พระยาตากเป็นสามัญชนเดิมชื่อสิน บิดาเป็นจีนแซ่แต้ มาจากเมืองเท่งไฮ้ มณฑลกวางตุ้ง มาได้เมียไทยชื่อนกเอี้ยง เมื่อเด็กเจ้าพระยาจักรีเคยเอาตัวนายสินไปเลี้ยง โตขึ้นได้บวชเรียนและเข้าทำราชการจนได้เป็นหลวงยกกระบัตรออกไปอยู่เมืองตาก เจ้าเมืองตากตายจึงได้เป็นพระยาตากแทน คนเรียกกันว่าพระยาตากสิน ต่อมาได้เป็นเจ้าเมืองกำแพงเพชร ยังไม่ทันรับตำแหน่งก็ลงมาอยุธยาเสียก่อนเพราะทัพพม่ายกมาจะเข้าล้อมกรุง
แม่ทัพอยุธยาเห็นพระยาตากสินเป็นขุนนางบ้านนอก จึงประมาทฝีมือใช้ให้ไปลาดตระเวนอยู่นอกกรุง พระยาตากเห็นความอ่อนแอของทหารอยุธยาและความเข้มแข็งของทหารพม่าจึงคิดว่าอยู่ไปก็ตายเปล่า ถ้าหลบออกไปรวบรวมรี้พลกลับมาตีเอาเมืองคืนจะดีกว่า จึงนำทหารไม่กี่คนหลบไปถึงจันทบุรี กรุงศรีอยุธยาแตกจริงๆ พระยาตากรอจนได้กำลังชาวจีน เรือ อาวุธ และได้เสบียงมากพอก็ยกทัพทางน้ำมาตีธนบุรีซึ่งขณะนั้นพม่ายึดได้และตั้งคนไทยให้รักษาเมืองไว้ ตีได้ธนบุรีแล้วก็ยกระดับไปตีพม่าที่อยู่กันเต็มอยุธยา จับสุกี้ พระนายกองฆ่า เท่านี้ก็ประกาศชัยชนะได้โดยเด็ดขาด เพราะพม่าที่เหลือต่างกระเจิดกระเจิงแตกพ่ายไปคนละทางสองทาง
พระยาตากได้เป็นพระเจ้าตากสิน มีพระราชดำริว่า กรุงศรีอยุธยาทรุดโทรมยากจะฟื้นฟู เพราะพม่าเผาเสียยับเยิน ผู้คนขวัญหนีดีฝ่อ มองไปทางไหนมีแต่สิ่งน่าสลดสังเวชใจ ครั้นอยู่ ๆ จะย้ายหนีก็กลัวคนไม่ยอมตามไปด้วย ดีไม่ดีจะสบประมาทฝีมือเอา จึงรับสั่งว่าทรงฝันว่าวิญญาณกษัตริย์อยุธยามาไล่ไม่ให้อยู่ เพราะพระองค์ไม่มีเชื้อกษัตริย์ เราลงไปสร้างเมืองอยู่ที่อื่นกันเถิด ว่าแล้วก็ชวนกันลงไปอยู่ธนบุรี สร้างวังมุงหลังคาจาก เอาไม้ทองหลางมาล้อมเป็นกำแพงอยู่กันตามมีตามเกิด แต่ผู้คนก็ตามท่านลงมาอยู่ด้วย
ทั้งหมดคือเหตุการณ์ในวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2310 หลังเสียกรุงเพียงไม่กี่เดือน
พระราชกรณียกิจสำคัญของพระเจ้าตากสิน
1. การกู้เอกราช
2. การสร้างและสถาปนากรุงธนบุรีเป็นเมืองหลวง
3. พระราชกรณียกิจอื่น ๆ นอกจากจะทรงกู้เอกราชและทรงสถาปนากรุงธนบุรีเป็นเมืองหลวงแล้ว พระองค์ยังได้ขยายอาณาเขตโดยตีเวียงจันทน์ได้และอัญเชิญพระแก้วมรกต มาประดิษฐานไว้ที่เมืองหลวง ทรงทำนุบำรุงศาสนาและทรงส่งเสริมให้คนแต่งหนังสือต่าง ๆ ขึ้น เพราะหนังสือตำราอันมีค่าถูกพม่าเผาไปเกือบหมด ทรงเอาใจใส่ดูแลทุกข์สุขของราษฎรเป็นอย่างดีแม้ว่าจะต้องทำสงครามกับพม่าตลอดเวลาก็ตาม
คณะรัฐมนตรีจึงประกาศให้วันที่ 28 ธันวาคมของทุกปี ซึ่งเป็นวันที่พระองค์ทรงปราบดาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์ เป็น “วันสมเด็จพระเจ้าตากสิน” และถวายพระราชสมัญญานามว่า “สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช” เพื่อยกย่องพระองค์เป็นวีรบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ของชาติไทย ผู้กอบกู้เอกราชให้ชาติไทย และได้สร้างอนุสาวรีย์พระบรมรูปทรงเครื่องขัตติยาภรณ์ ประทับเหนืออัศวราชพาหนะ พระหัตถ์ขวาทรงพระแสงดาบ ประดิษฐานบนแท่งคอนกรีตเสริมเหล็ก ณ บริเวณวงเวียนใหญ่ ฝั่งธนบุรี.
ทั่วไป
28 ธ.ค. 2563 เวลา 9:55 น.18.8k
วันนี้ 28 ธ.ค. วันสมเด็จพระเจ้าตากสิน ปราบดาภิเษก กษัตริย์ผู้กอบกู้เอกราช
วันที่ 28 ธันวาคม เป็นวันคล้ายวันปราบดาภิเษกสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระมหากษัตริย์ผู้กอบกู้เอกราชจากพม่าให้แก่ประเทศไทย และเป็นพระมหากษัตริย์แห่งกรุงธนบุรีเพียงพระองค์เดียว
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช หรือ สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงมีพระนามเดิมว่า "สิน” (ชื่อจีนเรียกว่า "เซิ้นเซิ้นซิน) พระราชสมภพเมื่อวันอาทิตย์ที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2277 พระราชบิดาเป็นชาวจีนแต้จิ๋ว ชื่อ "นายไหฮอง” ได้สมรสกับหญิงไทยชื่อ "นางนกเอี้ยง” ในช่วงรัชสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ (สมเด็จพระธรรมราชาธิราชที่ 3) ซึ่งเจ้าพระยาจักรีได้ขอไปอุปการะเป็นบุตรบุญธรรมตั้งแต่ครั้งเยาว์วัย
ต่อมาเมื่ออายุครบ 13 ปี เจ้าพระยาจักรีได้นำตัวเด็กชายสิน ไปถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ครั้น พ.ศ. 2301 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศเสด็จสวรรคต สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอุทุมพรเสด็จขึ้นครองราชย์ได้ 3 เดือนเศษ ก็ถวายราชสมบัติแก่สมเด็จพระเชษฐาธิราช "สมเด็จพระบรมราชาที่ 3” (สมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์)
สมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์ทรงโปรดเกล้าฯ ให้นายสินมหาดเล็กรายงาน เป็นข้าหลวงเชิญท้องตราพระราชสีห์ไปชำระความที่หัวเมืองฝ่ายเหนือ ซึ่งปฏิบัติราชการได้รับความดีความชอบมาก จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นหลวงยกกระบัตร เมืองตาก ช่วยราชการพระยาตาก ครั้นพระยาตากถึงแก่กรรม ก็ทรงโปรดให้เลื่อนเป็น "พระยาตาก ปกครองเมืองตาก”
พระราชกรณียกิจสำคัญของพระเจ้ากรุงธนบุรี
1.การกู้เอกราช เมื่อปี พ.ศ. 2309 พม่ายกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยา ในสมัยพระเจ้าเอกทัศ และได้เสียกรุงแก่พม่าเป็นครั้งที่ 2 ใน พ.ศ. 2310 เหตุการณ์ในกรุงศรีอยุธยาขณะนั้นเกิดความระส่ำระสาย ทหารพม่าได้ล้อมกรุงศรีอยุธยาไว้ พระยาตากเห็นว่าคงสู้พม่าไม่ได้แล้ว จึงนำทหารจำนวนหนึ่งตีฝ่าวงล้อมพม่าออกมา และได้รวบรวมกำลังอยู่ที่เมืองจันทบุรี แล้วยกทัพกลับไปตีพม่าที่กรุงศรีอยุธยา ทัพของพระยาตากสามารถตีพม่าจนแตกพ่ายไป พระยาตากสามารถรวบรวมผู้คนกอบกู้กรุงศรีอยุธยากลับคืนมาจากพม่าได้ภายในเวลา 7 เดือน
2. การสร้างและสถาปนากรุงธนบุรีเป็นเมืองหลวง หลังจากได้กอบกู้กรุงศรีอยุธยากลับคืนจากพม่าได้แล้ว พระองค์ทรงเห็นว่าทางกรุงศรีอยุธยาถูกพม่าเผาผลาญเสียหายมากและยากที่จะ ฟื้นฟูให้เจริญเหมือนเดิมได้ พระองค์จึงย้ายเมืองหลวงมาอยู่ที่กรุงธนบรี แล้วทรงปราบดาภิเษกขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์ ทรงพระนามว่า พระบรมราชาธิราชที่ 4 ครองกรุงธนบุรีอยู่ 15 ปี นับว่าเป็นกษัตริย์พระองค์เดียวที่ปกครองกรุงธนบุรี
3. พระราชกรณียกิจอื่น ๆ นอกจากจะทรงกู้เอกราชและทรงสถาปนากรุงธนบุรีเป็นเมืองหลวงแล้ว พระองค์ยังได้ขยายอาณาเขตโดยตีเวียงจันทน์ได้และอัญเชิญพระแก้วมรกตมา ประดิษฐานไว้ที่เมืองหลวง ทรงทำนุบำรุงศาสนาและทรงส่งเสริมให้คนแต่งหนังสือต่าง ๆ ขึ้น เพราะหนังสือตำราอันมีค่าถูกพม่าเผาไปเกือบหมด ทรงเอาใจใส่ดูแลทุกข์สุขของราษฎรเป็นอย่างดีแม้ว่าจะต้องทำสงครามกับพม่า ตลอดเวลาก็ตาม
คณะรัฐมนตรี จึงประกาศให้วันที่ 28 ธันวาคมของทุกปี ซึ่งเป็นวันที่พระองค์ทรงปราบดาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์ เป็น "วันสมเด็จพระเจ้าตากสิน" และถวายพระราชสมัญญานามว่า "สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช" เพื่อยกย่องพระองค์เป็นวีรบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ของชาติไทย ผู้กอบกู้เอกราชให้ชาติไทย และได้สร้างอนุสาวรีย์พระบรมรูปทรงเครื่องขัตติยาภรณ์ ประทับเหนืออัศวราชพาหนะ พระหัตถ์ขวาทรงพระแสงดาบ ประดิษฐานบนแท่งคอนกรีตเสริมเหล็ก ณ บริเวณวงเวียนใหญ่ ฝั่งธนบุรี