เฉลยข้อสอบทักษะการขยายอาชีพ อช31002

พด.2 สามารถทาํ งานไดถูกตองตามวัตถุประสงค มากกวาชนิดอื่น 18 ประเมินความประหยดั คา ใชจ า ย เปนการประเมินเทียบเคียงระหวางนวัตกรรมเทคโนโลยีอันใหมท่ีจะนําเขามาใช เทียบเคียงกับนวัตกรรม เทคโนโลยเี กา โดยมีตวั แปรการประเมินประกอบการ 1 ราคานวตั กรรม เทคโนโลยีตองจายเทา ไร 2 คา ใชจายระหวา งการใชเ ทา ไร 3 ลดรายจายจากเดิมเทา ไร ตวั อยา ง การประเมินเทียบเคียงคาใชจายนวัตกรรม เทคโนโลยี เปาหมาย : พรวนดนิ ใหละเอยี ดบนพื้นที่ 3 ไร ใหแลว เสร็จไมเกนิ 6 ช่วั โมง (1 วัน) ใชแ รงงาน คน ขุด พรวน ดวยจอบ ใชเ คร่อื งจอบหมุนแบบเดนิ ตามเครอื่ งยนต 5 แรงมา 1. ราคานวตั กรรมเทคโนโลยี 1. ราคานวตั กรรมเทคโนโลยี - ตอ งใชคน 15 คน คาแรงงาน - รถพรวนแบบเดนิ ตามราคาคันละ 40,000 บาท ทํางานได 1 คน/200 บาท/วนั ตองจา ย 4,000 ช่วั โมง คิดคา ใชจายชวั่ โมงละ 100 บาท คา แรงงาน 3,000 บาท - พื้นที่ขนาด 3 ไร ใชเวลาทํางาน 3 ช่วั โมง ตอ งเสียคา ใชจา ย 300 บาท 2. คาใชจ ายระหวางการใชง าน 2. คา ใชจา ยระหวางใชงาน - เคร่ืองดื่มชกู ําลัง 15 ขวด 150 บาท - คา นํา้ มนั เชอ้ื เพลงิ 3 ช่ัวโมง ขนาด 6 ลิตร - น้าํ เยน็ 50 บาท เปนเงิน 180 บาท รวม 200 บาท - คาใบมดี พรวนเสยี หาย ประมาณ 300 บาท - คาแรงคนงาน 1 คน 200 บาท รวม 680 บาท รวมรายจา ยท้งั หมด 3,200 บาท รวมรายจายทัง้ หมดเปนเงิน 980 บาท 4. ลดรายจา ยจากเดมิ คา ใชจายโดยแรงงานคน 3,200 บาท คา ใชจา ยโดยเคร่อื งจอบหมุนแบบเดนิ ตาม 980 บาท จงึ สามารถลดรายจา ยได 2,220 บาท 19 ประเมนิ ความรวดเร็ว เปน การประเมินเทียบเคียงหรือเปรียบเทียบระหวางการใชเวลาทํางานจากนวัตกรรม เทคโนโลยีท่ีจะนาํ เขากับนวตั กรรม เทคโนโลยที ใ่ี ชอยเู ดมิ ดงั ตวั อยา งการพรวนดินการใชแรงงานคนกับ เคร่ืองจักรกลขนาดเล็ก พบวา เคร่ืองจักรกลขนาดเล็กพรวนดิน ใชเวลาเพียง 3 ชั่วโมง แตแรงงานคน จะตอ งใชเ วลาถงึ 6 ช่ัวโมง ตองพบกบั ความยุงยากในการจัดการคนใหทํางานไปตามเปา หมาย สรุป การตัดสินใจนํานวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใชประกอบอาชีพ จําเปนตองประเมินให มองเห็นเหตุผลการนาํ เขา มา ความคมุ คา และศกั ยภาพในการเปนภูมคิ มุ กนั ใหอาชีพมัน่ คงยั่งยนื จงึ ตองมี การประเมนิ ดวยองคประกอบทั้ง 3 ดานและตัวแปรรวมตา ง ๆ จงึ มคี วามจําเปนท่ีจะตองแสวงหาความรู ขอมูลใหมากพอท่จี ะใชป ระเมนิ ตดั สนิ ใจ ดงั น้นั การประเมินประสิทธิภาพนวัตกรรม เทคโนโลยีจึงเปน สว นหนง่ึ ของการทํางานบนฐานความรู 20 เอกสารหมายเลข 5 : ใบความรู เร่อื ง การวเิ คราะหเ พือ่ จําแนกบทบาทหนา ท่ขี องนวัตกรรมเทคโนโลยี การเขา สอู าชพี เมอื่ ดําเนินธรุ กจิ ไปจนประสบผลสาํ เร็จ มักจะถูกจับตามอง ทําตามกันมาก สวนแบงการตลาดจึงมขี นาดเลก็ ลงโดยลาํ ดับ จนถึงวนั หนง่ึ จะเกิดวกิ ฤติ จึงมคี วามจําเปนทจี่ ะตองพัฒนา หรือขยายขอบขายอาชีพออกไปหรือเรียนรูทําในสิ่งท่ีคนอ่ืนทําไมได เพ่ือใหอยูไดอยางม่ันคงยั่งยืน การพฒั นาหรือขยายอาชพี จะตอ งใชน วตั กรรม เทคโนโลยีเขา มาชว ย ปญหาดังกลา วสามารถแสดงใหเ ห็นข้ันตอนของพฒั นาการไดดงั นี้ 4 ถา ไมมีการพัฒนาธุรกิจจะเปน ขาลง จําเปนตอ งขยายขอบขา ย จงึ มีความตอ งการใชนวตั กรรม เทคโนโลยีเขามาใชงาน 3 ธุรกจิ ในอนาคตจะมผี คู นเขามาเรยี นรทู าํ ตาม ทําใหเ กดิ วกิ ฤตสิ ว นแบง ตลาด 2 ธรุ กจิ อยใู นชว งพัฒนาขยายตวั จะมีคนจับตามองพรอ มทาํ ตาม 1 ธรุ กจิ ระยะฟก ตวั ของ การเขาสูอาชพี แผนภูมแิ สดงวงจรชีวติ ของอาชีพ ปญหาท่ีตอ งการคําตอบของผูป ระกอบธรุ กจิ ปญหาการเลือกนวัตกรรม เทคโนโลยีของผูประกอบอาชีพ การตัดสินใจเลือก นวตั กรรม เทคโนโลยไี ดตรงกับปญ หาความตองการในธุรกจิ ใหมากทีส่ ดุ ตรงนเี้ ปนจุดกําเนิดภูมิปญญา แตเรายังอยูในสภาวะท่ีทําเองไมไดอาศัยการนําเขาดวยตัวเราเอง เพ่ือใหไดนวัตกรรม เทคโนโลยีท่ี เหมาะสมลงตวั กบั งานอาชีพของเรามากท่ีสดุ 21 กรอบแนวคิด กรอบแนวคิดการจดั การใหไ ดนวตั กรรมเทคโนโลยที เ่ี หมาะสมลงตวั กับธรุ กจิ มากที่สุด มีกรอบแนวคดิ การดาํ เนินการดังน้ี 1. กําหนดความตอ งการ 1. ระบสุ ่ิงทีจ่ ะตองทาํ ตอ ง 2. แสวงหาความรู 3. ประเมนิ ความสามารถ 4. ตัดสินใจ ใชน วตั กรรม เทคโนโลยี ความเขา ใจ เพ่ือระบุ ในการทาํ งานไดแ ทจรงิ นําเขา มาใช เขา มาทํางาน นวัตกรรม เทคโนโลยี ของนวตั กรรมให งานใหเ หมาะสม กระจา งดว ยตนเอง วธิ ีการกําหนดความตองการ 1. ระบุสิ่งที่จะตองทําและจําเปนจะตองใชนวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใช เพื่อลดตนทุน ลดระยะเวลา การทํางานและสรางงานใหม ขี องเสียหายเกดิ ขึ้นนอยทส่ี ุด ตัวอยาง สงิ่ ทจ่ี ะตอ งทํา และจาํ เปน ตองใชนวัตกรรม เทคโนโลยี (1) การพรวนดินใหละเอียดและผสมปุยหมักคลุกเคลาลงดินใหกระจายสมํ่าเสมอตองใช แรงงานคนจํานวนมาก คาใชจ ายสงู งานหนัก คนงานสูไมไหว ท้ิงงานลาออก จําเปนตองใชเทคโนโลยี การพัฒนาดนิ (2) ชว งฤดหู นาวเบญจมาศไมอ อกดอก ถา สามารถทําใหอ อกดอกไดจะทําใหการปอนสินคาเขา ตลาดไมขาดชว ง จาํ เปนตองใชเ ทคโนโลยกี ารบงั คับพืชใหอ อกดอกนอกฤดูกาล 2. บอกบทบาทหนา ท่ีที่จะตอ งนํานวตั กรรม เทคโนโลยเี ขามาใช ตัวอยา ง (1) ทําใหแสงของวนั ในชว งเดอื นธนั วาคม– กุมภาพันธมคี วามยาวขน้ึ เพอ่ื กระตนุ ตาดอกเบญจมาศ (2) เกษตรอินทรียพืชขาดไนโตรเจน แตขอกําหนดหามใชปุยเคมี จําเปนตองใชไนโตรเจนจาก ธรรมชาติ แสวงหาความรู ความเขาใจเพอื่ ระบุ นวัตกรรม เทคโนโลยีทเ่ี หมาะสม ดวยการนําผลการวิเคราะห (1) ระบุส่ิงท่ีตองทําและ (2) บทบาทหนาที่ท่ีจะตองนํา นวัตกรรมเทคโนโลยเี ขา มาใชไ ปสืบคนขอ มลู สารสนเทศและศกึ ษา สังเกตจากผรู ูภ ูมิปญญาตาง ๆ ตองสรุป ดว ยตนเองวา ควรจะใชเทคโนโลยีอะไรและจําแนกบทบาทหนาทีใ่ หช ัดเจน ดังตวั อยา ง ตวั อยา งที่ 1 เทคโนโลยีการหมกั ดอง เทคโนโลยี บทบาท หนา ที่ ลูกแปงขาวหมาก ยอยแปง สรางนํา้ ตาล ลูกแปง เหลา ยอ ยน้าํ ตาล สรา งแอลกอฮอล แลคโตบาซลิ ลสั ในเครอ่ื งดม่ื ยอ ยโปรตนี ยอยถว่ั เหลืองใหเปน กรดยูรคิ ยาคลู ท ยอยปลาใหเปน นํ้าปลา 22 ตวั อยา งที่ 2 เทคโนโลยีบังคบั พืชออกผลนอกฤดกู าล เทคโนโลยี บทบาท หนาท่ี แสงหลอดฟลูออเรสเซนต สรางแสงใหวนั ยาวข้ึน กระตนุ ใหพ ชื ตองการวนั แสงยาว ออกดอก น้ําหมกั พืชผกั ผลไม เรงใบพืชใหสะสมอาหารแกต วั กระตนุ ผักกนิ ดอกใหอ อกดอก ฮอรโมนเรงการออกดอก อยา งรวดเรว็ สมาํ่ เสมอทัง้ แปลง เรงใบไมผลใหแกเรว็ ขึ้น กระตนุ ไมผล (มะมว ง) ออกดอก นอกฤดกู าล การงดนํ้าตนไม ทาํ ใหต น โทรม ใบรว ง กระตนุ ใหตน สม ทิ้งใบออกจาก ดอกพรอมกนั ตัวอยา งท่ี 3 เทคโนโลยพี ฒั นาดินดวยแทรกเตอร หนาท่ี เทคโนโลยี บทบาท ผานกระทะ ไถบกุ เบิก พลิกหนา ดนิ จากลางขนึ้ บน ผานหัวสิ่ว ไถแหวกดนิ ระดบั ลกึ สลายดนิ ดานใหแตกนาํ้ ซึมลกึ ลง ในดนิ ได โรตารี่ ตสี บั ดนิ สับดนิ ใหล ะเอยี ด เพื่อการปลูก ผักและนาขา ว ประเมินความเหมาะสมและตดั สินใจ เมือ่ ไดศึกษาบทบาทหนาทข่ี องนวตั กรรม เทคโนโลยีแลว ตอไปเปนขั้นตอนการประเมินความ เหมาะสมดว ยการเทยี บเคียงกับเทคโนโลยีทเ่ี คยใชว าจะทําใหดขี น้ึ แตกตางจากเดิมไดมากหรือปานกลาง ดังตวั อยา ง ตัวอยางที่ 1 มะมวงนํ้าดอกไม ถาเกษตรกรใหนํ้าใหอาหารพืชอยางตอเน่ืองอยางสมบูรณ มะมวง นาํ้ ดอกไมจ ะออกลูกตอเนือ่ งใหลกู ตอ เนื่องใหลกู รนุ พี่ รุนนองในปรมิ าณพอเหมาะนําเขาสูตลาดไดเปนระยะ ๆ อยางตอเนื่องกับการท่ีเราตองลงทุนใหสารเคมีบังคับใหออกดอกติดผลพรอมกันนอกฤดูกาลเหมาะสมกับ ลักษณะตลาดทเี่ รามอี ยหู รือไม ตัวอยา งที่ 2 หมกั นํา้ ปลา เดมิ เพียงเตมิ เกลือกับปลาในอตั ราสว นที่เหมาะสม หมักทิ้งขามปกจ็ ะได นา้ํ ปลา แตถาเราใชเทคโนโลยีจุลินทรียแลคโตบาซิลลัสท่ีตองบดปลาใหละเอียดผสมแลคโตบาซิลลัส เพิ่มเขามาจะใชเวลาหกเดือนไดน้ําปลา แบบใดจะเหมาะสมกวากัน เพราะถาใชเทคโนโลยีแลคโตบาซิลลัส จะตอ งเพิม่ คา ใชจา ยบดปลาและคาจุลนิ ทรีย 23 สรุป การตัดสินใจนํานวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใชโดยไมผานการวิเคราะหเพื่อศึกษา บทบาทหนาที่และความเหมาะสมมีโอกาสท่ีจะเสี่ยงตอความเสียหายส้ินเปลืองได หากเราหันมาให ความสําคัญเก่ียวกับขอมูลสารสนเทศของนวัตกรรม เทคโนโลยี เรียนรูทําความกระจางก็จะลดอัตรา การเสี่ยงไดดี กิจกรรมที่ 3 1. ผเู รียนปฏบิ ตั ิการประเมินนวัตกรรม เทคโนโลยที ภี่ าครัฐและเอกชนเสนอใหใ ช 2. ผูเรียนนํานวัตกรรมหรือเทคโนโลยีท่ีตัดสินใจใชมาวิเคราะห ศึกษา บทบาท หนาที่ เพื่อ ทราบรายละเอียดและประยกุ ตใชใ หถ กู ตองไดดว ยการศึกษาตัวอยาง 3. ผูเรียนศึกษาข้ันตอนการทํางานของนวัตกรรม เทคโนโลยี แลวทําตาม ตรวจสอบหา ขอ บกพรองของตนเองในการใชน วัตกรรม เทคโนโลยี แลว ฝกการใชงานจนคลองแคลว 4. ผูเรียนวางแผนการฝกทักษะท่ีจาํ เปนตอการขยายอาชีพ โดยรวมแหลง ฝก ความรทู ี่ตองการฝก วิธีการฝก และผลการฝก 24 บทท่ี 2 ตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชีพใหมีความม่นั คง ผลการเรยี นรทู ่คี าดหวัง สามารถตรวจสอบระบบความพรอ มในการขยายอาชพี ใหมคี วามมัน่ คง ขอบขายเนอ้ื หา เรื่อง การตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชพี ใหม่นั คง สื่อประกอบการเรียนรู 1. เอกสารหมายเลข 6 ใบความรู เร่อื ง ความหมายและลักษณะองคประกอบในขอบขา ยอาชีพ 2. เอกสารหมายเลข 7 ใบความรู เรอื่ ง การวิเคราะหชมุ ชน 3. เอกสารหมายเลข 8 ใบความรู เรอ่ื ง ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง 4. เอกสารหมายเลข 9 ใบความรู เรอื่ ง การวเิ คราะห ตรวจสอบระบบความพรอมในการสราง อาชีพ 25 เร่ืองที่ 1 การตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพี ใหม ั่นคง ลกั ษณะบงชคี้ วามสําเรจ็ ของการเรยี นรู 1. เขา ใจขอบขายระบบธรุ กจิ 2. เขา ใจขอบขา ยระบบเศรษฐกจิ พอเพยี ง 3. เขาใจการวิเคราะหตรวจสอบปฏิสัมพันธระหวางองคประกอบในขอบขายระบบ ธุรกจิ กับเศรษฐกจิ พอเพยี งเพอ่ื ประเมนิ ระบุความพรอ มการสรางอาชีพใหมั่นคง แผนปฏบิ ตั กิ ารเรยี นรู ลกั ษณะบง ชีค้ วามสาํ เรจ็ กจิ กรรม การวัดผลและ ส่อื การเรยี น ของการเรยี นรู ประเมนิ ผล 1. เขาใจขอบขา ยระบบ เรียนรดู ว ยตนเอง ธุรกจิ ใหผ เู รียนศกึ ษาความหมายและ การระบอุ งคประกอบ เอกสารหมายเลข 6 ลกั ษณะองคประกอบรว มใน รวมในขอบขายระบบ ใบความรู เรอื่ ง ขอบขา ยระบบอาชีพจาก ธรุ กจิ ความหมายและ ใบความรู ลกั ษณะของ องคประกอบใน ขอบขา ยอาชพี 2. เขาใจขอบขา ยระบบ เรียนรดู ว ยตนเอง เศรษฐกจิ พอเพยี ง ใหผเู รียนศกึ ษาความหมายและ การระบุองคประกอบ เอกสารหมายเลข 7 ลักษณะองคป ระกอบการคิดใน การคดิ ในระบอบ ใบความรู เร่ือง ปรชั ญา ระบบเศรษฐกจิ พอเพยี งจาก เศรษฐกิจพอเพยี ง ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ใบความรู 3. เขา ใจวเิ คราะห เรยี นรดู วยตนเอง ตรวจสอบปฏิสัมพนั ธ 1. ใหผูเ รยี นศกึ ษา วเิ คราะหก าร ความคดิ รวบยอดของ เอกสารหมายเลข 8 ระหวา งองคประกอบ ประกอบอาชีพ โดยยดึ หลกั ปฏสิ ัมพนั ธระหวาง ใบความรู เร่อื ง การ ในขอบขายระบบ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง องคประกอบในอาชพี วิเคราะห ตรวจสอบ เศรษฐกจิ พอเพยี ง เพ่อื กับเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระบบความพรอ มใน ประเมนิ ระบคุ วาม 2. ผเู รียนทาํ บันทึกความพรอมใน การระบุปฏิสมั พันธบอก การสรางอาชพี พรอ มการสรา งอาชพี การสรา งอาชีพตามความคดิ รวบ ขอ บกพรองทต่ี องพฒั นา ใหมน่ั คง ยอดของปฏิสมั พนั ธ ระหวาง ใหเกิดความพรอ ม เศรษฐกจิ พอเพียงกบั องคประกอบการทาํ อาชพี 26 เอกสารหมายเลข 6 : ใบความรู เรอ่ื ง ความหมายและลักษณะองคป ระกอบในขอบขา ยอาชีพ องคป ระกอบในระบบอาชีพ ทนุ การ ผลผลิต อาชีพมนั่ คง พัฒนา ลกู คา แผนภูมแิ สดงความสมั พนั ธองคประกอบภายในระบบอาชีพ จากแผนภูมิความสัมพันธองคประกอบภายในระบบอาชีพ มีองคประกอบท่ีสําคัญและ สงผลกระทบความมั่นคงของอาชีพ 4 องคประกอบดวยกันคือ (1) ทุน (2) ผลผลิต (3) ลูกคา และ (4) การเรยี นรูพฒั นาตนเองของสถานประกอบการ ทุน ในการประกอบอาชีพ การจัดการทุนเปนเรื่องสําคัญ เพราะทุนจะตองผันแปรสําคัญตอ ความมัน่ คงของอาชพี ทุนมหี ลายประเภททผ่ี ูประกอบอาชพี จะนาํ เขามาบูรณาการใชลงทุนประกอบการ เชน 1. เงินทุน ไดมาจากการออม จากการสะสมทนุ จากการกยู มื สถาบันการเงนิ 2. ทนุ ทีด่ นิ เปนที่ตั้งสถานประกอบการ เปนฐานการผลิตท่ีจะตองมีการจัดการใหการใชที่ดิน เปนไปอยา งมีประสทิ ธิภาพ 3. ทนุ ทางส่งิ แวดลอ ม เชน การเกษตรอินทรีย ตั้งบนพ้นื ท่ีปาเขาโดยรอบ ทําใหไดความช้ืนและ ปุยธรรมชาติมาตามลม และไหลมากบั น้ําฝน ทําใหลดตนทุนเกย่ี วกบั ปุย หมกั และจลุ นิ ทรียล งได 27 ผลผลติ เปน ตัวเปา หมายการประกอบอาชีพที่จะตองมีมาตรฐาน ขอกําหนดในรูปแบบตาง ๆ ท้ังในรูป ลายลกั ษณอักษร ในรปู ของคา นยิ มท่ยี อมรับกันท่ัวไปทีผ่ ผู ลติ จะตองทําใหไดตามมาตรฐานในการจัดการ ใหเ กิดผลผลิตมีองคประกอบรวมอยหู ลายประการ เชน 1. คุณภาพผลผลติ ตองเปน ไปตามมาตรฐาน คานยิ มของลกู คา 2. กระบวนการผลติ ตอ งสามารถลดตนทนุ ได 3. การจัดการผลผลติ สงมอบใหลูกคา ในสภาพทีม่ คี ุณภาพใหมากท่ีสุด 4. ความปลอดภัยของผลผลิต ลกู คา เปนองคประกอบที่สําคัญเพราะถาไมมีลูกคาก็จะไมเกิดการหมุนเวียนทางรายได รูปแบบ เศรษฐกจิ จะเปนการทําเพื่ออยูเพ่อื กนิ แบง ปนกันในชุมชน ประเทศชาติคงไมมีรายไดมาพัฒนาประเทศ การประกอบอาชีพจึงใหความสําคัญกับลูกคาท่ีจะตองสรางความผูกพันภักดีตอกันและขยายวงกวาง ออกไป ทาํ ใหผลผลติ จําหนายไดป รมิ าณสูงขน้ึ ซึ่งสงผลกระทบโดยตรงตอความมั่นคง ย่ังยืนของอาชีพ สว นบุคคลและสังคมประเทศชาติ การพฒั นาตนเอง การประกอบอาชีพธุรกิจ ผูประกอบอาชีพจําเปนตองศึกษาวิเคราะหสภาพการผลิต การตลาด การลงทนุ คา นยิ ม นวตั กรรมเทคโนโลยตี า ง ๆ ใหสามารถจดั การพฒั นาธรุ กิจใหกาวหนา สัมพันธกับการ เปล่ียนแปลงของสังคมโลก เพือ่ สรา งความมน่ั คงในอาชีพใหเติบโตข้ึนไมใ หอ าชีพตกต่ําและตายลง ตัวอยางที่ 1 อาชีพเขยี นปายประกาศถาพฒั นาตนเองไมใ ชคอมพิวเตอรและอิงคเจ็ทก็ยังสามารถ ดาํ เนินธุรกิจตอไปได แตถาหากไมยอมรบั การเปล่ยี นแปลงและเรียนรูอาชีพเขยี นปายประกาศก็จะตายลง ทั้งหมดแลว ตัวอยางท่ี 2 รานโชหวยท่ีเรียนรูพัฒนาตนเอง วิจัยระบุสินคาจําเปนของคนในชุมชน ตองใช ประจาํ และจาํ นวนมาก แลวจัดรานใหมบรรจุสินคาท่ีจําเปน ทําใหรานคาไมรกรุงรัง ถาหากราคาขายที่ เปนจริงไมเ อาเปรยี บ คนในชุมชนกเ็ ต็มใจซ้อื ไมเสยี เวลาไปศูนยการคา ท่ีตองมกี ารเดนิ ทาง รานโชหวยที่ ไมเ รียนรูพัฒนาตนเอง จึงตายไปจากทองถ่นิ 28 เอกสารหมายเลข 7 : ใบความรู เร่ือง การวเิ คราะหช มุ ชน วิเคราะหช ุมชน การขยายงานอาชีพ เปน แนวทางการดําเนินงานอาชพี ใหมคี วามเขม แขง็ และเกดิ ความมน่ั คงใน การประกอบอาชีพ ที่มคี วามสอดคลองกบั ความตองการของตลาด การขยายงานอาชพี จะประสบความสาํ เรจ็ หรอื ไมน น้ั ขนึ้ อยกู ับการศึกษาและการวิเคราะห ขอ มลู สถานการณข องชมุ ชนทั้งภายในและภายนอก ใหต รงกับสภาพความเปน จริงตามสภาพการณที่มี การเปลยี่ นแปลง เพ่ือสรา งความเชอ่ื ม่นั และกําหนดเปา หมายการขยายงานอาชีพท่ีชัดเจน ดังน้ัน การดําเนินการขยายงานอาชพี ใหป ระสบความสําเร็จ แมวาผูดําเนินการอาชีพ จะไดมี การพัฒนางานอาชีพมาแลวอยางตอเนือ่ ง พรอมทงั้ ไดวิเคราะหความเปนไปได รวมถึง ไดศึกษาขอมูล องคประกอบท่เี ก่ยี วของมาแลวกต็ าม ในการขยายงานอาชีพใหเกิดความมั่นคง จําเปนตองใหความสําคัญตอการวิเคราะหขอมูล สถานการณของชุมชน ใหเหมาะสมและมีความสอดคลองกับสภาพบริบทของพื้นท่ี ไดแก ทรัพยากรธรรมชาติ ลักษณะภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิต และ ทรพั ยากรมนษุ ย ดังนั้น เพ่ือเปนการสรางความเช่ือม่ันและสามารถกําหนดเปาหมายในการดําเนินงานขยาย อาชพี เพ่อื ความม่ันคงไดอยา งเหมาะสม จงึ ควรไดมกี ารวเิ คราะหช มุ ชนเกี่ยวกบั สภาพบรบิ ทของพน้ื ทกี่ บั งานอาชพี ท่ีตัดสินใจจะดาํ เนนิ การพฒั นา การดาํ เนินการวเิ คราะหชมุ ชน โดยทั่วไปนิยมใชเทคนิค SWOT ในการประเมิน เพราะ เปน เทคนิคสาํ หรบั การวิเคราะหส ภาพแวดลอ มทมี่ ผี ลกระทบวา มผี ลดีหรือผลเสียอยางไรตอส่ิงท่ีจะกระทํา มีรายละเอียด ดังนี้ S (Strength) จุดแขง็ หมายถงึ ความสามารถ หรือสถานการณภายในชุมชนที่เปนเชิงบวก ซึง่ สามารถนํามาใชป ระโยชนใ นการทาํ งาน เพอ่ื ใหงานบรรลุวัตถุประสงค หรือกอใหเกิดประโยชนตอ การทาํ งาน สง ผลใหงานทที่ าํ เกดิ ความเขมแข็ง W (Weakness) จดุ ออน หมายถึง สถานการณภ ายในชุมชนที่เปนเชงิ ลบ ซงึ่ ไมสามารถ นํามาใชเปน ประโยชนใ นการทํางาน เพือ่ ใหงานบรรลุวัตถุประสงค หรือไมกอใหเกิดประโยชนตองาน อาจสง ผลใหงานทท่ี ําเกดิ ความลมเหลวได O (Opportunity) โอกาส หมายถงึ ปจ จยั และสถานการณภายนอกชุมชน ท่ีเอื้อประโยชน ในการทํางานใหบรรลุวัตถุประสงค หรือหมายถึง สภาพแวดลอมภายนอกท่ีเปนประโยชนตอการ ดาํ เนินงาน 29 T (Treat) อปุ สรรค หมายถึง ปจจัยและสถานการณภายนอกชุมชน ท่ีขัดขวางหรือไม สนบั สนนุ ตอ การทาํ งานใหบ รรลวุ ัตถุประสงค หรอื หมายถงึ สภาพแวดลอ มภายนอกท่เี ปนปญหาตอการ ดําเนินงาน ในการดาํ เนนิ การวิเคราะหชมุ ชนตามสภาพบรบิ ทของพนื้ ท่ี ไดแ ก ทรัพยากรธรรมชาติ ลกั ษณะภูมิอากาศ ภมู ปิ ระเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถชี ีวติ และทรัพยากรมนุษย กับงานอาชีพ ที่ตัดสินใจจะดําเนินการพัฒนา ดวยเทคนิค SWOT เพื่อการเขาสูอาชีพ มีข้ันตอนการดําเนินงานดังนี้ 1. กาํ หนดประเดน็ สภาพบริบทของพ้นื ทท่ี ีม่ คี วามสัมพันธตองานอาชีพที่ตัดสินใจท่ีจะ ดําเนินการพัฒนา เพอ่ื การนํามาวเิ คราะห เชน 1.1 กลุมอาชพี เกษตรกรรม ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแก ทรพั ยากรธรรมชาติ ลกั ษณะภมู ิอากาศ ลกั ษณะภมู ิประเทศ และทรพั ยากรมนุษย 1.2 กลมุ อาชพี อตุ สาหกรรม ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแก ทรพั ยากรธรรมชาติ ลักษณะภมู ปิ ระเทศ สภาพภูมอิ ากาศ ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ 1.3 กลุมอาชพี พาณิชยกรรม ประเดน็ สภาพบรบิ ทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแก ทรัพยากรธรรมชาติ ภูมอิ ากาศ ภูมปิ ระเทศ และทําเลที่ตงั้ 1.4 กลุม อาชีพความคดิ สรางสรรค ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแ ก ทรัพยากรธรรมชาติ ทรพั ยากรมนุษย 1.5 กลุมอาชีพอํานวยการและอาชีพเฉพาะทาง ประเด็นสภาพบริบทท่ีควร นาํ มาวเิ คราะห ไดแ ก ทรพั ยากรธรรมชาติ ลักษณะภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี วิถีชวี ติ และทรพั ยากรมนุษย 2. กําหนดรายละเอยี ดยอ ยทีจ่ ะทาํ การวิเคราะหในแตล ะประเด็นของสภาพบริบทแตละ ดานกบั งานอาชีพที่กาํ หนดจะดําเนินการพฒั นา เชน ประเด็นของสภาพบรบิ ท รายละเอียดของประเดน็ 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ 1.1 ความเหมาะสมและคณุ ภาพของทรพั ยากรธรรมชาติ 1.2 ทรพั ยากรธรรมชาตใิ นชมุ ชน และ/หรอื ชมุ ชนขา งเคียงที่ เอ้ือตองานอาชพี 1.3 ปริมาณและคาใชจ ายในการซ้ือทรัพยากร 1.4 ปริมาณนํ้า / แหลง นํ้า ทต่ี อ งใชใ นงานอาชีพ 1.5 รายละเอียดของประเด็นอืน่ ๆ ทเี่ กย่ี วของ 30 ประเดน็ ของสภาพบริบท รายละเอยี ดของประเด็น 2. ลกั ษณะภูมิอากาศ 2.1 ลกั ษณะภมู ิอากาศ 2.2 สภาพภมู อิ ากาศกบั การสนบั สนนุ งานอาชีพ 3. ภมู ิประเทศ 2.3 ความสัมพันธของภมู อิ ากาศกับสภาพพนื้ ท่ี 2.4 ความสัมพนั ธของภมู อิ ากาศกับทรพั ยากรธรรมชาติ 4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี 2.5 รายละเอียดของประเดน็ อ่ืน ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ ง และวิถีชีวิต 3.1 ลกั ษณะภูมปิ ระเทศ 3.2 สภาพภมู ิประเทศกบั การเกอ้ื หนุนงานอาชีพ 5. ทรัพยากรมนษุ ย 3.3 ความสมั พนั ธของภูมปิ ระเทศกบั งานอาชีพ 3.4 ความสัมพนั ธข องภูมิประเทศกบั ทรพั ยากรธรรมชาติ 3.5 รายละเอียดของประเด็นอื่น ๆ ท่ีเกยี่ วของ 4.1 งานอาชีพสอดคลอ งกบั ศลิ ปะของชุมชน 4.2 งานอาชีพมีความสัมพนั ธก บั วัฒนธรรมของชุมชน 4.3 งานอาชีพมคี วามสัมพนั ธกับประเพณขี องชุมชน 4.4 งานอาชีพมีความสมั พันธกับวิถีชีวติ ของคนในชมุ ชน 4.5 รายละเอยี ดของประเด็นอนื่ ๆ ที่เกยี่ วของ 5.1 ความรู ในการประกอบอาชีพของตนเอง 5.2 ผูรใู นชุมชน ทีม่ คี วามรูเก่ียวกับงานอาชีพ 5.3 แรงงานในชมุ ชนทจ่ี าํ เปนตอ งใชใ นงานอาชพี 5.4 การบรหิ ารงานบคุ คล / แรงงาน 5.5 ความสมั พนั ธของคนในชุมชนกบั ผปู ระกอบการ 5.6 รายละเอยี ดของประเดน็ อ่ืน ๆ ท่เี กยี่ วขอ ง 3. เมื่อสามารถกําหนดรายละเอียดยอยไดในแตละประเด็นของสภาพบริบทแลว ในการวิเคราะห ใหดําเนินการวิเคราะหในแตละดานของการวิเคราะหดวยเทคนิค SWOT ตามตาราง วเิ คราะหด ังน้ี 31 อาชพี ทต่ี ดั สนิ ใจเลอื ก ................................................. สถานการณภ ายในชุมชน จดุ แข็ง จุดออ น 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ 2. ลักษณะภมู ิอากาศ 2. ลกั ษณะภูมิอากาศ 3. ภมู ิประเทศ 3. ภูมปิ ระเทศ 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ิต 4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวติ 5.ทรัพยากรมนุษย 5.ทรัพยากรมนุษย สถานการณภ ายนอกชมุ ชน โอกาส อปุ สรรค 1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรัพยากรธรรมชาติ 2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ 2. ลกั ษณะภมู ิอากาศ 3. ภมู ิประเทศ 3. ภมู ปิ ระเทศ 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ \\ 4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวิต 5.ทรัพยากรมนษุ ย 5.ทรัพยากรมนุษย 4. ดาํ เนินการวิเคราะหร ะบุขอ มูลตามความเปน จริง ตามหวั ขอ ของรายละเอียดยอยในแตละ ประเด็นของสภาพบริบทชุมชนวา มีความสัมพันธกับงานอาชีพที่จะดําเนินการพัฒนาอยางไร ทั้งน้ี ในการวเิ คราะหร ะบุขอ มลู ผูดําเนินการไดแกผ ทู ต่ี ัดสนิ ใจขยายอาชีพเพ่อื ความมน่ั คง เปน ผดู าํ เนนิ การเอง โดยตองวเิ คราะหระบขุ อมูลดว ยความเปนจริง ในการวิเคราะหระบุขอมูลสถานการณภายในชุมชน เปนการวิเคราะหระบุขอมูล เกย่ี วกบั รายละเอยี ดยอ ยในแตล ะประเดน็ แยกขอ มลู ภายในชุมชนที่เปนเชิงบวกหรือเปนสวนสนับสนุน เก้ือหนุนใหงานอาชีพประสบความสําเร็จ ในดา นจุดแขง็ และระบุขอ มูลในชุมชนท่ีเปนเชิงลบ หรือเปน ขอมูลท่อี าจจะเปนปญหาไดก ับงานอาชีพ ในดา นจุดออน ในการวิเคราะหระบุขอมูลสถานการณภายนอกชุมชน เปนการวิเคราะหระบุขอมูล เก่ียวกับรายละเอียดยอยในแตละประเด็น แยกขอมูลภายนอกชุมชนที่เปนเชิงบวก หรือเปนสวน สนบั สนุน เอือ้ ประโยชนใ นการทํางานอาชีพใหบ รรลุวัตถุประสงค หรือเปน ประโยชนตอการดาํ เนินงาน ในดานโอกาส และระบุขอมูลภายนอกชุมชนท่ีเปนเชิงลบ หรืออาจจะเปนสิ่งที่ขัดขวางหรือไม สนับสนุนตอการทํางานอาชีพใหบรรลุวัตถุประสงค หรือเปนปญหาตอการดําเนินงานอาชีพ ในดาน อุปสรรค 32 ตวั อยา งการวิเคราะหระบุขอ มูล อาชพี การขยายผลติ ภัณฑจ ากน้ํามนั มะพราวกลั่นเย็น สถานการณภายในชมุ ชน จดุ แข็ง จุดออ น 1. ทรัพยากรธรรมชาติ ในพน้ื ทตี่ าํ บลเกาะกดู มี 1. ทรัพยากรธรรมชาติ ไมม ที รัพยากรธรรมชาติ มะพราวเปน จํานวนมาก เปนวตั ถุดบิ สว นผสมในการผลติ 2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ ลกั ษณะภูมิอากาศ มีความ 2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ อาจมีปญ หาไดใ นชว งฤดู เหมาะสมตอการทองเท่ียว มีนักทอ งเทย่ี วทง้ั มรสมุ เพราะเรอื โดยสารอาจจะไมออกเรอื ชาวไทยและชาวตา งประเทศนยิ มเดินทางมา 3. ภมู ิประเทศ ตําบลเกาะกูดหา งจากฝงรว ม เทยี่ วเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนนุ ในการ 80 กโิ ลเมตรทางทะเล อาจจะมปี ญ หาในการ ดําเนินงานอาชีพ ขนสงและการจําหนา ยผลผลิตได 3. ภมู ิประเทศ ตําบลเกาะกดู มภี ูมิประเทศเปน 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชวี ิต ไม เกาะที่มีธรรมชาติสวยงาม มนี ักทองเที่ยวท้งั มขี อ มลู เปน จดุ ออน ชาวไทยและชาวตางประเทศเดนิ ทางมาเที่ยว 5. ทรพั ยากรมนษุ ย ไมมขี อ มูลเปน จดุ ออน เปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนนุ ในการดาํ เนนิ งาน อาชพี 4. ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวติ นา้ํ มันมะพราว เปนผลติ ภัณฑท ส่ี ามารถนําไปใช รวมในการผลติ เปนผลติ ภัณฑอ นื่ ๆ ได 5. ทรพั ยากรมนษุ ย ดําเนินการดวยสมาชกิ ภายในครอบครัว และสามารถจา งแรงงานใน พน้ื ทีไ่ ด 33 สถานการณภายนอกชุมชน โอกาส อปุ สรรค 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ ไมม ขี อ มูลเปน โอกาส 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ จะตอ งส่งั วัตถุดบิ 2. ลกั ษณะภมู อิ ากาศ นักทอ งเทยี่ วท้งั ชาวไทย สว นผสมในการผลติ จากภายนอกทองถนิ่ มาใช และชาวตางประเทศนิยมเดนิ ทางมาเท่ยี วเปน ในการผลติ จํานวนมาก เพราะมีลกั ษณะภมู อิ ากาศ มีความ 2. ลกั ษณะภมู อิ ากาศ อาจมปี ญ หาไดใ นชว งฤดู เหมาะสมตอการทอ งเที่ยว จงึ เกื้อหนุนในการ มรสุม เพราะเรือโดยสารอาจจะไมออกเรือ ดาํ เนินงานอาชีพ 3. ภมู ปิ ระเทศ ตาํ บลเกาะกูดหางจากฝง รว ม 3. ภมู ิประเทศ ภมู ปิ ระเทศของตาํ บลเกาะกูด 80 กโิ ลเมตรทางทะเล อาจจะมปี ญ หาในการ มมี ะพรา วเปนจํานวนมาก และมธี รรมชาติ ขนสง และการจาํ หนา ยผลผลิตได สวยงาม มีนักทองเท่ียวท้ังชาวไทยและชาว 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชีวติ ไมมี ตางประเทศเดินทางมาเที่ยวเปน จํานวนมาก ขอมูลเปน อปุ สรรค จงึ เก้ือหนุนในการดําเนนิ งานอาชพี 5. ทรพั ยากรมนษุ ย มผี ูผ ลติ ในทอ งถน่ิ อื่น ที่ 4. ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวถิ ีชวี ิต ดาํ เนนิ การผลติ อาจสง ผลตอ การจําหนา ยได การดํารงชวี ติ สามารถใชน ํ้ามันมะพราวกลน่ั เยน็ นาํ มาเปน สวนผสมหลกั ในการผลิตผลิตภัณฑ เพอ่ื ใชใ นชวี ิตประจําวันได 5. ทรพั ยากรมนษุ ย ไมม ีขอมลู เปน โอกาส 5. เมอ่ื ดาํ เนนิ การวิเคราะหร ะบขุ อมูลตามหวั ขอ ของรายละเอียดยอยในแตละประเดน็ ของสภาพบริบทชุมชนแลว ผวู ิเคราะหข อมูลตองวเิ คราะหสรปุ ขอ มลู ทง้ั หมด เพื่อใหม องเหน็ สภาพการณ ทงั้ หมด พรอ มที่จะนําไปกาํ หนดเปา หมายและทิศทางที่จะดาํ เนนิ การขยายอาชพี โดยควรสรุปเปน ขอ เพอ่ื ความชดั เจน ตวั อยา งการวิเคราะหส รุปขอ มูล จากผลการวิเคราะหร ะบุขอมูล สามารถสรปุ ขอมูลไดดังน้ี 1. จากขอ มลู สภาพการณภ ายใน สรุปไดวา การขยายผลติ ภณั ฑจากน้ํามนั มะพรา วกลั่นเย็น สามารถนําน้ํามันมะพราวกลั่นเย็น ไปใชเปนสวนผสมหลักในการผลิตผลิตภัณฑ สําหรับนําไปใชใน ชีวติ ประจาํ วนั ได ประกอบกับ ตําบลเกาะกูด เปนแหลงทองเท่ียว ที่มีภูมิประเทศ อุดมไปดวยมะพราว 34 และธรรมชาตสิ วยงาม มลี ักษณะภูมิอากาศ ที่เหมาะสมตอ การทอ งเท่ยี ว ทําใหมีนักทองเที่ยวทั้งชาวไทย และชาวตางประเทศ นิยมเดินทางมาเที่ยวเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนุนในการดําเนินงานอาชีพ โดย สามารถดาํ เนนิ การไดด ว ยสมาชิกภายในครอบครวั และสามารถจางแรงงานในพน้ื ที่ได ทั้งนี้ หากมีการดําเนินงานการขยายผลิตภัณฑจากน้ํามันมะพราวกล่ันเย็น ตอง คํานงึ ถงึ วัสดุสวนผสมในการผลติ เพราะในพืน้ ทต่ี ําบลเกาะกูดไมมีทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อใชในการผลิต รวมทั้ง ระยะทางของตําบลเกาะกดู หา งจากฝงรวม 80 กิโลเมตรทางทะเล และสภาพภูมิอากาศในชวง ฤดมู รสมุ เพราะเรือโดยสารทีจ่ ะฝากผลผลิตไปจาํ หนา ยอาจจะไมออกเรอื 2. จากขอมูลสภาพการณภายนอก สรุปไดวา การขยายผลิตภัณฑจากนํ้ามันมะพราว กลั่นเย็น สามารถใชน้ํามันมะพราวกลั่นเย็น นํามาเปนวัสดุหลักในการผลิตผลิตภัณฑเพื่อใช ในชวี ติ ประจําวัน เพื่อการจําหนายได เพราะตําบลเกาะกูด เปนแหลงทองเท่ียว ท่ีมีภูมิประเทศ อุดมไป ดวยมะพราว และธรรมชาติสวยงาม มีลักษณะภูมิอากาศ ที่เหมาะสมตอการทองเที่ยว ทําใหมี นักทอ งเท่ยี วทง้ั ชาวไทยและชาวตางประเทศ นิยมเดินทางมาเท่ียวเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนุนในการ ดาํ เนินงานอาชพี ทัง้ นี้ การขยายผลิตภัณฑจากน้ํามันมะพราวกลั่นเย็น ตองคํานึงถึงวัสดุสวนผสมใน การผลิต เพราะตองสั่งซ้ือจากภายนอกพื้นที่ รวมท้ัง ระยะทางของตําบลเกาะกูดหางจากฝงรวม 80 กิโลเมตรทางทะเล และสภาพภมู ิอากาศในชวงฤดมู รสุม เพราะเรอื โดยสารทีจ่ ะฝากซื้อวัสดุสวนผสม ในการผลติ และฝากผลผลติ ไปจําหนา ยอาจจะไมม กี ารออกเรือ 3. ภาพรวมการวิเคราะหสภาพการณส รุปไดวา 3.1 มคี วามเหมาะสมและเปนไปได ในการขยายผลิตภัณฑจากน้ํามันมะพราวกล่ันเย็น เพราะสามารถนํานา้ํ มนั มะพรา วกล่ันเย็น ไปใชเปน สวนผสมหลกั ในการผลติ ผลิตภัณฑ สําหรับนําไปใช ในชวี ิตประจาํ วันได 3.2 ดําเนินการขยายอาชีพเพื่อความมั่นคง ใชการบริหารจัดการอาชีพในลักษณะ ครอบครัว และสามารถจางแรงงานเพ่ือสนับสนุนการผลิตได ตามจํานวนการผลิตในแตละชวง 6. เมอ่ื สามารถวิเคราะหก ําหนดเปา หมายและทิศทางท่ีจะดําเนินการขยายอาชีพไดแลว เพ่อื ใหเ กดิ เปา หมายสงู สุดและเสนทางการดําเนินการขยายอาชีพใหเกิดความม่ันคง ผูประกอบการควร จัดทําแผนพัฒนาธุรกิจชุมชน เพ่ือใหการบริหารจัดการงานอาชีพเปนไปอยางมีระบบและเปาหมายที่ ชัดเจน 35 กจิ กรรมที่ 4 ใหผ เู รียนวิเคราะหชุมชน ตามสภาพบริบทของพืน้ ที่ ไดแ ก ทรพั ยากรธรรมชาติ ลกั ษณะภูมอิ ากาศ ภมู ปิ ระเทศ ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณแี ละวิถชี ีวติ และทรพั ยากรมนษุ ย กบั งาน อาชีพท่กี ําหนดจะขยายงานอาชพี ดว ยเทคนิค SWOT เพื่อการขยายอาชพี เพอ่ื ความม่นั คง อาชพี ท่ีตดั สนิ ใจเลอื ก ................................................. สถานการณภายในชุมชน จุดแขง็ จดุ ออ น 1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ 2. ลักษณะภูมอิ ากาศ 2. ลกั ษณะภูมิอากาศ 3. ภูมปิ ระเทศ 3. ภมู ิประเทศ 4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชีวติ 4. ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชวี ิต 5.ทรัพยากรมนษุ ย 5.ทรัพยากรมนษุ ย สถานการณภ ายนอกชุมชน โอกาส อปุ สรรค 1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรัพยากรธรรมชาติ 2. ลักษณะภูมิอากาศ 2. ลักษณะภมู ิอากาศ 3. ภูมปิ ระเทศ 3. ภมู ปิ ระเทศ 4. ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถชี ีวติ 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ 5.ทรพั ยากรมนุษย 5.ทรัพยากรมนุษย 36 เอกสารหมายเลข 8 : ใบความรู เรื่อง ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง เช่ือวา คนไทยสามารถพัฒนาศักยภาพการคิด การกระทําใหเขมแข็งข้ึน เพ่ือสราง เศรษฐกิจแกปญหาความยากจนดวยการสรางลักษณะนิสัยประจําใหเปนบุคคลที่จะทําอะไรตองคิดหา เหตุผล คิดตัดสินใจระบบความพอดีสําหรับตนเองหรือชุมชน กําหนดแนวทางสรางภูมิคุมกันใหกับ อาชพี ทจี่ ะทํา เรียนรู สรา งความรอบรูใหก ระจางพงึ่ พาตนเองได และมีคุณธรรม จริยธรรม สงผลใหการ พัฒนาเศรษฐกจิ ของบุคคล สามารถสรางความพอเพียงอยูดีมีสุข และกาวถึงความม่ังมีศรีสุข ดํารงชีวิต อยางพอเพยี งเกื้อกูลสงั คมได การเรยี นรูเพ่อื พฒั นาศกั ยภาพ การคดิ การกระทํา ตามแนวปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง จะมุงเนน องคป ระกอบแหงคณุ คา 5 ประการ คือ 1. การพฒั นาทักษะการคดิ หาเหตุผล 2. การพฒั นาทกั ษะการคิดตดั สนิ ใจระบุความพอดสี ําหรับตนเองและชมุ ชน 3. การพัฒนาทกั ษะการคดิ กําหนดแนวทางสรา งภูมิคุมกนั ใหกับเรอ่ื งทีจ่ ะทาํ 4. การพัฒนาทักษะการแสวงหาความรูและสรปุ องคค วามรูในเรือ่ งท่จี ะทาํ 5. การพัฒนาเจตคติเพอื่ การคิดการกระทาํ ใหเ กิดคณุ คา ในคณุ ธรรมและจริยธรรม การประยุกตใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนการนําองคประกอบแหงคุณคา 5 ประการ ไปบูรณาการกับเหตกุ ารณสาระที่นาํ เขา มาเกยี่ วขอ ง ดวยการนํามาวิเคราะหความสัมพันธระบุ ลกั ษณะปฏสิ มั พนั ธท่ีนาจะเกิดใชเปน ขอมูลสารสนเทศในการตดั สินใจกาํ หนดแผนพฒั นาระดบั ตาง ๆ การวัดผลประเมนิ ผล ความสําเรจ็ ของการใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ควรจะเปน การประเมินตนเองเพื่อการพัฒนา เพราะผลสําเร็จของแตละบุคคลแตกตางกัน จึงเปนการวัดผล ประเมินผล เพอื่ บอกตนเองวา ขณะนี้เราอยูตรงไหน แลว เราพอหรือยัง มใิ ชก ารตดั สินใจวาเกง กวา ใคร ความหมายและลักษณะองคประกอบแหงคณุ คา 5 ประการ ความมีเหตผุ ล หมายถงึ การท่ีเราจะทําอะไร เราจะตองศึกษาวาอะไรเปนเหตุและลักษณะ ผลท่เี กดิ เปน อยางไรดวยการจําแนกออกใหไดวา ถาเราตองการใหเ กดิ อะไร มีอะไรเปนเหตทุ ่ีทาํ ใหเกิด เหตทุ ี่ 1 เหตทุ ี่ 2 ผลทเ่ี กิดจากความคิด เหตุที่ 3 ตวั อยา ง รสชาติถกู ปากคนไทยอยูแลว กลว ยตากมี มีกระแสและผลการวิจยั วา คนนิยมกนิ มาก กลวยตากเปนอาหารมีคณุ คาสูง เปน อาหารราคาถูกหาซือ้ งา ย 37 ความพอดี หมายถึง ส่ิงท่ีเราจะทํามีความพอดีอยูตรงไหนท่ีเราสามารถเขาถึงไดจริง อยางไมทุกขยากเดอื ดรอนมากนกั ซ่งึ เปน เร่อื งของเอกตั บุคคลดังตัวอยาง ตัวอยางที่ 1 นางลอยตัดสินใจปลูกกลวยนํ้าวาพันธุมะลิออง เพ่ือใชทํากลวยตาก บนพ้นื ท่ี 3 ไร โดยมขี อมูลในการระบคุ วามพอดี ดังนี้ 1. ตองใชแ รงงานของตัวเองเพียงคนเดยี ว 2. มีความรูวา กลวยเมื่อปลูกแลวจะใชเวลา 12 เดือน จึงใหผลผลิต ถาปลูกเดือนละ 100 ตารางวา เมื่อครบ 12 เดือน จะเตม็ พ้ืนท่ี 3 ไร มผี ลผลิตออกมาในปริมาณพอดีกับการจัดการตากแหงได เปน ระยะ ๆ 3. ผลผลิตกลว ยตากอบแหงจะมปี ริมาณพอดกี ับการจัดจําหนา ยดวยตนเอง ตวั อยา งที่ 2 นายเขม็ ชายพกิ ารเดนิ ไมไ ด แตน่ังเคล่ือนที่ได ตัดสินใจปลูกหนอไมฝร่ัง 200 ตารางวา (ครง่ึ ไร) โดยมีขอมูลในการระบคุ วามพอดี ดงั น้ี 1. ตองการมีรายไดเพียงวนั ละ 300 บาท ใชเ ลยี้ งตนเอง และคุณแม 2. มที ดี่ ินของตนเอง 2 ไร อยูทา มกลางพ้นื ท่ปี ลูกหนอ ไมฝ รั่ง มีบริษัทจัดจําหนายมารับ ซือ้ ถึงชุมชนทกุ วนั 3. ถาเริ่มตน ใชพ ้นื ที่ 200 ตารางวาในการผลิตจะพอดีกับสภาพรางกายทําไดส บาย ๆ 4. พ้นื ท่ี 200 ตารางวาสามารถใหผลผลิตไดวันละ 8 – 10 กโิ ลกรมั 5. หนอไมฝร่งั ราคากิโลกรัมละ 40 บาท วันหนึง่ จะมรี ายได 300 – 400 บาท คอ นขา งแนนอน 6. การปฏิบัติการดูแลตนหนอไมฝร่ัง คนปกตินั่งทํา คนพิการจะตองน่ังอยูแลว การเคล่ือนตัวก็ใชว ิธีการถัดไป จงึ เปนกจิ กรรมทเ่ี หมาะสมทส่ี ุดขณะนี้ ภูมิคุมกัน หมายถึง การกําหนดแนวทางการจัดการปองกันความเสียหาย ไดแก การออมสะสมทุนเพ่ือปองกันสภาพคลองทางการเงินและเปนทุนขยายกิจกรรม เมื่อไดจังหวะเวลา ที่สมควรมาถึง การสรางศรัทธาใหลูกคายอมรับไมทอดทิ้งเลิกซื้อขายกับเรา การสรางคุณภาพผลผลิต ใหล ูกคา เชอ่ื ถือไดว า ผลผลิตทซี่ ้อื มีคุณภาพแนน อน การสรา งความรกั ภกั ดีตอ คนรว มงานใหมีความรูส กึ วา ทํางานอยูก บั เรามชี ีวติ ปลอดภัยมีอยมู กี ินแนนอน ความรอบรู หมายถึง เม่อื เราคิดหาเหตหุ าผลวา เราจะทําอะไรแลวคิดตัดสินใจวาควรทํา เทาไร จะพอดีกับสภาพท่ีเปนจริงและเขาถึงได ดังน้ัน เมื่อตัดสินใจไดและทําจริงเราจําเปนตองเรียนรู รายละเอยี ดตา ง ๆ แสวงหาความรู ตรวจสอบความรูจนกระจา งบรู ณาการเขา กับประสบการณของตนเอง สรปุ เปน องคความรูเพอ่ื ใชด ําเนินการจรงิ ได คุณธรรม หมายถงึ ความคดิ เจตนาท่เี กยี่ วขอ งกับการประกอบอาชีพเปน ไปอยางมคี ุณคา สอดคลอ งกับศลี ธรรม กฎระเบียบ ขอ กาํ หนด และไมส รางความเดอื ดรอ นแกส ังคม 38 สรุป ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนเรอ่ื งของความรูส กึ ความมงุ ม่ัน การรทู ันและเขาใจในส่ิงท่ีจะ ทาํ คิดสรางสรรคและรับรูโลกกวาง เพ่ือการดํารงชีวิตอยูอยางพอเพียงในสังคม ชุมชนของงาน และกาว เขาสโู ลกแหง การแขง ขนั ทางเศรษฐกจิ ในระบบทุนนยิ มไดอยางมีสติปญ ญา ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไมไดปฏิเสธทุนนิยม แตจะใชพลังแหงสติปญญา พัฒนาตนเอง สังคม ชุมชน รวมกัน สรางทุนนิยมใหม นําพาประเทศเขาสูความเปนมหาอํานาจแหงสันติสุขที่มั่นคง ยงั่ ยนื กิจกรรมท่ี 5 ใหผูเรยี นวเิ คราะหการประกอบอาชพี ของตนเอง หรือสัมภาษณภ มู ิปญ ญาในชุมชน วาไดย ดึ หลัก ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนแนวทางในการประกอบอาชีพหรือไม โดยวิเคราะหใหครบท้ัง 5 องคประกอบ 39 เอกสารหมายเลข 9 : ใบความรู เรือ่ ง การวเิ คราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสรา งอาชีพ กรอบแนวคิด องคประกอบของ องคประกอบของ ปฏิสมั พนั ธ ตรวจสอบกับ เศรษฐกจิ พอเพียง การทาํ อาชพี ทีค่ วรจะเปน สภาพจรงิ สรุปความพรอ ม 1. เหตุผล 1. ทุน 2. ความพอประมาณ 2. ผลผลิต 3. ภูมคิ มุ กนั 3. ลกู คา 4. ความรอบรู 4. การเรยี นรูพฒั นา 5. คุณธรรม ตนเอง ใชตารางสัมพนั ธส องทาง วิเคราะหความสมั พนั ธ แผนภมู ิแสดงกรอบแนวคิดการวเิ คราะหต รวจสอบระบบความพรอ มในการสรา งอาชพี จากแผนภมู ิดังกลาว จะเห็นวา การวิเคราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสราง อาชีพมภี ารกจิ ท่จี ะตองทํา 2 ข้ันตอน คือ 1. การนาํ องคประกอบของเศรษฐกจิ พอเพยี งและองคป ระกอบการทําอาชพี มาวเิ คราะห โดยตารางสัมพันธสองทาง เพอ่ื คดิ หาปฏิสมั พันธทเ่ี กิดขึน้ ระหวา งองคป ระกอบ 2. นําปฏิสัมพนั ธท่ีวเิ คราะหไดม าตรวจสอบกับสภาพจริงวา มีอะไรบางท่ียังไมพรอม แลว สรุปลักษณะความพรอมและสงิ่ ทจ่ี ะตอ งสรางใหเ กดิ ความพรอ ม การวเิ คราะหร ะบปุ ฏสิ มั พนั ธร ะหวางองคประกอบ ดวยการนาํ องคประกอบของเศรษฐกิจพอเพียงมาบรรจุในตารางสัมพันธสองทางตาม แนวตั้งแลว นําองคป ระกอบทางอาชพี มาบรรจุในตารางสมั พันธสองทางตามแนวนอน แลวระบุความคิด รวบยอดของปฏสิ ัมพันธท่คี วรจะเปน ดงั น้ี 40 ตัวอยาง : การวเิ คราะหความสัมพันธเพอ่ื กาํ หนดความคิดรวบยอดของปฏสิ ัมพนั ธท ีค่ วรจะเกดิ องคประกอบ เศรษฐกจิ ของการ 1. ทุน 2. ผลผลติ 3. ลูกคา 4. การเรยี นรูพฒั นา ตนเอง พอเพียง ทําอาชพี A A1 A2 A3 A4 ความมีเหตุผล เอาจากไหน คณุ ภาพเปน เปนใคร ความสามารถ อยา งไร ขายใหใ คร ยกระดับคุณภาพ B B1 อยางตอเนอ่ื ง ความพอประมาณ เทา ไร B2 B3 B4 จะทําเทา ไร ขายแบบไหน ความสามารถที่ C จําเปน ตอ งพัฒนา ภมู คิ ุมกนั C1 การออม C2 C3 ใหเกดิ มีอะไรบาง - การสะสมทุน ลูกคายอมรบั ความเชอ่ื ทจ่ี ะได C4 D ผลติ ภัณฑที่ดี ความภกั ดขี อง ความรอบรู D1 D2 D3 บุคลากรรว มงาน - แผนธรุ กิจ วธิ ีการผลติ วิธกี ารบริโภค D4 E - แผนการลงทุน - การผลิต คณุ ธรรม E3 - การตลาด E1 E2 ผลผลติ ปลอดภัย - การกระจายสินคา ระเบยี บวนิ ยั การ คุณภาพไดต าม E4 ใชเงิน ขอกําหนด อนรุ กั ษ สภาพแวดลอม จากตารางสัมพนั ธสอง ทางเราจะเห็นความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธท้ัง 20 รายการ ทีผ่ ูเ รยี นผปู ระกอบอาชพี จะตองคิดหาคําตอบในทกุ รายการ (ตั้งแต A1 ไปจนถึง E4) กับสภาพท่ีเปนจริง ของตนเองแลวจาํ แนกรายการทีม่ ีความพรอม และรายการที่ไมพรอ ม กจ็ ะเปนการตรวจสอบความพรอม ในการสรางอาชพี จาก 20 คาํ ถาม แลว จัดทําบนั ทกึ สภาพความพรอ มในการสรา งอาชพี 41 ตวั อยาง บนั ทึกความพรอมในการสรางอาชพี การผลติ ผลมะเด่อื ฝรง่ั (Fix) อบแหง ความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธ สภาพทเ่ี ปนจรงิ A1 เหตผุ ลเกย่ี วกบั ทนุ : ใชทนุ จากแหลง ใด A1 ทุนจากการออมของตนเอง B1 ความพอประมาณเกยี่ วกับทนุ : จะตอ งใชเทา ไร B1 เร่ิมตนท่ี 20,000 บาท C1 ภมู คิ มุ กนั เก่ียวกับทนุ : การออม การสะสม C1 - D1 ความรอบรูเก่ยี วกบั ทุน : แผนการลงทุน D1 - E1 คุณธรรมทเ่ี ก่ียวกับทุน : ระเบยี บวนิ ัยการใชเงิน E1 มั่นใจในการฝกอบรมจากครอบครัว และไปรบั การอบรมสัมมนาเกีย่ วกบั การจดั การทุนแลว A2 เหตุผลเกย่ี วกับผลผลิต : คณุ ภาพเปนอยา งไร A2 ผลผลิตลกู โตขนาด 6 ลกู /กก. เนอ้ื หวานนุม กลิน่ แบบกุหลาบ B2 ความพอประมาณเก่ียวกับผลผลิต : จะทําเทา ไร B2 จะทาํ ผลผลติ 2 ไร C2 ภมู คิ ุมกนั เกีย่ วกบั ผลผลติ : ลกู คายอมรบั C2 - D2 ความรอบรเู กี่ยวกบั ผลผลติ : วิธกี ารผลติ D2 แสวงหาความรูศ กึ ษาดูงานสรุปองคค วามรูไดแ ลว E2 คณุ ธรรมเกี่ยวกบั ผลผลติ : คุณภาพไดตาม E2 - ขอกาํ หนด A3 เหตุผลเกยี่ วกบั ลูกคา : ขายใหใ คร A3 ขายกับกลุมผรู ักษาสขุ ภาพ B3 เหตผุ ลเกยี่ วกบั ลูกคา : ขายไดไหม B3 ขายตรงกับผูรักสขุ ภาพ C2 ภมู คิ ุมกันเกี่ยวกบั ลกู คา : ความเชื่อถือผลติ ภัณฑ C3 มีเอกสารรับรองคณุ ภาพเกษตรอินทรยี ข อง กรมวิชาการเกษตร D3 ความรอบรเู กย่ี วกับ : มาตรฐานคณุ ภาพผลผลติ D3 จัดทาํ เอกสารคณุ คา ผลผลติ และวิธกี ารบริโภค กํากับสนิ คา E3 คณุ ธรรมเก่ยี วกับลกู คา : ผลผลิตปลอดภัย E3 ใชก ระบวนการเกษตรอนิ ทรยี ไ มใชสารพษิ A4 เหตุผลเก่ยี วกบั การพฒั นาตนเอง : ความสามารถ A4 - ยกระดับคณุ ภาพอยา งตอ เน่ือง B4 ความพอประมาณเกี่ยวกบั การพฒั นาตนเอง : B4 - ศกั ยภาพทต่ี อ งพฒั นา C4 ภูมิคมุ กนั เกยี่ วกับการพัฒนาตนเอง : ความภกั ดี C4 มีการพัฒนาทกั ษะการทํางาน มสี วสั ดิการรานคา ของผูรว มงาน ประกนั ความอดอยาก D4 ความรอบรเู กย่ี วกบั การพฒั นาตนเอง : การผลิต D4 การขยายพันธุ การบาํ รงุ รักษาตน การแปรรูป การตลาด ความสัมพนั ธก บั ชุมชน อบแหง (Fix) E4 คุณธรรมเกย่ี วกับการพฒั นาตนเอง : การอนรุ ักษ E4 กระบวนการเกษตรอนิ ทรยี เ ปนกระบวนการ ส่ิงแวดลอ ม อนรุ ักษส่ิงแวดลอ มอยแู ลว 42 จากตารางตัวอยาง ทําใหเราทราบวา การเขาสูอาชีพผลิตมะเดื่อฝร่ังอบแหง ยังมีรายการที่ตอง ดาํ เนนิ การเรยี นรูค ิดเพ่มิ เติม 6 รายการ สรปุ การวเิ คราะหต รวจสอบระบบความพรอมในการสรา งอาชีพ เปนกระบวนการวิเคราะห ดวยตารางสองตาราง เพื่อสรุปความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธระหวางองคประกอบทางเศรษฐกิจ พอเพียง กับองคประกอบในระบบอาชีพ จากสภาพท่ีเปนจริงของผูประกอบอาชีพจะสะทอนใหรูจัก ตนเองมองเห็นสภาพทต่ี องเสรมิ เติมใหเ กดิ ความพรอม กจิ กรรมที่ 6 ใหผูเรียนจัดทําบันทึกความพรอมในการสรางอาชีพท่ีตนเองประกอบอยู หรืออาชีพที่ผูเรียน ตองการประกอบการมา 1 อาชีพ ตามความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธระหวางเศรษฐกิจพอเพียงกับ องคประกอบการทําอาชพี (ตง้ั แต A1 ไปจนถึง E4) 43 บทท่ี 3 การพฒั นาตนเองเพอ่ื การขยายอาชีพ ผลการเรยี นรทู ี่คาดหวงั ปฏิบัตกิ ารวิเคราะหตนเองและพฒั นาทักษะ การขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนิสยั ขอบขา ยเน้อื หา เรอ่ื งท่ี 1 การวิเคราะหทาํ ความเขาใจและรูจ กั ตวั ตนทแี่ ทจรงิ เรอ่ื งท่ี 2 การพัฒนาทักษะการขยายอาชีพใหเปน ลักษณะนิสัย สือ่ ประกอบการเรยี นรู 1. เอกสารหมายเลข 10 ใบความรู เรื่อง ตัวตนทีแ่ ทจ ริงของตนเอง 2. เอกสารหมายเลข 11 ใบความรู เร่อื ง การพัฒนาทกั ษะการขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนสิ ัย