จะแต่งงานทั้งที จดทะเบียนสมรสดีมั้ย?
‘จดทะเบียนสมรสดีมั้ย?’ น่าจะเป็นคำถามของใครหลายคนที่กำลังวางแผนแต่งงานอยู่ อันที่จริงการแต่งงานนั้นไม่ได้บังคับเรื่องการจดทะเบียนสมรส กล่าวคือ การจดทะเบียนสมรสขึ้นอยู่กับความสมัครใจของทั้งสองฝ่าย แล้วเราจะตัดสินใจอย่างไร ก่อนอื่นเราต้องมาดูข้อดี ข้อเสียของการจดทะเบียนสมรสกันก่อน
ประเด็น
| จดทะเบียนสมรส
| ไม่จดทะเบียนสมรส
|
1. สิทธิต่างๆ ตามกฎหมาย
| - การอุปการะเลี้ยงดูซึ่งกันและกัน
- สิทธิที่ภรรยาจะได้ใช้ชื่อสกุลสามี และเปลี่ยนสัญชาติตามสามีได้ (หรือไม่เปลี่ยนก็ได้)
- สิทธิที่จะได้รับมรดกหากอีกฝ่ายจากไปก่อน (เป็นทายาทโดยธรรมในการรับมรดก)
- สิทธิที่จะหึงหวงคู่สมรสอย่างถูกกฎหมาย ถ้ามีชู้ สามารถฟ้องร้องค่าเสียหายจากคู่สมรสและชู้ได้
- ถ้าหย่าร้าง มีสิทธิเรียกร้องค่าเลี้ยงดูได้
- มีสิทธิฟ้องเรียกค่าเสียหาย หรือเอาผิดแทนกันได้
- มีสิทธิรับเงินสินไหม หรือเงินชดเชยจากราชการ
กรณีเสียชีวิตและทุพพลภาพ
| - ไม่สามารถเรียกร้องสิทธิใดๆ ได้ตามกฎหมาย
- ไม่มีสิทธิในทรัพย์มรดก ยกเว้นมีชื่อเป็นทายาทตามพินัยกรรม (พินัยกรรมระบุให้รับมรดก)
|
2. ทรัพย์สิน
| - สินสมรส ได้แก่ รายได้ ทรัพย์สินที่เกิดขึ้นหลังสมรสแล้ว รวมถึงดอกผลของสินส่วนตัว ซึ่งต่างก็มีอำนาจจัดการสินสมรสเองได้ ไม่ต้องขออนุญาตต่อกัน เว้นแต่เป็นเรื่องที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจของครอบครัว ตามที่กฎหมายบัญญัติควบคุมไว้ จะต้องได้รับความยินยอมจากอีกฝ่ายหนึ่งก่อน
- ต่างฝ่ายมีสิทธิในสินสมรสกึ่งหนึ่ง
| - หากพิสูจน์ได้ว่ามีการอยู่กินฉันท์สามีภรรยา มีทรัพย์สินที่เกิดจากการทำมาหาได้ร่วมกัน จะถือว่ามีสิทธิร่วมกันในทรัพย์สินนั้น โดยจะมีสิทธิในทรัพย์คนละครึ่ง แต่หากอีกฝ่ายไม่ยินยอมให้แบ่งทรัพย์สิน อาจต้องฟ้องร้อง (และต้องหาหลักฐานมายืนยัน)
|
3. การทำนิติกรรมต่างๆ
| - ต้องได้รับความยินยอมจากคู่สมรส ทำให้มีความยุ่งยากในการจัดการทรัพย์สิน
| - ถ้าเป็นนิติกรรมเกี่ยวกับทรัพย์ที่มีสิทธิร่วมกัน ต้องได้รับความยินยอมเช่นกัน แต่ถ้าเป็นนิติกรรมส่วนตัว ไม่ต้องขอความยินยอม
|
4. หนี้สิน
| - หนี้ส่วนตัว ใช้สินส่วนตัวชำระก่อน ถ้าไม่พอจึงใช้สินสมรสในส่วนของตน
- หนี้ร่วม (หนี้สมรส) เจ้าหนี้มีสิทธิเรียกบังคับชำระหนี้ได้จากสินสมรส หากไม่พอชำระหนี้ เจ้าหนี้สามารถเรียกเอาจากสินส่วนตัวของทั้ง 2 ฝ่าย
| - ถ้ามีหนี้สินที่เกิดจากการทำมาหาได้ร่วมกัน ใช้ทรัพย์สินที่มีสิทธิ์ร่วมชำระ
- ถ้าเป็นหนี้ส่วนตัว ก็เป็นภาระส่วนตัว
|
5. บุตร
| - บุตรจะเป็นบุตรที่ถูกต้องตามกฎหมายของทั้งบิดาและมารดา
- ในกรณีเกี่ยวกับสิทธิของผู้รับค่าสินไหมทดแทนตามกฎหมาย บิดาหรือมารดา มีสิทธิเรียกร้องค่าเสียหาย ค่าสินไหม แทนกันและกัน ตัวอย่างเช่น รับเงินชดเชย ค่าสินไหมทดแทน กรณีที่ผู้เยาว์ มีบิดาหรือมารดา ซึ่งเป็นผู้ใช้อำนาจปกครองยังมีชีวิตอยู่
- เป็นทายาทโดยธรรมของทั้งบิดาและมารดา
- บิดามารดาก็เป็นทายาทโดยธรรมของบุตรเช่นกัน
| - บุตรจะเป็นบุตรที่ถูกต้องตามกฎหมายของมารดาเท่านั้น และจะไม่สามารถฟ้องเรียกค่าเลี้ยงดูจากบิดา เว้นแต่บิดาจดรับรองบุตร หรือรับรองโดยพฤติการณ์ (เชิดชู ให้ใช้นามสกุล ส่งเสียเลี้ยงดู) บุตรจึงจะมีสิทธิรับมรดกในฐานะทายาทโดยธรรมของบิดา และสามารถเรียกค่าเลี้ยงดูได้ (แต่บิดาไม่มีสิทธิรับมรดกจากบุตร เพราะไม่ใช่บิดาตามกฎหมาย)
|
6. การลดหย่อนภาษี
| - ลดหย่อนคู่สมรส*
- ลดหย่อนบิดามารดาของคู่สมรส*
- ลดหย่อนประกันชีวิตของคู่สมรส*
- ลดหย่อนประกันสุขภาพของบิดามารดาคู่สมรส*
- ลดหย่อนบุตร
- มีสิทธิเลือกที่จะแยกยื่นแบบหรือรวมยื่นแบบกับคู่สมรสได้ เพื่อการวางแผนภาษีที่เหมาะสม
* กรณีรวมยื่นหรือคู่สมรสไม่มีรายได้
| - ไม่สามารถใช้สิทธิลดหย่อนได้
|
6. ผลประโยชน์จากกรมธรรม์ประกันชีวิต
| - เงินคืนรายงวด เงินปันผล และเงินครบสัญญาจากกรมธรรม์ประกันชีวิตถือเป็นสินสมรส
- หากเป็นผู้รับผลประโยชน์จากกรมธรรม์ประกันชีวิต เช่น พ่อแม่ทำประกันชีวิตไว้ และให้คู่สมรสเป็นผู้รับผลประโยชน์ หากพ่อแม่เกิดเสียชีวิต ผลประโยชน์ที่ได้จากกรมธรรม์ถือเป็นสินส่วนตัว
|
|
7. หากต้องการเลิกรากัน
| - ต้องไปจดทะเบียนหย่า ซึ่งหากอีกฝ่ายไม่ยินยอม ต้องฟ้องร้องกัน
|
|
กล่าวโดยสรุป ความรักไม่ได้อยู่ที่ทะเบียนสมรส หรือกฎหมาย แต่อยู่ที่หัวใจของคู่รัก ทำให้การจดทะเบียนสมรสจะดีกับเราหรือไม่ ก็อยู่ที่การพูดคุยของทั้ง 2 ฝ่าย และความเข้าใจในบทบาทหน้าที่ของแต่ละฝ่าย และหาข้อตกลงร่วมกันบนพื้นฐานของความสุขในครอบครัวจะดีกว่า
บทความโดย : นิภาพันธ์ พูนเสถียรทรัพย์ CFP®
นักวางแผนการเงินอิสระ
นักเขียนและวิทยากร
การจดทะเบียนสมรสมีข้อดีข้อเสียอย่างไร
1.ทรัพย์สินเงินทองของสามีภรรยาจะแยกออกจากกัน ไม่มีสินสมรส ไม่ต้องจัดการเรื่องสินสมรสให้ยุ่งยาก 2.ไม่ต้องยุ่งยากเมื่อต้องเลิกรา ข้อเสีย 1.แทบไม่มีสิทธิอะไรในทรัพย์สินของคู่สมรสเลย ยกเว้นแต่คู่สมรสทำพินัยกรรมทิ้งไว้ รวมถึงสิทธิ์ต่างๆ ด้านการเช่น เช่น ไม่มีสิทธิ์ได้รับมรดกของคู่สมรส, สิทธิ์ได้รับเงินประกัน
จดทะเบียนสมรสมีผลเสียอะไรบ้าง
ข้อเสีย จดทะเบียนสมรสแล้ว ไม่ว่าจะ เงินก้อน หรือ หนี้สิน ทั้งสามีภรรยาต้องร่วมกันรับผิดชอบ รวมทั้งเรื่องอื่นๆ เจ้าสาวที่มีชื่อเป็นหุ้นส่วนในหลายๆ บริษัท การทำธุรกรรมต่าง ๆ จะยุ่งยากมากขึ้น และต้องยุ่งยาก เปลี่ยนข้อมูลทางนิติกรรม ทั้งเปลี่ยน Passport เปลี่ยนข้อมูลส่วนตัวต่างๆ
การจดทะเบียนสมรสจะดีไหม
ข้อดีของการจดทะเบียนสมรส
สามีภรรยามีสิทธิ์ในทรัพย์สินร่วมกัน เช่น สิทธิ์รับเงินจากทางราชการ หรือนายจ้างในกรณีที่สามีหรือภรรยาเสียชีวิตหรือทุพพลภาพ สิทธิ์ในการจัดการมรดก สิทธิ์ในการจัดการสินสมรสร่วมกัน ได้รับการลดหย่อนภาษี โดยไม่ต้องคำนึงว่าฝ่ายใดมีรายได้มากหรือน้อยกว่ากัน
ไม่จดทะเบียนสมรส ดียังไง
2. ข้อดีของการไม่จดทะเบียนสมรส
ทรัพย์สินเงินทองของสามีและภรรยาจะแยกออกจากกันโดย ไม่มีสินสมรส ทรัพย์สินที่ทั้งสองหาร่วมกัน จากการทำงาน ทำธุรกิจระหว่างที่ใช้ชีวิตคู่ ให้ถือว่าทรัพย์สินที่ทำมาหาได้เป็น "กรรมสิทธิ์ร่วม" ต้องแบ่งกันคนละครึ่ง