Black Sword:
โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ
โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ เป็นพระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) ซึ่งทรงได้พระราชนิพนธ์แปลมาจากสุภาษิตภาษาอังกฤษ มาเป็นโคลงสี่สุภาพ เมื่อ พ.ศ.๒๔๒๓
โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ เป็นคำประพันธ์ที่มีความสำคัญและคุณค่ายิ่ง เนื้อความ สั่งสอนและเตือนใจคน โดยสอนให้ไตร่ตรองให้รอบคอบก่อนจะพูดหรือทำสิ่งใด เพราะ เมื่อตัดสินใจพูดหรือทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งลงไปแล้วเกิดผลเสีย ทำให้อยากจะเรียกคำพูดหรือเก็บเอาการกระทำนั้นคืนมา แต่ก็สายไปเสียแล้ว ไม่อาจแก้ไขอะไรได้แล้ว
โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ เป็นโคลงสี่สุภาพ ๑๒ บท ซึ่งมีบทนำ ๑ บท เนื้อเรื่อง ๑๐ บท และบทสรุป ๑ บท
โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ มีจุดประสงค์ในการแต่งเพื่อต้องการจะอธิบายสุภาษิตที่เกี่ยวกับนามธรรมซึ่งเป็นเรื่องใกล้ตัวที่เกี่ยวข้องกับคนทุกคน ทุกฐานะ ทุกอาชีพได้นำไปเป็นเครื่องโน้มนำให้ประพฤติชอบอย่างผู้มีสติและมีความปลอดโปร่งในชีวิต โดยแนะนำ ทั้งทางด้านมโนกรรม (การคิด) วจีกรรม (การพูด) และกายกรรม (การกระทำ) ซึ่งครอบคลุม และเหมาะสมที่จะเป็นเกราะป้องกันผู้ประพฤติ มิให้ต้องเสียใจเพราะสิ่งที่ตนคิด พูด และ กระทำ
- พระราชนิพนธ์อื่นในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว -
• โคลงสุภาษิตโสฬสไตรยางค์ คลิก
• กลับสู่ห้องหนังสือบ้านกลอนน้อย คลิก
Black Sword:
ขอขอบคุณรูปภาพจาก Internet
โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ
พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ที่มา : หนังสือบทละครเรื่อง เงาะป่า และ ประชุมโคลงสุภาษิต
สุภาษิตนฤทุมนาการ
กิจ ๑๐ ประการที่ผู้ประพฤติยังไม่เคยเสียใจ
๐ บัณฑิตวินิจแล้ว แถลงสาร สอนเอย
ทศนฤทุมนาการ ชื่อชี้
เหตุผู้ประพฤติปาน
ดังกล่าว นั้นนอ
โทมนัสเพราะกิจนี้ ห่อนได้เคยมี ฯ
๑. เพราะทำความดีทั่วไป
ทำดีไป่เลือกเว้น ผู้ใด ใดเฮย
แต่ผูกไมตรีไป รอบข้าง
ทำคุณอุดหนุนใน
การชอบ ธรรมนา
ไร้ศัตรูปองมล้าง กลับซ้องสรรเสริญ ฯ
๒. เพราะไม่พูดร้ายต่อใครเลย
เหินห่างโมหะร้อน ริษยา
สละส่อเสียดมารษา ใส่ร้าย
คำหยาบจาบจ้วงอา-
ฆาตขู่ เข็ญเฮย
ไปหมิ่นนินทาป้าย โทษให้ผู้ใด ฯ
๓. เพราะถามฟังความก่อนตัดสิน
ยินคดีมีเรื่องน้อย ใหญ่ไฉน ก็ดี
ยังบ่ลงเห็นไป เด็ดด้วน
ฟังตอบสอบคำไข คิดใคร่ ครวญนา
ห่อนตัดสินห้วนห้วน เหตุด้วยเบาความ ฯ
๔. เพราะคิดเสียก่อนจึงพูด
พาทีมีสติรั้ง รอคิด
รอบคอบชอบแลผิด ก่อนพร้อง
คำพูดพ่างลิขิต เขียนร่าง เรียงแฮ
ฟังเพราะเสนาะต้อง โสตทั้งห่างภัย ฯ
๕. เพราะงดพูดในเวลาโกรธ
สามารถอาจห้ามงด วาจา ตนเฮย
ปางเมื่อยังโกรธา ขุ่นแค้น
หยุดคิดพิจารณา แพ้ชนะ ก่อนนา
ชอบผิดคิดเห็นแม้น ไม่ยั้งเสียความ ฯ
๖. เพราะได้กรุณาต่อคนที่ถึงอับจน
กรุณานรชาติผู้ พ้องภัย พิบัติเฮย
ช่วยรอดปลอดความกษัย สว่างร้อน
ผลจักเพิ่มพูนใน อนาคต กาลแฮ
ชนจักชูชื่อช้อน ป่างเบื้องประจุบัน ฯ
๗. เพราะขอโทษบรรดาที่ได้ผิด
ใดกิจผิดพลาดแล้ว ไป่ละ ลืมเลย
หย่อนทิฐิมานะ
อ่อนน้อม
ขอโทษเพื่อคารวะ วายบาด หมางแฮ
ดีกว่าปดอ้อมค้อม คิดแก้โดยโกง ฯ
๘. เพราะอดกลั้นต่อผู้อื่น
ขันตีมีมากหมั้น สันดาน
ใครเกะกะระราน
อดกลั้น
ไป่ฉุนเฉียบเฉกพาล พาเดือด ร้อนพ่อ
ผู้ประพฤติดั่งนั้น
จักได้ใจเย็น ฯ
๙. เพราะไม่ฟังคำคนพูดเพศนิทาน
ไป่ฟังคนพูดฟุ้ง ฟั่นเฝือ
เท็จและจริงจานเจือ
คละเคล้า
คือมีดที่กรีดเถือ ท่านทั่ว ไปนา
ฟังจะพาพลอยเข้า
พวกเพ้อรังควาน ฯ
๑๐. เพราะไม่หลงเชื่อข่าวร้าย
อีกหนึ่งไป่เชื่อถ้อย คำคน ลือแฮ
บอกเล่าข่าวเหตุผล
เรื่องร้าย
สืบสอบประกอบจน แจ่มเท็จ จริงนา
ยังบ่ด่วนยักย้าย
ตื่นเต้นก่อนกาล ฯ
๐ ข้อความตามกล่าวแก้ สิบประการ นี้นอ
ควรแก่ความพิจารณ์ ทั่วผู้
แม้ละไป่ขาดปาน โคลงกล่าว ก็ดี
ควรระงับดับสู้ สงบบ้างยังดี ฯ
- จบโคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ -
โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ
พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ที่มา : หนังสือบทละครเรื่อง เงาะป่า และ ประชุมโคลงสุภาษิต
• กลับสู่ห้องหนังสือบ้านกลอนน้อย คลิก