๔.๑ มารยาทชาวพุทธและการปฏิบัติตนต่อพระภิกษุ
การปฏิบัติตนที่เหมาะสมต่อพระภิกษุ ทางกาย วาจา และทางใจ
พุทธศาสนิกชนพึงปฏิบัติตนให้เหมาะสม สงเคราะห์และบูชาพระภิกษุตามควรแก่กาลเทศะ ทั้งนี้เพราะพระภิกษุเป็นสาวกของพระบรมศาสนา ถือว่าผู้มีความประพฤติดีและปฏิบัติชอบ ทั้งต่อพระพุทธศาสนาและต่อสังคม การปฏิบัติตนที่เหมาะสมต่อพระสงฆ์ให้ถูกต้องตามหลักพระพุทธศาสนา และระเบียบประเพณีที่เป็นแบบแผนสืบต่อกันมา รวมทั้งช่วยสิ่งเสริมพระภิกษุให้ประกอบกิจทางพระพุทธศาสนา ซึ่งถือว่าเป็นการเผยแผ่พระพุทธศาสนา และเป็นผู้สืบทอดพระพุทธศาสนาให้ยั่งยืนนาน ในอันที่จะก่อประโยชน์ให้แก่สังคม และมนุษยชาติโดยรวมสืบต่อไป
1. การปฏิบัติตนที่เหมาะสมต่อพระภิกษุทางกาย
การปฏิบัติตนที่เหมาะสมต่อพระภิกษุทางกาย เป็นการแสดงความเคารพต่อพระภิกษุซึ่งแสดงถึงความเคารพอ่อนน้อม แสดงถึงมารยาทที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาเป็นระเบียบประเพณี การปฏิบัติตนที่เหมาะสมทางกาย เช่น การลุกขึ้นต้องรับ และยกมือไหว้ เมื่อพระภิกษุมาถึงยังบริเวณพิธีนั้น ๆ การประนมมือฟังพระธรรมเทศนา การเจริญพระพุทธมนต์ การฟังสวดอภิธรรม หรือขณะที่พูดกับพระภิกษุ เป็นต้น การกราบแบบเบญจางคประดิษฐิ์ การถวายสิ่งของให้พระสงฆ์ด้วยการประเคน การเดินผ่านพระสงฆ์ การยืนต้อนรับพระสงฆ์ การนั่งในที่ที่เหมาะสม ซึ่งจะต้องปฏิบัติให้ถูกต้องตามแบบแผน เป็นต้น นอกจากนั้นจะต้องไม่แสดงกิริยาที่ไม่สุภาพอันเป็นการไม่เคารพต่อพระภิกษุ ไม่แสดงกิริยาดูหมิ่นเหยียดหยามต่อพระภิกษุ ไม่แสดงกิริยาเป็นกันเองสนิทสนมกับพระภิกษุเกินควรแม้จะเคยสนิทสนมกันมาก่อนก็ตาม
2. การปฏิบัติตนที่เหมาะสมต่อพระภิกษุทางวาจา
การปฏิบัติตนที่เหมาะสมต่อพระภิกษุทางวาจา เป็นการแสดงความเคารพต่อพระภิกษุด้วยวาจาทั้งต่อหน้าและลับหลัง เช่น การพูดจากกับพระภิกษุด้วยคำสุภาพนุ่มนวล ใช้คำศัพท์เฉพาะที่พูดกับพระภิกษุให้อย่างถูกต้อง นั่นคือใช้สรรพนามแทนตนเองและแทนพระสงฆ์ในระดับต่าง ๆ ได้อย่างถูกต้อง ไม่พูดล้อเล่น ไม่พูดคำหยาบ หรือพูดดูหมิ่นพระภิกษุ และควรเป็นเรื่องที่สมควรหรือเหมาะสมที่จะพูดกับพระสงฆ์ เป็นต้น
3. การปฏิบัติตนที่เหมาะสมต่อพระภิกษุทางใจ
การปฏิบัติตนที่เหมาะสมต่อพระภิกษุทางใจ เป็นการแสดงความเคารพต่อพระภิกษุด้วยจิตใจที่บริสุทธิ์ ด้วยความเคารพอย่างแท้จริง ไม่ได้เกิดจากการเสแสร้งแกล้งทำ ซึ่งพระพุทธศาสนาถือว่า การคิดคำนึงด้วยใจ (มโนกรรม) เป็นสิ่งสำคัญมาก เพราะถ้าความคิดมีพลังมากก็จะเป็นแรงผลักดันให้เกิดพฤติกรรมทางกายและวาจาได้ เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าจึงมุ่งสอนให้คิดคำนึงในเรื่องที่ดีงาม ที่เป็นกุศล ไม่คิดในแง่ร้ายต่อใคร ดังนั้นเมื่อเราทราบว่าพระภิกษุเป็นผู้ปฏิบัติดี ปฏิบัติถูกต้อง สมควรที่จะให้ความเคารพสักการะ เป็นผู้ที่มีคุณต่อพระพุทะศาสนาและศาสนิกชนอย่างมาก เป็นผู้สืบทอดและธำรงพระพุทธศาสนาให้ดำรงอยู่ยาวนานสืบไป เราจึงควรแสดงความเคารพท่านทางใจทางที่ดีที่สุดก็คือ การเคารพพระภิกษุด้วยใจที่บริสุทธิ์ ได้แก่ การระลึกถึงพระคุณของพระภิกษุแต่ในส่วนที่ดี ตั้งใจที่จะนำคำสอนของท่านไปปฏิบัติ รองลงมาได้แก่ การไม่คิดที่จะทำให้ท่านยุ่งยากเดือดร้อน คิดหาโอกาสที่จะสนับสนุนบำรุงท่านด้วยปัจจัยสี่ หรือคิดที่จะสร้างสรรค์แต่สิ่งที่เป็นประโยชน์ พร้อมที่จะให้ความช่วยเหลือท่านเท่าที่โอกาสจะอำนวย เป็นต้น
����º��Ժѵԡ�õ��Ѻ���ʧ�� ���ط���ʹԡ��������
���� ��û�Ժѵԡ���ʴ������þ���ʧ�� ����ء�����Ѻ���ʧ��
����ء�����Ѻ���ʧ��
����ء�����Ѻ���ʧ���� �繡������ҡ���ʴ�������þ���ҧ˹�� ��觪�Ǿط�������ԺѵԵ�;��ʧ�� ����;��ʧ����м���˭��Թ�Ҷ֧ʶҹ���Ըէҹ��� � ����ʶ���˭ԧ��觹������ � ʶҹ����� ������ԺѵԴѧ��� :-
- ��ҹ�������� �����ء�����Ѻ ����ͷ�ҹ�Թ��ҹ�ҵç˹�� �����������ŧ¡������� ����ͷ�ҹ������º�������� �֧���ŧ������
- ��Ҥ���ʶ���˭ԧ�������Ѻ��� �������ء�����Ѻ ����ͷ�ҹ�Թ��ҹ�Ҷ֧��˹�� ����¡������� ���͡�Һ ����������������ʶҹ�����
- ����Ѻ��ҹ����繻�иҹ�Ը� ��������Ҿ�ҹ����������Ѻ���ʧ����������һ�Сͺ�Ը�㹧ҹ��� ����;��ʧ���Ҷ֧ ������������йӷ�ҹ��ѧʶҹ���Ѵ����Ѻ�ͧ ��������������ʧ��
��������������ʧ��
��������������ʧ���� �繡������ҡ���ʴ������������������ʧ�����ҧ˹�� ��觪�Ǿط�������Ժѵԡѹ��� ���Ըջ�ԺѵԴѧ��� :-
- ����;��ʧ����㹾Ըէҹ��� ���ʶҹ����������� �Ѵ����������� ����ʶ���˭ԧ�����ء�����ա� ����͡�ʾ��ʧ������������˹��
- ��Ҥ���ʶ��¨��繨е�ͧ��������������ǡѺ���ʧ�� ��������������ҹ���¢ͧ���ʧ��
- ����Ѻʵ���� ��������������������� �������ʹ���ǡѺ���ʧ�� ����������Ҿ����ɹ�觤��������ҧ
- ���ʶҹ����������� �Ѵ����觡Ѻ��� �����Ѵ��ʹ�ʧ���������ǹ˹�觵�ҧ�ҡ �ҡ��ʹз�����ʶ���˭ԧ��� �� �پ����˭������ͧ �繵� �����Ѵ���Ҵ��ʹ���硺������˭����ա���˹�� ����Ѻ�繷���觢ͧ���ʧ�������ٻ
��õ���觾��ʧ��
��õ���觾��ʧ���� �繡������ҡ���ʴ�������þ����ʧ���ա��С��˹�� ��觪�Ǿط�������Ժѵԡѹ��� ����;��ʧ����м���˭� ���;��ʧ�����������㹾Ըէҹ��鹨��ҡ�Ѻ ����ʶ���˭ԧ���������㹾Ըէҹ��� ������Ժѵ� �ѧ��� :-
- ��ҹ�������� �����ء�����觷�ҹ ����ͷ�ҹ�Թ��ҹ��˹�� �����������ŧ¡�������
- ��ҹ������Ѻ��� ��������ͧ��� ����ͷ�ҹ�Թ��ҹ��˹�� ������Һ ����¡������� ��������ó�
- ����Ѻ��ҹ����繻�иҹ�Ը� ��������Ҿ�ҹ�����Թ�����觷�ҹ���鹺���dz�ҹ ���ͨ����ҷ�ҹ�Т��ö�͡�鹨ҡ����dz�ҹ����� ��С�����ҹ�Шҡ仹����������ŧ¡������� �繡���ʴ�������þ�觷�ҹ�ա����˹��
�����ա�ҧ�����ʧ��
�����ա�ҧ�������ʧ���� �繡������ҡ���ʴ�������þ�������������ʧ���ա���ҧ˹�� ��觪�Ǿط�������Ժѵԡѹ��� �Ըջ�Ժѵ�����;��ʧ���Թ����Ң�ҧ��ѧ ��Ҿ��ʧ������Ң�ҧ��ѧ ����ʶ���˭ԧ�Թ仢�ҧ˹�� ����֡�������վ��ʧ���Թ����Ң�ҧ��ѧ ������Ժѵ� �ѧ��� :-
- ��ç ��ͷ���ͧ���»���ҹ�ѹ����ҧ˹�� �ѹ˹���ҷҧ��ҹ
- ����;��ʧ���Թ��ҹ�Ҷ֧��˹�� �����������ŧ¡�������
- ��ҷ�ҹ�ٴ���� ������г���;ٴ�Ѻ��ҹ (�о�����)
- ��ҷ�ҹ����ٴ���� �����¡����������� Ŵ��ͷ���ͧŧ ���»���ҹ�ѹ����ҧ˹�� �ͧ�ٷ�ҹ�����ҷ�ҹ������ �֧�Թ�����ѧ��ҹ�
�Ըջ�Ժѵ�������Թ�ǹ�ҧ�Ѻ���ʧ��
��Ҥ���ʶ���˭ԧ�Թ�ǹ�ҧ�Ѻ���ʧ�� ������Ժѵ� �ѧ���:-
- ��ա��ҪԴ�ҧ��ҹ������ͧ͢���ʧ��
- ��ç ��ͷ���ͧ���»���ҹ�ѹ����ҧ˹�� �ѹ˹���ҷҧ��ҹ
- ����;��ʧ���Թ��ҹ�Ҷ֧��˹�� �����������ŧ¡������� ���� ��觡�����¡������� �������������� ��кؤ��
- ��ҷ�ҹ�ٴ���� ������г���;ٴ�Ѻ��ҹ (�о�����)
- ��ҷ�ҹ����ٴ���� �����¡����������� ��Ŵ���ŧ���»���ҹ�ѹ����ҧ˹�� �ͧ�ٷ�ҹ�����ҷ�ҹ�м�ҹ���� �֧�Թ仵���á��
�Ըջ�Ժѵ�����;����ʧ�������
��Ҥ���ʶ���˭ԧ �Թ仾����ʧ���ҹ����������Ժѵ� �ѧ��� :-
- ��ش��ç
- �������ŧ¡�������
- ��ҷ�ҹ�ٴ���� ��г���;ٴ�Ѻ��ҹ
- �Թ��ա价ҧ���¢ͧ���ʧ��
�Ըջ�Ժѵ�����;����ʧ��������
�Ըջ�Ժѵ�����;����ʧ�������� ��Ҥ���ʶ���˭ԧ
�Թ仾����ʧ���ҹ������� ������Ժѵ� �ѧ��� :-
- ��ش���ŧ ��Ҿ�鹷�����Ҵ ������觤ء��� ����觾Ѻ��º ��Ҿ��������Ҵ ������觡�����
- �������ŧ¡�������
- ��ҷ�ҹ�ٴ���� ��г���;ٴ�Ѻ��ҹ
- �ء����Թ��ա价ҧ���¢ͧ���ʧ��
- ��Ҿ��ʧ������㹷���ҧ�� ���һ�ҡ����� ����ʶ���˭ԧ��������Թ����º�Ңͧ���ʧ�� �����Թ��ա������ա�ҧ˹��
�Ը��Թ�����ѧ�ͧ���ʧ��
����Թ�����ѧ���ʧ���� �繡������ҡ���ʴ�������þ����ʧ�����ҧ˹�� ��觪�Ǿط����˭ԧ������Ժѵԡѹ��� ���Ըջ�Ժѵ� �ѧ��� :-
- �Թ�������ͧ��ѧ�ͧ���ʧ�� ���������ͧ价ҧ���¢ͧ��ҹ���������ҧ�ҡ��ҹ����ҳ �-� ����
- �Թ�����ҹ仴��¡������ҡ����������º����
- ��������ʴ�������þ������
- �������ٴ��·ѡ��»�����¡Ѻ������
------------------------------------------------------------------------------------------------
����� �ط��