของสาธารณชน ตลอดจนความมีระเบียบวินัยวินัยและความรับผิดชอบ เช่น สร้างโรงมหรสพขนาดใหญ่จุผู้คนได้ถึง 67,000 คน เรียกว่า โคลอสเซียม เพื่อความหย่อนใจองประชาชน สถานที่อาบน้ำสาธารณะ เพื่อเป็นสถานที่พบปะสังสรรค์ ออกกำลังกาย อ่านหนังสือ ประตูเมือง ท่อส่งน้ำ ถนน สะพานขนาดใหญ่
สถาปัตยกรรม จะเน้นความใหญ่โต แข็งแรง ทนทานโรมันได้พัฒนาเทคนิคในการออกแบบก่อสร้างของกรีกเป็นประตูโค้ง เพดานหลังคาโค้ง ( รูปโดม ) ผนังก่ออิฐถือปูน กลายเป็นแบบอย่างในการก่อสร้างอาคารต่าง ๆ ในยุโรปสมัยกลาง
ประติมากรรม
บุคลิกภาพของมนุษย์อย่างสมจริงตามธรรมชาติ มีสัดส่วนงดงามเหมือนกรีก แต่โรมันจะพัฒนาศิลปะด้านการแกะสลักรูปเหมือนของบุคคลสำคัญ ๆ เช่น จักรพรรดิ นักการเมืองโดยเฉพาะในท่าครึ่งท่อนบน ได้อย่างสมบูรณ์ เพราะสามารถทำให้หินอ่อนแกะสลักนั้นดูมีชีวิต อีกทั้งสะท้อนบุคลิกภาพของบุคคลที่เป็นแบบอย่างสมจริงที่สุด
นอกจากนี้ชาวโรมันยังได้แกะสลักภาพนูนต่ำ เพื่อบันทึกเรื่องราวหรือเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์เพื่อสดุดีวีรกรรมของนักรบ
ด้านการประพันธ์
ระยะแรกบันทึกพงศาวดาร ตัวกฎหมายต่าง ๆ ตำราทหาร และการเกษตรกรรม งานประพันธ์ของกรีกมีสีสันและจินตนาการที่กว้างไกล เช่น เรื่องเทพปกรณัม หรือประเภทปรัชญาลึกซึ้ง แต่งานประพันธ์ที่เป็นของโรมันแท้ ๆ จะมีวัตถุประสงค์ที่จะรับใช้จักรวรรดิของตน งานประเภทนี้จะสดุดีความยิ่งใหญ่ของชาวโรมัน เช่น งานเขียนของเวอร์จิล เรื่อง อิเนียด เป็นมหากาพย์ว่าด้วยความเป็นมาของกรุงโรม สอดแทรกคำสั่งสอนเกี่ยวกับหน้าที่และความจงรักภักดีต่อจักรวรรดิ งานประวัติศาสตร์เน้นความยิ่งใหญ่ของโรม เช่น งานเขียน เรื่อง บันทึกสงครามกอล
ประวัติศาสตร์กรุงโรม งานเขียนเกี่ยวกับ อนารยชนเรื่อง เยอรมาเนีย ของ ทาซีตุส ซึ่งยังนิยมอ่านและศึกษากัน
มรดกที่ยิ่งใหญ่ของโรมัน ได้แก่ กฎหมายสิบสองโต๊ะเพื่อให้เกิดความยุติธรรมแก่ชาวโรมันอย่างเท่าเทียมกัน ประมวลกฎหมายโรมันนี้เป็นรากฐานของประมวลกฎหมายของประเทศต่าง ๆ เช่น อิตาลี ฝรั่งเศส สเปน ญี่ปุ่น
แต่อย่างไรก็ตามชาวโรมันประสบผลสำเร็จน้อยที่สุด คือ เลขคณิต สำหรับอาหรับมุสลิมจะถ่ายทอดวิทยาการตะวันออกให้แก่ยุโรป