˹����ѡ ����͡Ẻ �����¹Ẻ ����ͧ�����¹Ẻ ��鹷����㹡����¹Ẻ �����¹�Ҿ㹧ҹ��¹Ẻ �ѭ�ѡɳ�����㹡����¹Ẻ
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
��鹷����㹧ҹ��¹Ẻ
�ҵðҹ���㹧ҹ��¹Ẻ
�ٻ�ʴ��������¢ͧ��鹷�������㹧ҹ��ԧ
����� : //kruning.cocons.co.th/index.php/vocation/drawing/
��������С����ҹ�ͧ���
�ҡ�ٻ �繡����¹�Ҿ����Ե� ����Ҿ�ͧ�Ե� ��觨������� ��觷��ᵡ��ҧ㹡����¹Ẻ��������Ѵਹ ��� ����˹� �ҧ �ͧ��� ��鹹�鹨Ъ����������ҹẺ���� ��ЪѴਹ
����ᵡ��ҧ ����觻���������˹ҵ���ѡɳС����ҹ㹡����¹Ẻ
����� : //kruning.cocons.co.th/index.php/vocation/drawing/
��Ѻ�˹�ҡ����¹Ẻ
2.มาตราฐานในการเขียนแบบ
2.1 กระดาษเขียนแบบ
2.2 เส้นต่าง ๆ ที่ใช้ในงานเขียนแบบ
2.3 การเขียนตัวอักษร
2. มาตรฐานในการเขียนแบบ
การเขียนแบบจัดเป็นกลุ่มของผู้เชี่ยวชาญช่างเทคนิคเป็นอาชีพที่เกี่ยวข้องกับงานด้านทฤษฎีและปฏิบัติ ช่างเทคนิคที่เขียนแบบจะถ่ายทอดความคิด และการสเกตซ์ของวิศวกรสถาปนิกมาเป็นรายละเอียดในงานเขียนแบบ และการระบุรายการในงานเขียนแบบเพื่อให้เข้าใจตรงกันระหว่างผู้สั่งงานกับผู้ปฏิบัติงาน จึงมีการกำหนดมาตรฐานในงานเขียนแบบขึ้น
ความหมายของมาตรฐาน
มาตรฐาน หมายถึง ข้อกำหนดหรือข้อตกลงกันระหว่างผู้ผลิต และผู้ใช้เพื่อสร้างความเข้าใจให้ตรงกันเกี่ยวกับขนาดรูปร่าง น้ำหนัก และส่วนผสมของวัสดุอย่างใดอย่างหนึ่งที่ทำการผลิตขึ้นจากแหล่งผลิตต่าง ๆ ให้มีคุณสมบัติและคุณภาพเหมือนกันสามารถนำมาใช้สับเปลี่ยนทดแทนกันได้
2.1 กระดาษเขียนแบบ
กระดาษเขียนแบบมีหลายขนาด ผู้เขียนสามารถเลือกใช้ขนาดของกระดาษเขียนแบบให้เหมาะสมกับขนาดของแบบที่ต้องการ ขนาดของกระดาษเขียนแบบในระบบ
SI unit หรือระบบเมตริก ขนาดของกระดาษ A0 จะมีรูปร่างเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า โดยมีพื้นที่ 1 ตารางเมตร มีความกว้าง : ความยาว คือ
(1 :
1.141) ดังแสดงในภาพที่ 2.1
ภาพที่ 2.1 แสดงวิธีการคำนวณหาขนาดของกระดาษ A0
กระดาษเขียนแบบ A0 ถ้านำไปแบ่งครึ่งออกไปเรื่อย ๆ กระดาษจะเล็กลงครึ่งหนึ่ง จากกระดาษมาตรฐาน A0 จะเปลี่ยนเป็นขนาด A1, A2, A3 และ A4 ตามลำดับ โปรดสังเกตกระดาษ A1 จะมีพื้นที่น้อยกว่ากระดาษ A0 จำนวน 1 เท่า และกระดาษ A2 จะมีพื้นที่น้อยกว่ากระดาษ A1 จำนวน 1 เท่า เป็นสัดส่วนลงไปเรื่อย ๆ ดังแสดงในภาพที่ 2.2
ภาพที่ 2.2 แสดงสัดส่วนของกระดาษเขียนแบบตามมาตรฐาน
ระบบเมตริกซึ่งมีอัตราส่วนความกว้าง : ความยาว คือ
เปรียบเทียบขนาดของกระดาษเขียนแบบระบบเมตริกและระบบอังกฤษ
2.2 การติดกระดาษ
ในการติดกระดาษจะต้องติดกระดาษลงบนกระดาษเขียนแบบให้สนิท โดยใช้เทปกาว ควรวางตำแหน่งของกระดาษเขียนแบบให้ใกล้กับขอบซ้ายมือของกระดานเขียนแบบ เพื่อให้เกิดระยะผิดพลาดจากการเขียนแบบน้อยที่สุด
ภาพที่ 2.3 การติดกระดาษเขียนแบบ
2.3 ตารางรายการ
เป็นตารางบอกรายละเอียดต่าง ๆ ของแบบ เช่น ชื่อของแบบงาน ชื่อผู้เขียนแบบ มาตราส่วนชื่อบริษัทหรือสถานศึกษา วัน/เดือน/ปี ที่เขียนแบบและหมายเลขแบบ เป็นต้น ตารางรายการนี้ถ้าใช้กระดาษเขียนแบบขนาด A4 สามารถแสดงไว้ด้านล่างตลอดความยาวของกระดาษ แต่ถ้าใช้กระดาษ A3 ซึ่งมีความยาวมาก อาจเขียนไว้บริเวณมุมขวามือของกระดาษได้ ดังแสดงในภาพที่ 2.4
ภาพที่ 2.4 แสดงลักษณะและขนาดของตารางรายการของแบบ
ภาพที่ 2.5 แสดงลักษณะและขนาดของตารางรายการของแบบของกระดาษขนาด A3
3. เส้น
เส้นร่างแบบใช้เพื่อร่างแบบงานโดยเขียนอย่างเบาเพื่อที่จะได้ไม่ต้องเขียนอีกหรือเป็นการเข้าใจผิดกันเส้นอื่น ๆ ในการเขียนแบบ
โดยทั่ว ๆ ไปชนิดของเส้นในงานวิศวกรรมมีอยู่หลายชนิด ดังตารางแสดงชนิดของเส้น ชื่อของเส้นและลักษณะการใช้งาน
ภาพที่ 2.6 ลักษณะของเส้นในการใช้งานเขียนแบบ
3.1.1 แสดงชนิดของเส้นการใช้งานและตัวอย่างการใช้งาน
4. การเขียนตัวอักษรและตัวเลข
ข้อมูลในการเขียนแบบซึ่งไม่สามารถแสดงเป็นรูปทรงโดยเส้นอาจแสดงโดยกำหนดขนาดเป็นตัวเลข ตัวอักษร ซึ่งจะให้รายละเอียดในแบบงานได้อย่างครบถ้วนและมีความหมายที่สมบูรณ์ การเขียนตัวเลขและตัวอักษรเขียนได้หลาย ๆ วิธี การเขียนด้วยมือ การเขียนด้วยอุปกรณ์โดยใช้แผ่นแม่แบบ เป็นต้น
ตัวอักษรระบบโกติกใช้วิธีเขียนแบบซิงเกิลสโตรค (Single Stroke Gothic Lettering) มาตรฐานของตัวอักษรได้พัฒนาดัดแปลงรูปแบบของชุดตัวพิมพ์ตัวอักษรแบบโกติก คำว่าชุดตัวพิมพ์ (front) หมายถึง การจำแนกหรือการจัดเป็นชุดเดียวกันในขนาดและรูปแบบของตัวอักษรและคำว่า ซิงเกิลสโตรก (Single-stroke) มาจากหลักความจริงว่า แต่ละตัวอักษรเขียนขึ้นด้วยเส้นตรงเดี่ยวหรือเส้นโค้งพื้นฐาน ซึ่งทำให้ง่ายต่อการเขียนและสะดวกต่อการอ่าน เหตุผลที่งานอุตสาหกรรมยอมรับการเขียนตัวอักษรรูปแบบนี้ก็เพราะว่าตัวอักษรชนิดเขียนได้เร็วมาก ตัวอักษรโกติกแบ่งออกเป็น ตัวอักษรพิมพ์ใหญ่ และตัวอักษรพิมพ์เล็ก(ตรงและเอียง)ดังรูป 4.1
การเขียนตัวอักษรภาษาอังกฤษ
ภาพที่ 4.7 การเขียนอักษรภาษาอังกฤษตัวพิมพ์ใหญ่ตรงและตัวพิมพ์เล็กตรง
ภาพที่ 2.8 การเขียนอักษรภาษาอังกฤษตัวพิมพ์ใหญ่เอียงและตัวพิมพ์เล็กเอียง
การเขียนตัวอักษรและตัวเลขไทย
ภาพที่ 2.9 การเขียนตัวอักษรภาษาไทยและตัวเลข
รูปแบบในการเขียนตัวอักษรภาษาอังกฤษตัวใหญ่
รูปแบบของการเขียนตัวอักษรตัวใหญ่นั้นบางกลุ่มมีอัตราส่วนระหว่างความกว้างต่อความสูงเท่ากันแต่ส่วนใหญ่แล้วจะมีอัตราส่วนระหว่างความกว้างต่อความสูง คือ 5/6 แต่มีอยู่ 1 ตัวที่มีความกว้างมากกว่าความสูง นั่นก็คือ ตัว “W” ดังแสดงในภาพที่ 2.10 และภาพที่ 2.11
ภาพที่ 2.10 แสดงอัตราส่วนระหว่างความกว้างต่อความสูงของตัวอักษรตัวตรง
ภาพที่ 2.11 แสดงอัตราส่วนระหว่างความกว้างต่อความสูงของตัวอักษรตัวเอียง
ตัวอักษรพิมพ์ตัวเล็ก
ตัวอักษรพิมพ์เล็กนั้นประกอบด้วย 3 ส่วน คือ ส่วนหลักซึ่งอยู่ตรงกลาง ส่วนบน และส่วนล่าง โดยส่วนหลักจะมีความสูงเป็น 2/3 ของความสูงของตัวอักษรนำ ถ้าส่วนหลักเป็น 2/3 ของตัวอักษรนำส่วนบนและส่วนล่างก็จะเป็น 1/6 ของอักษรนำ ดังแสดงในภาพที่ 2.12 และ 2.13
ภาพที่ 2.12 แสดงโครงสร้างของอักษรตัวพิมพ์เล็ก
ภาพที่ 2.13 แสดงขั้นตอนการเขียนตัวอักษรภาษาอังกฤษตัวพิมพ์เล็ก
5. มาตราส่วน
มาตราส่วน (scale) โดยทั่ว ๆ ไปจะอยู่ใต้ภาพของชิ้นงานหรืออยู่ภายในบล็อคของกระดาษเขียนแบบเป็นการยากที่จะเขียนแบบขนาดเต็มเท่ากับชิ้นงานจริง เช่น เครื่องบิน อาคารสิ่งก่อสร้าง เป็นต้น จึงจำเป็นต้องมีการลดขนาดโดยใช้มาตราส่วนย่อ ในทางตรงกันข้ามกัน ชิ้นส่วนเล็ก ๆ เช่น เฟืองนาฬิกา ก็ต้องขยายภาพเพื่อให้ได้รายละเอียดที่ชัดเจน จึงต้องมีการใช้มาตราส่วนขยาย
มาตราส่วนที่นิยมใช้ในงานเขียนแบบเครื่องกล คือ
1. มาตรฐานส่วนเต็ม เช่น มาตราส่วน 1:1
ภาพที่ 2.14 มาตราส่วนเต็ม 1 :1
2. มาตราส่วนย่อ เช่น มาตราส่วน 1:2 1:5 1:10 หรือ 1:1000 เป็นต้น
ภาพที่ 2.15 มาตราส่วน 1 :2
3. มาตราส่วนขยาย เช่น มาตราส่วน 2:1 5:1 10:1 เป็นต้น
ภาพที่ 2.16 มาตราส่วนขยาย 2:1
ตัวอย่างมาตราส่วนเต็ม มาตราส่วนขยาย และมาตราส่วนย่อ
ตารางแสดงการเปรียบเทียบมาตราส่วน
มาตราส่วน ขนาดงานจริง | ขนาดที่เขียนลงในแบบงาน | ||||||
1 :1 | 2:1 | 5:1 | 10:1 | 1 :2 | 1 :5 | 1 :10 | |
10 | 10 | 20 | 50 | 100 | 5 | 2 | 1 |
20 | 20 | 40 | 100 | 200 | 10 | 4 | 2 |
30 | 30 | 60 | 150 | 300 | 15 | 6 | 3 |
สัญลักษณ์ของหน่วยในระบบเมตริก การแปลงหน่วยระบบเมตริกเป็นระบบนิ้ว
มิลลิเมตร = มม. 1 มิลลิเมตร = 0.03937 นิ้ว
เซนติเมตร = ซม. 1 เซนติเมตร = 0.3937 นิ้ว
เดซิเมตร = ดม. 1 เมตร = 39.37 นิ้ว
เมตร = ม. 1 กิโลเมตร = 0.6214 ไมล์